فهرست مطالب

دانشنامه حقوق اقتصادی
پیاپی 4 (پاییز و زمستان 1392)

  • تاریخ انتشار: 1393/01/25
  • تعداد عناوین: 6
|
  • تاثیر حقوق مالکیت فکری بر رشد اقتصادی
    سید منصور خلیلی عراقی، یزدان گودرزی فراهانی * صفحه 1

    در این مقاله ارتباط بین حقوق مالکیت فکری و حمایت از حق اختراع و رشد اقتصادی در کشورهای اسلامی در دوره 1990 تا 2010 مورد بررسی قرار گرفته است. مبانی نظری این مدل بر اساس مطالعات مدل های رشد اقتصادی مطرح شده در دهه 1990 بنا نهاده شده است. برای بررسی حمایت از حق اختراع بر رشد اقتصادی از شاخص پتنت یا ثبت اختراع استفاده شده است. برای تحلیل رابطه فوق از روش تحلیل هم جمعی پدرونی و روش برآورد FMOLS استفاده شد. نتایج این بررسی حاکی از این است که حمایت از حق اختراع اثر مثبت بر رشد اقتصادی کشورهای اسلامی دارد. هم چنین رابطه علی درجه باز بودن اقتصاد، شاخص توسعه انسانی و حمایت از سرمایه گذاری بر فن اوری اطلاعات و ارتباطات بر رشد اقتصادی نشان دهنده تاثیر مثبت و معنادار این عوامل می باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که با افزایش حمایت از حقوق مالکیت فکری و حق ثبت اختراع رشد اقتصادی نیز افزایش می یابد.

    کلیدواژگان: حقوق مالکیت فکری، پتنت، رشد اقتصادی، کشورهای اسلامی، داده های تابلویی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تحلیل اقتصادی حقوق و احیاء اندیشه تقصیر در نظام جبران خسارت با تاکید بر رویه قضایی آمریکا
    مهدی شهابی آزاده مسعودی پور صفحه 28
    تحلیل اقتصادی حقوق رویکردی نوین در علم حقوق است که از اوایل دهه 1960 میلادی شکل گرفت و مهم ترین هدف آن تنظیم قواعد نظام حقوقی در جهت نیل به کارایی اقتصادی است. این نگرش در تمامی شعب حقوق از جمله حقوق مسئولیت مدنی اثرگذار بوده و در پی برقراری نظام جبران خسارت بر شالوده اصولی است که میزان هزینه های ناشی از بروز خسارت را به حداقل برساند.
    نویسنده در این پژوهش در ابتدا سعی کرده است با روشی تحلیلی، چارچوب نظری تقصیر اقتصادی را تبیین و سپس چگونگی تحقق و بروز و شکل گیری آنرا در رویه ی قضایی مورد بررسی قرار دهد؛ آنچه که محققین را از تحلیل رویه قضایی معاف نمی سازد.
    تحلیل اقتصادی مسئولیت مدنی با دو رویکرد هنجاری و تحققی به بررسی مبانی مسئولیت و ارزیابی ظرفیت آن ها در جهت تامین کارایی اقتصادی پرداخته و در نهایت مفهوم اقتصادی تقصیر را هم از منظر رویکرد هنجاری و هم رویکرد تحققی به عنوان مبنای برگزیده مسئولیت تعیین می نماید؛ مبنایی که پذیرش آن می تواند از پیامدهای نامناسب مسئولیت محض بر اقتصاد پیشگیری نماید. بدین ترتیب، تحلیل اقتصادی حقوق، به احیاء اندیشه ی تقصیر در نظام مسئولیت مدنی می انجامد.
    کلیدواژگان: تقصیر اقتصادی، انسان معقول، تحلیل اقتصادی حقوق، مسئولیت مدنی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تحلیل اقتصادی و حقوقی اعتبار شرط کیفری(وجه التزام)
    محمد عابدی صفحه 57
    شرط کیفری یا خسارت مقطوع قراردادی که قبل از ورود زیان برای نقض احتمالی قرارداد مورد توافق قرار می گیرداز منظر حقوقی مورد تحلیل قرار گرفته و اصولا،مورد تایید قرار گرفته است؛ هر چند در پاره ای فروض،قاضی حق تعدیل آن را دارد. لیکن تحلیل اقتصادی شزط کیفری، که به هدف کارایی اقتصادی آن معطوف است،نشان می دهد که مزایا و معایب اقتصادی و اجتماعی شرط کیفری موجب شده است که هنوز«پیچیده ترین معمای حل نشده ی نظریه ی اقتصادی حقوق» باقی بماند.
    این مقاله با روش تحقیق تطبیقی به مقایسه راهکار نظام های حقوقی مطرح در خصوص وضعیت حقوقی شرط کیفری می پردازد و با روش تحقیق توصیفی و تحلیلی مزایا و معایب شرط کیفری را توصیف و آنها را تجزیه و تحلیل می کند.
    تحلیل حقوقی و اقتصادی شرط کیفری نشان می دهد که با وجود پذیرش اعتبار شرط کیفری به عنوان یک «اصل»،باید قایل به آن بود که در پاره ای موارد خاص،شرط کیفری بی اعتبار باشد یا دادگاه از اختیار تعدیل آن برخوردار باشد ویا تفسیر عادلانه ای از آن ارایه شود. یعنی تجویز شرط کیفری به عنوان «اصل» و لحاظ کردن پاره ای استثنائات و مواردخاص،با هدف تحقق عدالت و کارایی اقتصادی.
    کلیدواژگان: شرط کیفری، خسارت از پیش تعیین شده، تعدیل قضایی، کارایی اقتصادی، مسوولیت مدنی، تحلیل اقتصادی حقوق
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • «حسبه»؛ ابزار حقوق اقتصادی اسلامی در نظارت و کنترل بازارهای رقابت پذیر و رقابت ناپذیر
    محمود باقری محمد صادقی صفحه 78
    حسبه نهاد نظارتی کهن، لیکن مغفول مانده در حقوق اقتصادی اسلام است که نقش حقوق رقابتی آن کمتر موشکافی شده است. حفظ تمامیت بازار و تسهیل رقابت، ضرورتی برای نظام های حقوقی و اقتصادی است که همواره اهمیت می یابد و البته هر چند ارزش والایی دارد اما نزد اندیشمندان اسلامی محدود و محصور به قالب «معاملات» شده است و در این میان حسبه (و یا لااقل جوانب رقابتی آن) که در حقیقت نهادی عمومی غیردولتی در فقه اسلامی است، به ورطه فراموشی سپرده شده است. مقاله حاضر قصد دارد که ضمن ترسیم جوانب رقابتی حسبه در اسلام، به تحلیل رابطه حقوق و اقتصاد در قالب «حسبه» بپردازد. بخشی از این تحلیل و بررسی مبتنی بر معنا، مقام و بنیان های عام حسبه بوده و بخش دیگر ناظر بر مطالعه موردی رابطه حسبه با نظم حقوق اقتصادی است که در شرایط کنونی بروز نموده است. ترکیب این دو بخش در نوشتار حاضر امکان دستیابی به معیار منطقی در تفسیر حقوق و اقتصاد مبتنی بر آموزه ها و رهیافت های اسلامی را توضیح می دهد که خود، نقطه آغازینی برای دستیابی به قاعده حقوقی رقابت در اسلام بر مبنای نهاد حسبه و از مقدمات بحث از جایگاه بازارهای رقابت پذیر (بازار) و بازارهای رقابت ناپذیر (نابازار) در حقوق اسلامی می باشد.
    کلیدواژگان: حسبه، محتسب، بازارهای رقابت پذیر، بازارهای رقابت ناپذیر، بازار، نابازار، قیمت گذاری، حقوق اقتصادی، حقوق رقابت
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مطالعه تطبیقی حمایت مدنی و کیفری ازحقوق اسرار تجاری درنظام حقوقی ایران وآمریکا
    سید محمد مهدی قبولی درافشان، حمیدرضا دانش ناری*، علی ساعت چی صفحه 104

    اسرار تجاری نقش مهمی در شکوفایی اقتصادی و رشد نظام رقابت تجاری دارد. با وجود این، یکی از چالش های نوین حقوق اسرار تجاری، ظهور جاسوسی های اقتصادی است. رشد فزاینده این نوع از جاسوسی ها موجب پیدایش پدیده ای نوظهور به نام تروریسم اطلاعاتی گشته است. از این رو، ساز وکارهای حمایتی از حقوق اسرار تجاری در دو قلمروی نظام ضمانت اجراهای مدنی و کیفری، جهت رشد نظام اقتصادی و حفظ آفرینش های فکری افراد، امری ضروری تلقی می شود.
    تحقیق حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به مطالعه تطبیقی حمایت مدنی و کیفری از حقوق اسرار تجاری در نظام حقوقی ایران و آمریکا می پردازد.
    یافته های این پژوهش نشان می دهد، از یک سو، نظام حقوقی ایران در حوزه اسرار تجاری با چالش مواجه است. فقدان احکام مدنی ویژه در حوزه اسرار تجاری و تمسک به قواعد عمومی مسوولیت مدنی وجرم انگاری های پراکنده سرقت اسرار تجاری، بدون توجه به رویکردهای کیفرشناسانه، برخی از چالش های نظام حقوقی ایران، در این زمینه است. از سوی دیگر، بر اساس مطالعات تطبیقی این پژوهش، نظام حقوقی آمریکا با وضع قوانین حمایتی ویژه در قلمروی حقوق مدنی و کیفری در حوزه اسرار تجاری، به دنبال حمایت هر چه بیشتر از حقوق دارندگان این اسرار می باشد.

    کلیدواژگان: اسرار تجاری، تروریسم اطلاعاتی، اتلاف، غصب، جرم انگاری
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • خسارت های قابل مطالبه ناشی از حمل بین المللی کالا از طریق جاده
    سعید محسنی مصطفی کریم زاده صفحه 134
    مهم ترین تعهد حمل کننده کالا این است که کالا را سالم، کامل و به موقع به مقصد برساند. بدیهی است تلف، مفقودی، آواری و تاخیر در رساندن کالا به مقصد اصولا موجب مسوولیت حمل کننده است. در این تحقیق شیوه ی محاسبه غرامت و سقف و استثنائات مربوط به سقف غرامت، در قراردادهای مشمول کنوانسیون CMR مورد بررسی قرار گرفته است. مبنای محاسبه غرامت ناشی از فقدان و آواری، ارزش کالا در زمان و مکان تحویل آن به حمل کننده است که حداکثر 33/8 SDR برای هر کیلوگرم کسری از وزن ناخالص کالا قابل محاسبه خواهد بود. سقف غرامت ناشی از تاخیر نیز معادل کرایه حمل است. البته سقف مزبور در فرضی که ارسال کننده ارزش بیش تری برای کالا در بارنامه ذکر نموده یا برای تحویل کالا، نفع ویژه ای در بارنامه مقرر کرده باشد و هم چنین در فرض ارتکاب عمد یا خطای در حکم عمد توسط حمل کننده یا اجزاء و خدمه وی رعایت نخواهد نشد.
    کلیدواژگان: حمل کننده، غرامت، فقدان، آواری، تاخیر، کنوانسیون CMR
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • The effect of Intellectual Property Protection on Economic Growth
    Mansour Khalili Araghi, Yazdan Gudarzi Farahani Page 1

    This paper aims to study the relationship between intellectual property and patent and economic growth in Islamic countries for the period of 1990 – 2010. This theoretical basis of the model is constructed on economic growth models in 1990s. The technique which we employed is the index of patents to measure the impact on economic growth. To analysis this relationship we use “Pedroni Cointegration” method and FMOLS estimation. The results indicate that intellectual property and protection of patent has a positive and significant impact on economic growth. Furthermore، it has been found a casual relationship between degree of economic openness، ICT، human development and economic growth. Hence، we conclude that the more protection of intellectual property the more economic growth.

    Keywords: Intellectual Property, patent, Economic growth, Islamic countries, Panel data Model
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Economic Analysis of Law and Revival of Fault in Civil Liability System with Emphasis on USA case law
    Mahdi Shahabi, Azadeh Masoudipour Page 28
    Economic analysis of law is a new approach in law that emerged in the early 1960''s and its main purpose is managing the rules of the legal system in a way to achieve economic efficiency. This approach has been influential in all the areas of law including the law of civil liability and follows to set up the compensation system based on some principles to minimize the costs resulting from damages. This paper first uses the analytical method and tries to describe the theoretical framework of the economic fault and afterward follows up to explain how it is emerged in the case law. Economic analysis of civil liability law examines the basis of liability by using normative and positive approaches and evaluates the capability of each approach to obtain economic efficiency and at the end chooses the economical fault as the basis of liability from the viewpoint of both approaches; a choice that is able to prevent the undesirable consequences of strict liability on economy، hence the economic analysis of law leads to the revival of fault in the civil liability system.
    Keywords: economical fault, reasonable person, economic analysis of law, civil liability law
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Economic and Legal Analysis of Penalty Clause
    Mohammad Abedi Page 57
    Penalty clause or liquidated damage which is formerly agreed between parties is legally examined and accepted as a rule. Although judge could in some circumstances modify this stipulation. Yet its economic analysis which is focused on economic efficiency can be considered as a “major unexplained puzzle in the economic theory of law”. This article compares the major legal systems in the case of penalty clause with the comparative method and analyzes the advantages and disadvantages of penalty clause with the descriptive and analytical research method. This article tries to deeply appraise the invalidation of the penalty clause and introduce an intermediate solution penalty clause whit some exceptions in special circumstance، as a principle give rise to justice and economic efficiency.
    Keywords: Clause penalty, Liquidated damage, Modification by judge, Economic efficiency, Civil liability, Economic analysis of law
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Hisba as a Foundation of Islamic Economic Law: Regulation of Competition in Competition and non-Competition Markets
    Mahmood Bagheri, Mohammad Sadeghi Page 78
    Hisba is a regulatory regime in Islamic law which could be a base for Islamic economic regulation but has been neglected for centuries. The protection of integrity of the market and competition is a prominent economic and legal objective in modern economies. However، the focus in the Islamic law has been on the bipolar relations among the individuals in the form of law of contract or law of tort. As such there has been little attention towards Hisba which is a nongovernmental public institution for regulation of market. The current paper is seeking to elaborate the role of this institutions in terms of maintaining competition in the market on the basis of Islamic law. This paper shall partly introduce the Hisba and its potentials as a regulatory institutions for regulating market in general and shall then examine the use of this institution to build up a legal regime based on Islamic law and principles for regulation both contestable markets (competition law) and regulating non contestable markets (sector regulation) in the Islamic countries.
    Keywords: Hisba, Mohtaseb, market, Non, market, competition markets, non, competition markets pricing, economic rights, completion rights
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Comparative Study of Civil and Criminal Protection of Trade Secrets in America and Iranian Legal Systems
    Sayyed Mohammad Mahdi Qabuli Dorafshan, Hamid, Reza Danesh Nari, Ali Saatchi Page 104

    Trade secrets has an important role in economic growth and development of economic competition. However، one of the challenges in this sphere is the emergence of economice spionag. Increasing growth of economic espionage causes to emerge a new phenomenon which is called information terrorism. So the mechanism of protection of the trade secretsincivil and criminal law is necessary for economic growth and protection of intellectual creaters. This study using analytical – descriptive، analayses protection of trade secret in civil and criminal law in the americam and iranian legal systems. Findings of this study shows that protection of trade secret in iranian legal system، is challenged. The lack of special civil rules and introduction to general principles and sporadic criminalization of trade secret theft whitout attention to penological approaches، are some challenges. On the other hand، according to comparative findings، the a merican legal system by using reasanable civil and criminal rules seeksfurther tosupportholders of trade secrets.

    Keywords: trade secret, information terrorism, dissipation, usurpation, criminalization
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Claimable Compensations Resulting from International Carriage of Goods by the Road
    Saeed Mohseni, Mostafa Karimzadeh Page 134
    The most important obligation of the carrier of the goods is to deliver it safe، perfect and well timed to the destination. Obviously the loss، missing and delay of the deliver of goods to the destination leads to carrier’s liability. In this paper we examine the calculating method of compensation and its maximum and its exceptions in international contracts that involved of cmr convention. Criterion of calculating of the compensation resulting from missing and loss is the value of the goods at the place and time of delivery of them to carrier at which equals 8. 33 SDR per one kilogram of good’s gross weight. Also the maximum compensation resulting from the delay is equal to the fare of carriage. Of course this maximum amount of compensation has not been regarded in these situations: the sender has noted a higher value for goods in the consignment، or has provided special interest about delivery of the goods in the consignment and also when carrier or his servants commit intentional misconduct or commit default equivalent to intentional misconduct.
    Keywords: Carrier, Compensation, Missing, Loss, Delay, CMR convention
    Abstract View Paper Original: Persian