فهرست مطالب

فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات
پیاپی 34 (بهار 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/03/12
  • تعداد عناوین: 7
|
  • یوسف اباذری*، عباس خورشیدنام صفحه 11
    سه گانه اخراجی ها پربیننده ترین فیلم تاریخ سینمای ایران تا به امروز است. مردم از این سه گانه استقبال زیادی کردند و این فیلم مورد اقبال فراوان واقع شد. اهالی سینما و صاحب نظران در سایر حوزه ها در مورد این سه گانه اظهارنظرهای متفاوتی کردند؛ برخی آن را تحسین کردند و برخی نیز در مورد آن قضاوت منفی داشتند. و با وجود اینکه تاکنون فیلم های متعددی در مورد دفاع مقدس از سوی فیلم سازان متعدد کشور ساخته شده است اما هیچ کدام از آنها نتوانسته اند به چنین رکوردی در جذب مخاطب دست یابند. این نوشتاراز طریق خوانش سمپتوماتیک این سه گانه در پی بررسی این موضوع خواهد بود که چرا از این فیلم چنین استقبال وسیعی شد و چرا چنین محبوبیت بالایی در میان مخاطبان به دست آورد. این مقاله برای پاسخ به این پرسش از آرا و نظرات ژاک لکان و اسلاوی ژیژک بهره خواهد گرفت و به مطالعه اقتصاد روانی مخاطبانی که از این سه گانه استقبال کردند خواهد پرداخت. ده نمکی با روایت کمیک وقایع تروماتیک تاریخ معاصر، از جنگ و اسارت جوهرزدایی می کند. ازاینرو استقبال گسترده از این سه گانه نشانه میل مفرط جامعه به فراموش کردن دوران جنگ است. بنابراین اگر به تعبیر ژیژک ویژگی بنیادین جامعه پست مدرن جوهرزدایی از وقایع و امور باشد سینمای ده نمکی را باید نمونه اعلای سینمای پست مدرن دفاع مقدس در نظر گرفت.
    کلیدواژگان: اخراجی ها، ده نمکی، جوهرزدایی، انحراف، گفتمان دانشگاه، احساس گناه، هویت یابی
  • منصوره اعظم آزاده*، لیلا معدن دار صفحه 33
    مقاله حاضر به نقش موقعیت اجتماعی در ایجاد رضایت از زندگی می پردازد. براساس مبانی تئوریک، موقعیت اجتماعی افراد و گروه ها که خود از پایگاه اجتماعی اقتصادی، توانایی کنترل بر زندگی و بر قراری حیات رابطه ای و سبک زندگی ناشی از آن شکل می گیرد، می تواند از جمله مبین های رضایت از زندگی در نظر گرفته شود. بدین ترتیب پایگاه اجتماعی، اقتصادی و سبک زندگی انتخابی، بعنوان دو مولفه اصلی شکل دهنده موقعیت اجتماعی افراد، از طریق سازو کارهای واسط حیات رابطه ای و کنترل بر زندگی، با یکدیگر ارتباط برقرار می نمایند. نتیجه این فرآیند در زندگی کنشگران اجتماعی، رضایت آنها از زندگی خواهد بود. در بررسی تجربی سازوکارهای مطرح شده در پیوند بین موقعیت اجتماعی و رضایت از زندگی از روش پیمایش استفاده شده و اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه و مصاحبه با 390 نفر از افراد 18 سال به بالای ساکن تهران بدست آمده است. نتایج نشان داده است که گرچه میزان رضایت از زندگی در بین افراد مورد مطالعه در حد قابل توجهی قرار دارد، اما موقعیت اجتماعی افراد از طریق برقراری ارتباطات اجتماعی مطلوب، کنترل آنها را بر زندگی افزایش داده است و سبک زندگی انتخابی آنها را شکل می بخشد و در نهایت این همه، اندازه رضایت از زندگی آنها را متاثر می سازد.
    کلیدواژگان: رضایت از زندگی، پایگاه اقتصادی اجتماعی، سبک زندگی، کنترل زندگی، حیات رابطه ای
  • طاهر روشندل*، عبدالحسین کلانتری، مریم سادات صالح صفحه 57
    فرایند تولید برنامه در رادیو از طرح ایده برنامه تا پخش و ارزیابی آن را شامل می شود. برنامه ساز رادیو در عبور از مراحل مختلف این فرایند با موانعی روبرو است که برنامه سازی را دشوار کرده و عدم تحقق اهداف برنامه رادیویی را باعث می شود. تحقیق حاضر با هدف شناسایی موانع، مشکلات و آسیب های پیش روی برنامه ساز در تولید برنامه رادیویی، به بررسی این فرایند از مرحله طرح ایده تا پخش و ارزیابی آن در رادیوی جمهوری اسلامی ایران پرداخته است. روش تحقیق در این بررسی، گراندد تئوری (نظریه داده بنیاد) است و روش گردآوری داده ها مصاحبه های عمیق با خبرگان و مدیران حوزه برنامه سازی در رادیوی جمهوری اسلامی ایران بوده و نمونه گیری به روش گلوله برفی انجام شده است. نتایج حاصله در قالب مدل مکانیزم های مدیریت فرایند تولید برنامه های رادیویی ارائه شده است.
    کلیدواژگان: نظریه داده بنیاد، برنامه سازی، فرایند، رادیوی جمهوری اسلامی ایران
  • سهیلا صادقی فسایی*، مریم ایثاری صفحه 75
    زنان مطلقه، یکی از آسیب پذیرترین اقشار جامعه محسوب می شوند. آنچه که آنان را به افرادی آسیب پذیر تبدیل می کند، نه تنها تاثیرپذیری از ابعاد منفی طلاق بلکه نگاه تبعیض آمیز جنسیتی در قبال وضعیت آنان پس از طلاق است. از این رو پژوهش حاضر با اتخاذ رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه ای و با کاربست تکنیک مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با 18 زن مطلقه تهرانی که بیش از یک سال از طلاق شان سپری شده است به بررسی موانع فرهنگ جنسیتی در تعاملات اجتماعی زنان پس از طلاق و نیز استراتژی های آنان برای مقابله با این موانع و در نهایت پیامدهای این مسئله در زندگی زنان مطلقه پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد، فرهنگ جنسیتی تبعیض آمیز به شیوه های گوناگونی منجر به تشدید موانع و فشارها بر زنان مطلقه و تعاملات اجتماعی آنان می گردد. موانعی که سازگاری آنان با زندگی پس از طلاق را با چالش هایی جدی مواجه می نماید. این موانع شامل مواردی چون مقصرانگاری زنان، تحدید فرصت های ازدواجی آنان، نگاه شیء واره به زنان مطلقه و محدودیت در اشتغال و مکان یابی جدید آنان است. از سویی زنان برای مقابله با این موانع از استراتژی های گوناگونی چون پنهان سازی طلاق، تلاش برای ارتقاء اجتماعی در سایر زمینه ها، ازدواج مجدد و ورود به روابط جدید، گزینش شبکه های تعاملی همگرا و دوری جستن از شبکه های غیرهمگرا استفاده می کنند. این در حالی است که اعمال چنین نگرش های تبعیض آمیزی می تواند منجر به ایجاد پیامدهایی چون کاهش مشارکت اجتماعی و تنزل سرمایه اجتماعی زنان، کاهش کیفیت زندگی آنها، افزایش احساس ناامنی اجتماعی، افزایش احساس محرومیت نسبی، داغ ننگ، طرد اجتماعی و نیز افزایش احتمال درگیری با انحرافات اخلاقی و سایر آسیب های اجتماعی برای زنان مطلقه باشد. تاثیرات منفی و مخربی که نه تنها زنان مطلقه را درگیر خود می سازد بلکه فرزندان، خانواده، اطرافیان و در نهایت کل جامعه و نهاد خانواده را درگیر و تضعیف خواهد نمود.
    کلیدواژگان: زنان مطلقه، فرهنگ جنسیتی، طلاق، نظریه زمینه ای
  • سوده حجتی کرمانی*، محمد علی زکریایی صفحه 99
    خشونت انسان ها علیه یکدیگر همواره در طول تاریخ، با شدت و ضعف های متفاوت وجود داشته است. برتری قدرت فیزیکی مردان گاه مجوزی بود برای اعمال خشونت برخی از آنها علیه برخی زنان. تحول و تطور خانواده و همچنین جایگاه زنان در جامعه با توجه به تغییر شرایط فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی از عوامل نوسان این خشونت بوده اند. در مجموع عامل فرهنگی مهمترین عامل بوده و هرجا فرهنگ خشونت را تجویز کرده یا در برابر آن سکوت کرده اعمال خشونت بیشتر مشاهده شده است. برداشت های نادرست از دین، مرد سالاری، قوانین تبعیض آمیز و... همه و همه در تشدید خشونت موثر بوده اند.از این نظر زنان تهرانی از حوزه خشونت و تجربه آن مستثنی نبوده اند. برخلاف انتظار، زنان تهرانی خشونت را بیش از زنان دیگر استان ها تجربه کرده اند (طباطبائی و دیگران،179:1383).البته این تجربه بیشتر می تواند به علت تلقی متفاوت زنان از خشونت باشد. به این معنی که ممکن است خشونت رفتاری و کلامی در نظر زنان تهرانی خشونت تلقی شود، اما از نظر زنان دیگر استان ها، خشونت فیزیکی خشونت تلقی نشود و آنها مراحل شدید خشونت را اظهار کنند و از اشکال ملایم آن چشم بپوشند.در این مقاله به چند نوشته و کتاب درباره موضوع «خشونت علیه زنان» اشاره و نهایتا یافته های پژوهش پیمایشی در تهران به طور خلاصه آورده شده و میزان تجربه زنان در حوزه خشونت و میزان آن در دوره های مختلف زندگی و اشکال متفاوت خشونت بررسی شده اند.
    کلیدواژگان: فرهنگ، خشونت، انواع خشونت، تلقی پاسخگویان از خشونت
  • مهدی سلطانی گردفرامرزی *، همایون مرادخانی صفحه 115
    جرم شناسان بر این باورند که فیلم های سینمایی منبع فرهنگی مهمی برای درک ماهیت و علل انحرافات اجتماعی و جرم هستند و تبین های ویژه ای از جرم را مورد تایید قرار می دهند و مباحث ملی و بین المللی درباره علل جرم را برای بینندگان به نمایش می گذارند. هدف این پژوهش، بررسی چگونگی تبیین جرم در فیلم های سینمایی ایرانی بوده است. برای نیل به این هدف، هشت فیلم جنایی ایرانی ساخته شده بین سال های 1377 تا 1384 با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که فیلم های ایرانی مورد بررسی برای تبیین جرم سه نظریه روانشناختی، جامعه شناختی و کنش عقلانی را بازنمایی نموده اند.
    کلیدواژگان: جرم، جرم شناسی، فیلم، نظریه جامعه شناختی جرم، نظریه روانشناختی جرم، نظریه کنش عقلانی جرم، تحلیل محتوای کیفی
  • احسان شاه قاسمی، حسنا معصومی صفحه 143
    روزنامه نگاری در ذات خود شغلی اخلاقی است. از روزنامه نگاران انتظار می رود که از نیازهای شخصی خود برای منافع عمومی بگذرند. به همین دلیل اخلاق روزنامه نگاری یکی از پیچیده ترین اخلاق های حرفه ای به شمار می رود. این پژوهش به یک روند غیر اخلاقی در روزنامه نگاری ایرانی است که بر مبنای آن شرکت های بزرگ روزنامه نگاران را به استخدام دوباره در می آورند و آنها را وا می دارند در قالب گزارش های -ظاهرا- بی طرفانه تبلیغات کالاها و خدمات آنها را منتشر کنند. نمونه ها به صورت هدفمند انتخاب شدند و پژوهشگران به صورت نامحسوس (و در چند مورد با اطلاع دادن به آنها در مورد اهداف مصاحبه) با آنها مصاحبه کردند. نتایج نشان می دهد که این روش در ایران رایج است اما روش هایی که برای پرداخت انجام می شود آنچنان پیچیده است که پیگیری آن را دشوار می کند.
    کلیدواژگان: رپرتاژ آگهی، اخلاق، رسانه ها، پژوهش کیفی، ایران، حقیقت، خبر
|
  • Yousef Abazari*, Abbas Khorshidnam Page 11
    Directed by Masoud Dehnamaki, the trilogy Ekhrajiha (literally meaning outcasts) the best-selling in the history of not only Iran-Iraq war movies, but also Iranian cinema sparked off considerable debate among directors, producers, actors and intellectuals over the truth or falsity of its critical value. In order to diagnose the psychic economy of its viewers, this article makes a symptomatic reading of the trilogy on the basis of Jacques Lacan’s and Slavoj Zizek’s theories. Dehnamaki desubstantializes the Iran-Iraq war through thecomic narration of traumatic events of the contemporary history of Iran. That is why the popularity of his trilogy indicates the desire of Iranian audiences to forget the war period. If, as Zizek believes, desubstantialization of reality is the basic feature of postmodern society, Dehnamaki’s trilogy is a good example of postmodern cinema of war.
    Keywords: Ekhrajiha, Dehnamaki, Desubstantialization, Perversion, Discourse of University, Sense of guilt, Identification
  • Mansoureh Azamzadeh*, Leila Madandar Page 33
    This Paper focuses on the role of social status in life satisfaction. According to theoretical bases, group and people's social position which has formed from economical and social status, ability of control of life, life associations and lifestyle, can be considered as one of the explanatory of life satisfaction. Thus, socioeconomic status and selective lifestyle, is connected to life satisfaction via mechanisms such as people's life associations and control of life. The consequences of such process in actor's social life will be life satisfaction. The experimental study has used survey method to considering mechanisms in relations between social position and life satisfaction and the needed information have obtained from questioners and interviewing with 390 people who are over 18 years old. The results have shown, although the relation between social positions and life satisfaction is in significant level in sample population, but people's social position increase their control of life via satisfied social relations and associations and it forms their selective life style and in the end, their life satisfaction.
    Keywords: Life Satisfaction, Socioeconomic Status, Lifestyle, Control of Life, Life Associations
  • Taher Roshandel Arbatani*, Abdolhossein Kalantari, Mariam Saleh Page 57
    Radio program production process includes idea planning to broadcast steps. A radio program maker through the different steps of the process, faces obstacles that make it difficult to plan and cause it not to obtain it’s supposed goals. This study tries to identify problems through reviewing current programming process from idea to program in Radio Department and proposes a desirable model which includes program requirements and mechanisms. The research method in this study is Grounded Theory and the method of data collecting is deep interviews with radio experts in radio department. The sampling method is snowball. The results have been proposed as “Program Production Process Management Mechanisms Model”.
    Keywords: Grounded Theory, Programming Process, IRIB Radio
  • Soheyla Sadeghi Fasayi*, Maryam Isari Page 75
    Divorced women are one of the most vulnerable groups of people in society. This is not only because of negative aspects of divorce, but also because of gendered discriminative view toward their position after divorce. Therefore this study by applying qualitative approach and Grounded theory method and by using semi-structured qualitative interview technique with 18 divorced women in Tehran which got divorced more than one year, discovering the barriers of gendered culture toward post- divorce women’s social interactions and also the women’s strategies to deal with these barriers and finally the consequences of this problem in divorced women’s life. The finding show that discriminative gendered culture results the intensity of obstacles and pressures on divorced women’s social interactions in different ways, barriers which challenge their post-divorce life adjustment. These obstacles include blaming women, restricting their marriage opportunities, an objective view toward divorced women and limiting their occupation and new location. On the one hand women using different strategies to deal with these barriers such as hiding their divorce, efforts to social enhancement in other areas, remarriage and entering to new relationships, selecting converged interactive networks and avoiding non-converged interactive networks. This is while applying discriminative attitudes can result creating the consequences like decreasing social contribution and reduction of women’s social capital, declining their quality of life, increasing the feelings of social insecurity, relative deprivation, stigma, social exclusion and also increasing the likelihood of women’s engaging in social deviants and obliquities. The negative effects which not only engaged divorced women but also their children, friends and finally the whole of the society and also weaken family institution.
    Keywords: Divorced women, Gendered culture, Divorce, Grounded theory
  • Sudeh Hojjati*, Mohammad Ali Zakariayi Page 99
    Violence has been present among people across the history. It is justified partly by physical superiority of men to act violently against women. However, the emergence of some new variables, such as change in family structure as well as the improvement of women's status in society, has changed the situation recently. In general, culture plays the main role in reducing violence against women and where it is silent the rate of the violence goes up. The false interpretation of religious believes, patriarchy, discrimination, etc, are factors which increasing the violence. Women from Tehran have experienced the violence. Moreover, a research shows that the rate of the violence among them is higher than the average of the country. This higher average is mostly related to their understanding of violence against women. That is to say, one certain act in other part of the country may mean as a nonviolent act while it could mean violence in Tehran. In most part of the country violence merely means a physical behavior while in Tehran people take bad words and speeches as a kind of violence. This essay surveys some books and articles on "violence against women" and puts this together with a survey carried on in Tehran and analyzes the female experience of violence.
    Keywords: Culture, Violence against women, the forms of violence, violence interpretation
  • Mahdi Soltani, Gordfaramarzi*, Homayoon Moradkhani Page 115
    Crime films reflect our ideas about fundamental social, economic, and political issues; Films constitute an ideal tool for probing the nature and causes of deviance. Crime films expose viewers to national (and even international) debates about the causes of crime. Films draw on popular criminological explanations and in turn embody these explanations, feeding them back to mass audiences. This paper studies how Iranian films explain crimes. I have analyzed 8 Iranian crime films made between 1377 and 1384 by qualitative content analysis method. The findings show that Iranian films explain crimes based on three criminological theory; psychological theory, sociological theory and rational action theory.
    Keywords: Crime, Criminology, Film, psychological theory, sociological theory, rational action theory, Qualitative content analysis
  • Ehsan Shaghasemi*, Hosna Masumi Page 143
    Journalism is an ethical profession within its very nature. Journalists are expected to scarify their own benefits in favor of the common good. Therefore, journalism ethics is regarded as one of the most sophisticated branches of professional ethics. This study considers an unethical trend in theIranian journalism in which big corporations employ journalists to promote their goods and services in -seemingly- impartial reports. Sample was chosenpurposive and the respondents were unaware of the aims of the interview. The results reveal that this method is highly common in Iran but the methods to pay the journalist are very complicated, making hard tracking advertorials in Iran.
    Keywords: Advertorials, Ethics, Media, Qualitative Research, Truth, News