فهرست مطالب

پژوهش های راهبردی سیاست - پیاپی 6 (پاییز 1392)

فصلنامه پژوهش های راهبردی سیاست
پیاپی 6 (پاییز 1392)

  • بهای روی جلد: 36,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1392/09/12
  • تعداد عناوین: 7
|
  • محمدباقر خرمشاد* صفحه 9

    با هدف فهم چگونگی تحول و تطور علم سیاست در دو جامعهی آمریکا و فرانسه، این نوشتار با روشی مقایسهای به این سوال اصلی پاسخ میدهد که سیر تحول و تطور علم سیاست در آمریکا و فرانسه چگونه بوده است و چه تاثیرات و تاثراتی از یکدیگر داشتهاند. مطالعه سیر تحول علم سیاست در فرانسهی دوران آگوست کنت و امیل دورکهایم)به عنوان پدران بنیانگذار جامعه شناسی مدرن(و بررسی روند تطور این علم در آمریکای پناهگاه اندیشمندان و عالمان اروپایی، در خلال دو جنگ جهانی اول و دوم، دغدغهی این تحقیق است. ملاحظه میشود که باوجود تاثیرپذیریهای اولیهی آمریکا از اروپا در انتقال یافته های علمی علوم انسانی و علوم اجتماعی قرنهای هجده و نوزده؛ در قرن بیستم)خصوصا نیمهی دوم این قرن(آمریکا با اصول و قواعد حاکم بر آن، در روندی متفاوت و متمایز به مهد تولد، شکلگیری و تطور علوم سیاسی نوین تبدیل میشود به گونهای که تمام جهان و از جمله اروپا و فرانسه تحت تاثیر آن قرار میگیرند. تحول علم سیاست در آمریکاست که به شکلگیری جامعهشناسی سیاسی امروزین منجر میشود، در حالی که فرانسه برای سالیان سال گرفتار سایهی سنگین حقوق عمومی در حوزه مطالعات سیاسی است

    کلیدواژگان: علم سیاست، علوم سیاسی، فرانسه، ایالات متحدهی آمریکا، جامعه شناسی سیاسی، حقوق عمومی، علوم اجتماعی، تاریخ
  • عباس نعیمی*، شهناز کریمی، علی مرشدی زاد صفحه 39

    هدف اصلی مقالهی حاضر عبارت است از ارزیابی مقالهی »ایران: استعمار سرخ و سیاه« به عنوان عامل شتابزا در روند انقلاب اسلامی ایران. درواقع پرسش عمدهی این مقاله بدین قرار است که مقالهی مذکور چگونه به عنوان عامل شتابزای انقلاب ایران عمل کرده است. بر این اساس نظریهی تحول انقلابی چالمرز جانسون چارچوب نظری مقاله را شکل داده است. یافته های پژوهش نشان میدهد که چاپ مقالهی »ایران: استعمار سرخ و سیاه« به نام مستعار احمد رشیدی مطلق در تاریخ 17دی 1356در روزنامهی اطلاعات به عنوان یکی از عوامل شتابزای انقلاب ایران بوده است که به دنبال آن زنجیرهی مکرر »تظاهرات - مراسم چهلم« شکل گرفت و به حرکت انقلاب ایران شتاب بخشید. روش تحقیق مقاله، تاریخی است و روش گردآوری داده ها نیز کتابخانه ای است

    کلیدواژگان: انقلاب اسلامی، عامل شتاب زا، چالمرز جانسون، احمد رشیدی مطلق
  • حسن بشیر *، حمیدرضا حاتمی صفحه 61

    انتخابات دهمین دورهی ریاست جمهوری ایران نه تنها به لحاظ رقابت جدی دو جریان اصولگرا و اصلاحطلب از حساسیت ویژهای برخوردار بود، بلکه به لحاظ حوادثی که پس از آن رخ داد و نیز طیفبندی درونی اصولگرایان و اصلاحطلبان، نیازمند مطالعه جدی است. در این مقاله تلاش شده است ناگفته ها و لایه های پنهان در گفتمان روزنامه های کیهان، اطلاعات و جمهوری اسلامی دربارهی حوادث پس از انتخابات دهمین دورهی ریاست جمهوری، از 23خرداد تا 31تیر ،1388در چارچوب بررسی یادداشتهای روز و سرمقاله های آنها در این ایام، با استفاده از »الگوی عملیاتی تحلیل گفتمان«)پدام(، کشف، تحلیل و مقایسه شود. یافته های تحقیق نشان میدهد که در گفتمان روزنامهی اطلاعات در مدت مورد بررسی، میتوان »قابل پذیرش نبودن نتایج انتخابات«، »تاکید بر نقش عوامل داخلی در بروز حوادث پس از انتخابات« و »ابطال انتخابات« را به عنوان دالهای مرکزی دانست. همچنین در گفتمان روزنامهی جمهوری اسلامی، »قابل پذیرش نبودن نتایج انتخابات«، »تاکید بر نقش عوامل داخلی در بروز حوادث پس از انتخابات«، و »دفاع از راه حلهای هاشمی رفسنجانی برای برون رفت از وضعیت پس از انتخابات« به عنوان دالهای مرکزی قاب استخراجاند و در گفتمان سرمقاله های روزنامهی کیهان، دالهای مرکزی متفاوتی وجود دارد که عبارتند: از »دفاع از نتایج انتخابات«، »تاکید بر پیوند عوامل داخلی و خارجی در بروز حوادث پس از انتخابات« و »دفاع از راه حلهای مقام معظم رهبری برای برون رفت از وضعیت پس از انتخابات

    کلیدواژگان: تحلیل گفتمان، روزنامه ی جمهوری اسلامی، روزنامه ی کیهان، روزنامه ی اطلاعات، انتخابات ریاست جمهوری دهم، اصولگرایان، اصلاحطلبان، ایران
  • حشمت الله فلاحت پیشه*، صفر ولدبیگی صفحه 89

    جنبش" گولن "در ترکیهی نوین، امروزه به عنوان یکی از جریانهای مهم فکری در دو حوزهی "اسلام مدنی" و " اسلام سیاسی" در آن کشور، و منطقهی خاورمیانه شناخته شده است. این جنبش، درصدد بهبود اوضاع سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جامعهی ترکیه با استفاده از تفسیر رابطهای توام با مدارا میان دین و سیاست، اقتصاد ملی و الگوی اسلام لیبرال در عرصه های سیاسی و مدیریتی با تاکید بر کار فرهنگی است. طرفداران گولن که خود را به واسطهی او وارث افکار »بدیعالزمان شیخ سعید نورسی« میدانند، معتقدند که الگوی سیاسی، فکری آنها پاسخگوی نیازهای عمدهی زمانه؛ همچون »وحدت«، »عدالت« و » توسعه« میباشد و مسایل و اختلافات مزمنی؛ مانند »موضوع کردی« و همزیستی دوازده استان کردنشین ترکیه با ترکها نیز در قالب تعالیم نورسی و گولن قابل حل میباشد. در عرصهی خارجی نیز، وحدت در دنیای اسلام، بخشی از تعالیم این جنبش است. آموزش فرهنگی و سیاسی بخشی از اصول جنبش به شمار میآید که هدف آن، تربیت نسل جدیدی است که بتواند با حداکثر استفاده از فرصتهای موجود و با اتحاد و آگاهی معنوی در مسیر توسعهی کشور گام بردارد. بازخوانی بنیادهای فکری و اهداف سیاسی این جنبش از آن رو مهم است که نمیتوان میزان تاثیر گولن در اعتقادات و نظرات سیاسی مقامات گذشته و حال ترکیه مانند »احمد داوود اغلو«، »رجب طیب اردوغان« و »عبداالله گل« را انکار کرد. سیاست و مواضع داخلی و بینالمللی ترکها در سه دههی اخیر از این رهبر فکری و معنوی و جنبش فراگیر او متاثر بوده است. از دههی 1980میلادی به بعد تمامی نخست وزیران و روسای جمهور ترکیه هر یک به نحوی درصدد برقراری ارتباط حسنه با »فتحاله گولن« و جنبش او، »گولنیسم« برآمدهاند یا اینکه با توجه به نفوذ معنوی و اجتماعی آن، در راه فعالیتهای دینی و آموزشی این جریان مانع تراشی ننمودهاند. این نفوذ معنوی و اجتماعی، در تحولات مختلف کشور ترکیه، مولفه های سیاسی خود را بروز میدهد.

    کلیدواژگان: بدیع الزمان نورسی، گولن، حزب عدالت و توسعه، جنبش نور، وحدت اسلامی، مساله ی کردی
  • ابوذر گوهری مقدم* صفحه 117

    تحولات بیداری اسلامی در منطقهی خاورمیانه پس از سال 2011میلادی نظم منطقهای را در ابعاد مختلف تغییر داده و سیاستهای بازیگران منطقهای و فرامنطقهای را متاثر ساخته است. در این میان ایالات متحده -که پس از جنگ جهانی دوم منافع گستردهای را در این منطقهی استراتژیک برای خود تعریف کرده است- بیش از هر دولت دیگری دچار بحران منافع شده است. مقالهی حاضر به بررسی منافع ایالاتمتحده در خاورمیانه پرداخته و آثار بیداری اسلامی را بر این منافع به آزمون میگذارد. این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش اساسی است که نحوهی سیاستگذاری و راهبردهای ایالاتمتحده در قبال خیزش بیداریاسلامی در منطقهی خاورمیانه از چه الگویی پیروی میکند. نتیجهی این تحقیق نشان میدهد که اوباما با اتخاذ سیاست خارجی عملگرایانه به دنبال مدیریت بحران به وجود آمده در منطقهی خاورمیانه است. در این راستا از اقداماتی نظیر مداخلهی مستقیم نظامی تا تغییرات ظاهری در نخبگان حاکم را در دستور کار خود قرار داده و در درازمدت نیز تلاش میکند از طریق کمک به انجام اصلاحات درونی، تداوم حضور نظامی در منطقه و کشورهای هدف، پرهیز از اتکای به متحد واحد، ترویج مدل اسلامگرایی سکولار، نزدیکی به جامعهی مدنی و اسلامگرایان منطقه، تقویت گفتمان حقوق بشر و پیشبرد روند سازش، چالشهای ناشی از بروز بیداری اسلامی در منطقه را مدیریت نماید

    کلیدواژگان: بیداری اسلامی، عملگرایی، ایالات متحده آمریکا، خاورمیانه، سیاست خارجی
  • محمدحسن خانی*، محمدمسعود صادقی صفحه 143

    سیاست خارجی ایالات متحدهی آمریکا در دهه های گذشته بر حمایت همهجانبه و همسویی مطلق با منافع اسراییل در منطقهی خاورمیانه و در سطح نظام بینالملل استوار بوده است. این حمایت همه- جانبه علاوه بر منافعی که برای ایالات متحده داشته هزینه هایی را نیز برای این کشور در پی داشته است. از آنجا که بر مبنای نظریهی تصمیمگیری عقلایی) (Rational Decision Theoryافراد تصمیم گیرنده های منطقی و عقلایی هستند، سود و زیان احتمالی هر عمل را محاسبه میکنند و بهترین تصمیم را با استفاده از عقل و منطق خود بر میگزینند، این مقاله بر آن است تا با استفاده از مدل تصمیمگیری تحلیل هزینه- منفعت) (Cost-Benefit Analysisبه این سوال پاسخ دهد که حمایت ایالات متحدهی آمریکا از اسراییل چه منافع و هزینه هایی برای این کشور داشته است. بر اساس یافته های این تحقیق هزینه های مالی ناشی از کمکهای سالیانه، مخدوش شدن رابطهی آمریکا با جهان اسلام، هزینه های مرتبط با جنگهای متعدد در خاورمیانه، که به بهانهی تامین امنیت اسراییل آغاز شده اند نظیر جنگهای 33و 22روزه لبنان و غزه و نیز اشغال عراق و افزایش احساسات ضد آمریکایی در جهان در زمرهی هزینه های این حمایت به شمار میرود. جلب و تضمین حمایت همهجانبهی اسراییل و لابی صهیونیستی از دولت آمریکا در زمرهی مهمترین منفعتهای حمایت آمریکا از اسراییل میباشد

    کلیدواژگان: سیاست خارجی، تحلیل هزینه- فایده، راهبرد حمایتی، ایالات متحده آمریکا، اسرائیل، لابی یهودی
  • اصغر جعفری ولدانی*، لیلا رحمتی پور صفحه 163

    به دنبال شکل گیری مناظرهی چهارم در عرصه ی نظریات روابط بین الملل؛ فرهنگ از اهمیتی برابر با مولفه های مادی در شکل دهی به رفتار کشورها برخوردار گردید. در بستر و چهارچوب این نظریات، فرهنگ به طور اعم و فرهنگ استراتژیک به طور اخص از جمله عوامل داخلی شکل دهنده به مبانی هویتی هر بازیگر در عرصهی روابط بینالملل مطرح میشود که با تاثیرگذاری بر نگرش نخبگان و دولتمردان و همچنین جامعهی یک کشور، قابلیت اثرگذاری بر نحوهی عملکرد یک کشور در مدیریت بحرانهای بینالمللی را دارا میباشد. بدین ترتیب شناسایی مولفه های شکل- دهنده به مبانی هویتی یک کشور و از آن جمله فرهنگ استراتژیک کشورها، کمک بسیار موثری در فهم چرایی کنش کشورهای مختلف در بحرانهای بینالمللی از جمله قدرتهای بزرگی چون چین- بدست خواهد داد. این موضوع بویژه در رابطه با بحرانهای بین المللی در منطقهی خاورمیانه)به طور مشخص در بحران سوریه(به دلیل اهمیت و حساسیت زیاد این منطقه قابل تامل است. لذا ما در این مقاله در صدد پاسخ به این سوال میباشیم که فرهنگ استراتژیک چین چه تاثیری بر الگوی رفتاری آن در مدیریت بحرانهای بینالمللی بطور عام و در بحران سوریه به طور خاص دارد

    کلیدواژگان: فرهنگ استراتژیک، دفاع محو، ر مدیریت بحران، موازنه ی نرم
|
  • MohammadBagher Khoramshad* Page 9

    With a comparative approach, this paper tries to understand the passage of Political Science evolution in the American and the French societies and pursues the answer to the questions of: how this evolution occurred in these societies and what are the mutual impacts of these procedures. Studies reveal the fact that, despite the initial impacts of the European school in Humanities and Social Science in 18 and 19 centuries, US school turned the page and due to the principles and evolved regulations became the cradle of the new Political Science and affected the whole world including Europe and France. American evolution of Political Science formed new Political Sociology while France has been tangled in dominance of Law on political analysis for a long time.

    Keywords: Political Science, France, United States, Political Sociology, Social Science, History
  • Abbas Naeimi*, Shahnaz Kraimi, Ali Morshedizad Page 39

    The main purpose of this article is to understand and evaluate the article “Iran: Red and Black Colonialism” as the X factor in the process of Islamic Revolution of Iran. The main question in this article is: How this article has acted as the X factor in the Islamic revolution of Iran, and what characteristics it had? The theoretical framework of this article is derived from Chalmers Johnson. The findings of this article show that the paper played the role of the X factor in Islamic revolution of Iran and this factor has been caused serial 40th memorandums at the beginning of the Islamic revolution in Iran. The method of this research is historical and the method of gathering information is documentary- library method.

    Keywords: Islamic Revolution of Iran, X factor, Chalmers Johnson, Ahmad Rashidi Motlagh
  • Hassan Bashir *, Hamid Reza Hatami Page 61

    The 10th presidential election in Iran is significant and should be seriously examined not because of a razor-edge margin rivalry between Fundamentalist and Reformist movements, but in the wake of the post-election events and spectrum category between fundamentalists and reformists. In this article, an effort is stepped up to study and scrutinize notes and news headlines published in the best-selling Iranian mainstreams of Keyhan, Ettela’at and Jomhouri-e Islami on the post-election unrests which started from June 13, 2008 [after the announcement of early result of the election] to July 22, 2009 when the unrest considerably abated, by using Practical Discourse Analysis Method (PDAM) Findings show that Ettela’at daily has concentrated on “unacceptability of election results”, “Underlining the role of internal and external elements in sparking postelection unrests” and “announcement of annulment of election results. In Jomhouri-eEslami daily, the articles predominantly focused on “The unacceptability of election results”, “Underlining the role of internal elements in the aftermath of the presidential election” and the “Solutions proposed by Akbar Hashemi Rafsanjani at a Friday Prayer address to end the post-election political stalemate. Keyhan headlines, however, adopted a U-turn and a distinctive approach where the focal point was put on “Defending election results”, “Linking local and external elements to fomenting unrests” and “Defending a plan put forth by Supreme Leader” to end the post-election unrests.

    Keywords: Practical Discourse Analysis Method (PDAM), Jomhourie, Islami daily, Keyhan Daily, Ettelaat daily, Elections, 10th Presidential elections, fundamentalists, Reformists, Post, election incidents
  • Heshmatollah Falahat Pisheh*, Safar Valad Beighi Page 89

    The Paradigm and pattern of “Anatolian Islam “in Turkey is encountered with the state of serious rupture between “Religion” and “Politics”. This rupture is a result of failure in unity and also a fresh power struggle among politicians of the ruling class in the country leading by Rajab Tayeb Ordoghan in one hand and proponents of the Gulenist religious leader, Fethullah Gulen, on the other hand. Occurrence of new developments inside and outside of the country, imposed new conditions and positions on this unity and the religious, political pattern in Turkey, resulted in its collapse. The Gulenist ideology and movement, arising from their relations with the Justice and Development party, left some national and regional effects and thus, it can be anticipated that just like some experiences of collapsing other political and religious movements, ideologies and alliances, the quake in Anatolian Islam will leave important repercussions inside and outside of Turkey.

    Keywords: Badiozzaman noursi, Gulen, Justise, Development Party, Nour (The Light) Movement, Islamic Unity, Kurdish Issue
  • Abuzar Gohari Moqaddam* Page 117

    The Islamic awaking developments in the Middle East since 2011 have changed the regional order in many different ways and influenced regional and trans- regional actors. In this situation, the United States which has defined many interest in the region, has been influenced more than the other actors. This article describes the US interests in the Middle East and examines the Islamic awakening impacts on these interests. The results of this research prove that the Unites States is going to control and mange Islamic awakening impacts in the region through many different ways including: direct military intervention, changing the ruling elites in some states, forcing internal reform in some countries, avoiding reliance on one ally in the region, promoting secular Islamic state, helping civil society of some countries, promoting human rights discourse and solving the Israeli-Palestinian peace process.

    Keywords: Islamic Awakening, United States, Middle East, Islam, Foreign Policy
  • Mohammad Hasan Khani*, Mohammad Masoud Sadeghi Page 143

    The US Foreign Policy towards Israel is based on an unconditional and comprehensive support for Israel. This strategy of offering absolute support for Israel has interests for the United States and has also brought huge costs for Washington. It is the purpose of this article to analyze the costs and benefits of this strategy and to answer this question that what are benefits and costs of the US support of Israel for this country? Based on Rational Decision Theory this article argues that the costs of this support includes the financial burden over the US economy in terms of loans and assistances, altering America's relationship with the Muslim World and the Arab world, also other social and political costs of conflicts caused by various wars in the Middle East, such as 33 and 22-days war of Lebanon and Gaza and also the occupation of Iraq, and finally the rise anti-Americanism around the world. The benefits of such a support can be: the vast support that the US administrations receives from Israel and the Zionist lobbies, and also the huge and overwhelming Profits made by US arms companies through their arms sale to the Middle Eastern countries due to the Middle East security situation.

    Keywords: Foreign Policy, Cost, Benefit Analysis, United States of America, Israel, Jewish Lobby
  • Asghar Jaafari Valdani*, Leila Rahmati Poor Page 163

    Following the formation of the fourth debate in the field of international relations theory, culture became important as well as the tangible elements of shaping behaviors. In these theories, culture and strategic culture as internal factors that shape the identity of actors in the international arena became highlighted, and influenced the attitudes of elites and governments as well as the methods of crisis management of the countries. Thus, identifying factors that shape the identity of a nation and its principles, including strategic culture can help understanding the actions of nations in international crises. This issue reveals its importance in the Middle East crises (most notably the Syrian crisis) due to the great sensitivity of the region. In this paper we attempt to answer this question that, how China's strategic culture affects its behavior in international crisis management in Syria.

    Keywords: Strategic Culture, Defense, oriented, Crisis management, Soft Balancing