فهرست مطالب

نشریه دانش شناسی
پیاپی 24 (بهار 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/04/12
  • تعداد عناوین: 8
|
  • علیرضا اسفندیاری مقدم*، محمدحسن زاده صفحه 9
    هدف
    هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل بازدارنده تولیدات علمی زنان ایرانی در آی. اس. آی بین سال های 1993 تا 2009 می باشد.
    روش پژوهش: این پژوهش کاربردی به روش مطالعه کتابخانه ای و پیمایشی به انجام رسیده است. برای شناسایی زنان دارای تولیدات علمی در آی. اس. آی، گردآوری اطلاعات از پایگاه (Web of Science)WoSمتعلق به موسسه ISI استفاده شد و برای گردآوری اطلاعات مربوط به عوامل بازدارنده تولیدات علمی زنان از پرسش نامه محقق ساخته استفاده گردیده است. پرسش نامه مذکور، پس از بررسی روایی و پایایی، به تعداد 100 نفر از نویسندگان زن ارسال گردید.
    یافته ها
    به لحاظ اولویت، جامعه پژوهش، بازدارنده ترین عامل بر سر راه تولید علم خود را ضعف قوانین و مقررات می دانند. به دنبال آن، بازدارنده ترین عوامل عبارتند از طرز تلقی و نگرش جامعه به زنان، تاکید بر وظایف خانه داری برای زنان، وجود سنت های دست و پا گیر برای زنان، بچه داری و دغدغه تربیت فرزندان، و عدم امکان همکاری با مردان.
    نتیجه گیری
    وجود فرهنگ مردسالاری در جامعه و جامعه علمی، و اشتغال ذهنی بیش از اندازه زنان به خاطر وظایف مدیریت خانه عوامل دوگانه ای بودند که زنان مولد علم، جایگاه کمتری برای آنها قائل بودند. در پایان، در راستای توانمندسازی زنان برای تولید علم و تعدیل عوامل بازدارنده، برخی پیشنهادات اجرایی ارائه گردید.
    کلیدواژگان: کتاب سنجی، تولیدات علمی، مشارکت علمی، عوامل بازدارنده، زنان، ایران
  • مجتبی ابراهیمی*، زهره میرحسینی صفحه 25
    هدف
    پژوهش حاضر میزان گرایش به توزیع اینترنتی کتاب از سوی ناشران عمومی استان تهران با توجه به موانع و مشکلات پیش رو از طریق راهکار توزیع مناسب و مطمئن کتاب در محیط اینترنتی را بررسی می کند.
    روش پژوهش: روش این پژوهش پیمایش تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش، کلیه ناشران عمومی شرکت کننده در بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در سال 1392 است، که تعداد آنها بالغ بر تقریبا 1500 ناشر عمومی است و به صورت تصادفی ساده بین 150 ناشر عمومی شرکت کننده توزیع شده است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه و مصاحبه سازمان یافته است.
    یافته ها
    دراین مطالعه از زوایای مختلف به بررسی توزیع اینترنتی کتاب با دو دیدگاه اصلی پرداخته شده است: 1. بررسی شاخص های «عرضه اینترنتی کتاب» از سوی ناشران با محوریت عوامل (اقتصادی، فرهنگی و دولتی). یافته ها نشان می دهد از بین شاخص های موثر در عرضه اینترنتی کتاب، 73% از ناشران عمومی استان تهران معتقدند که اولین و مهم ترین معیار در عرضه اینترنتی کتاب، حمایت های دولت شامل حمایت های نظارتی، ترویجی و مالی است. همچنین دومین شاخص مهم در این مقوله، عوامل اقتصادی با میانگین 68% و پس از آن عوامل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی با میانگین 66% است. 2. شاخص های «تقاضا و خرید کتاب از اینترنت» از سوی مردم و نهادهای مختلف. یافته ها نشان می دهد از دید ناشران، مهم ترین عامل در این بخش عوامل اقتصادی با میانگین 51% و عوامل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی با میانگین 45% و عوامل دولتی با میانگین 29% در تقاضا و خرید کتاب از طریق اینترنت دخیل بوده اند.
    نتیجه گیری
    نتایج به دست آمده بیانگر آن است که میزان گرایش ناشران به توزیع اینترنتی کتاب با توجه به مشکلات و موانع موجود در شرایط مطلوبی قرار ندارد. اما نتایج حاصل از نظرسنجی می تواند صنعت نشر کشور را در راستای ارتقای این رویکرد یاری رساند.
    کلیدواژگان: فروش کتاب، توزیع اینترنتی کتاب، کانال های توزیع، وب سایت های فروش کتاب
  • فهیمه باب الحوائجی*، نسترن زمانی راد صفحه 41
    هدف
    هدف از این پژوهش بررسی میزان سرمایه اجتماعی و شاخص های آن در کتابخانه های دانشگاهی است. در پژوهش حاضر شاخص های اعتماد متقابل، روابط، عمل متقابل، ظرفیت، تنوع و ساختار به عنوان شاخص های سرمایه اجتماعی در نظر گرفته شده، که در میان اغلب صاحب نظران این حوزه مشترکا پذیرفته شده است.
    روش پژوهش: پژوهش حاضر پیمایشی تحلیلی و ابزار پژوهش پرسش نامه است. جامعه پژوهش 218 کتابدار کتابخانه های دانشگاه های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستند که140 نفر با روش تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه تعیین شد. برای بررسی پاسخ ها از روش های آماری توصیفی، آزمون فریدمن و t-test استفاده شد.
    یافته ها
    یافته ها نشان داد که میانگین سرمایه اجتماعی در کتابخانه های دانشگاهی (2/93) است و در میان شاخص های آن، تنوع با میانگین (3/30) بیشترین و ظرفیت با میانگین (2/50) کمترین میزان را دارد.
    نتیجه گیری
    نتایج به دست آمده بیانگر این است که میزان سرمایه اجتماعی در نمونه مورد بررسی در حد متوسط است و تفاوت معناداری میان شاخص های سرمایه اجتماعی وجود دارد و تمامی شاخص ها جز ظرفیت بالاتر از حد متوسط هستند.
    کلیدواژگان: سرمایه اجتماعی، شاخص ها، کتابخانه های دانشگاهی
  • لیلا بهادری*، ناهید بنی اقبال صفحه 53
    هدف
    هدف ازپژوهش حاضر تعیین میزان انطباق توصیفگرهای نمایه سازی فارسی و انگلیسی و کلید واژه های فارسی و انگلیسی پژوهشگر مربوط به پایان نامه های رشته پزشکی عمومی و رشته های تخصص و فوق تخصص پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اصطلاحنامه پزشکی فارسی واصطلاحنامه پزشکی مشMESH طی سال های 85 الی 89 است.
    روش پژوهش: روش پژوهش حاضر پیمایشی به شیوه ی کتابسنجی مقایسه ای وکتابخانه ای است و ابزارگردآوری داده ها چک لیستی است که توسط محقق تهیه شده است. جامعه آماری شامل کلیه پایان نامه های رشته پزشکی از سال 1385-1389 می-باشد که نمونه گیری از آنها با استفاده از جدول کرسینگ مورگان انجام شد، حجم نمونه شامل 302 پایان نامه بود که بررسی بر روی کلیه توصیفگرها و کلیدواژه های آنها انجام گردید آنآ اطلاعات جمع آوری شده به وسیله ی نرم افزار spss تجزیه و تحلیل و با آزمون آماری کای اسکوئر مورد بررسی قرار گرفت.
    یافته ها
    نتایج نشان می دهند که میزان انطباق در توصیفگرهای فارسی 50/1 درصد همخوانی کامل، 4/3 درصد همخوانی نسبی، 32/7 درصد ناهمخوانی و 12/9 درصد عدم حضور در اصطلاحنامه وجود داشت در توصیفگرهای انگلیسی 99/7 درصد همخوانی کامل، 0/07 درصد همخوانی نسبی، 0/07 درصد ناهمخوانی و 0/14 درصد عدم حضور در اصطلاحنامه وجود داشت، در کلید واژه های فارسی 18 درصد همخوانی کامل، 1/9 درصد همخوانی نسبی، 35/7 درصد ناهمخوانی و 44/4 درصد عدم حضور در اصطلاحنامه وجود داشت و در کلید واژه های انگلیسی 26/8 درصد همخوانی کامل، 15/4 درصد همخوانی نسبی، 28/7 درصد ناهمخوانی و 29/1 درصد عدم حضور در اصطلاحنامه وجود داشته است.
    نتیجه گیری
    نتایج نشان دهنده این است که میزان همخوانی در توصیفگرهای انگلیسی به مراتب بیشتر از توصیفگرهای فارسی است. اما میزان همخوانی در کلیدواژه های فارسی و کلید واژه های انگلیسی هر دو در سطح پایینی است.
    کلیدواژگان: نمایه سازی، استانداردها، توصیفگر، کلیدواژه، اصطلاح نامه پزشکی فارسی، اصطلاحنامه پزشکی مش، پایان نامه های رشته پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران
  • نجلا حریری*، فاطمه نوشین فرد، حمیدرضا رادفر صفحه 69
    هدف
    هدف، شناخت وضعیت انتخاب و ارزیابی منابع الکترونیکی به عنوان بخش مهمی از کار مجموعه سازی در کتابخانه-های دیجیتال ایران است.
    روش پژوهش: پژوهش به روش پیمایشی انجام گرفته و داده های مربوط به 19 کتابخانه دیجیتال در سراسر ایران توسط پرسش نامه محقق ساخته گردآوری شده اند. برای تجزیه تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی استفاده شده است.
    یافته ها
    یافته های پژوهش نشان می دهد که بیشترین اولویت برای انتخاب منابع الکترونیکی با کتاب ها و نشریات است. توجه به درخواست های فعلی و نیازهای آتی، عوامل مهم در انتخاب منابع هستند و 79% از کتابخانه ها از کمیته انتخاب، برای انتخاب منابع بهره می گیرند. فهرست ناشران و جستجو در اینترنت با توزیع فراوانی 47% پرکاربردترین ابزارها برای انتخاب منابع الکترونیکی هستند. مهم ترین معیارهای ارزیابی برای کتاب ها و نشریات، ارتباط موضوعی و برای پایگاه های اطلاعاتی پوشش موضوعی است.
    نتیجه گیری
    نتایج حاکی از این است که کتاب ها و نشریات الکترونیکی بیشترین اولویت انتخاب در بین همه انواع منابع الکترونیکی را دارند و توجه به نیاز کاربران و تلاش برای انتخاب و ارزیابی منابع الکترونیکی با استفاده از انواع روش های موجود در تمامی جامعه مورد مطالعه، صورت می گیرد.
    کلیدواژگان: انتخاب، ارزیابی، کتابخانه های دیجیتال ایران، مجموعه سازی، منابع اطلاعاتی الکترونیکی
  • نسرین شهبازی*، فرشته سپهر، اشرف سادات بزرگی صفحه 85
    هدف
    هدف پژوهش حاضر بررسی معیارهای ارزیابی نشریات الکترونیکی دانشگاهی از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه الزهرا (س) است.
    روش پژوهش: پیمایشی تحلیلی است و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. جامعه مورد مطالعه همه اعضای هیئت علمی رسمی وپیمانی در دانشگاه الزهرا (س) بوده است. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و نسبی است که مجموعا 175 نفر به عنوان نمونه در پژوهش شرکت کردند. جهت تایید اعتبار صوری و محتوایی پرسشنامه از نظرات متخصصان خدمات اطلاع رسانی استفاده شده است. پایایی پرسشنامه نیز با اجرای یک مطالعه مقدماتی شروع شد با استفاده از نرم افزار اس. پی. اس. اس و تکنیک های آماری مقدار ضریب آلفا یک رونباخ محاسبه شده 0/85 مورد تایید قرار گرفت و نرخ پاسخ گویی 0/100 است به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آمار استنباطی نظیر توزیع دو جمله ایبرنولی، وآزمونکروسکال- والیس استفاد هشده است.
    یافته ها
    نشان داد، که مهم ترین ملاک مورد بررسی به هنگام ارزیابی نشریات الکترونیکی از دیدگاه اعضای هیئت علمی معیار مروروتورق 82/38 درصد وجست وجو در عنوان با 92 درصد مهم ترین نشانگرهستند.
    نتیجه گیری
    نتایج نشان داد که بین معیارهای وجود راهنما و وجود محیط گرافیکی، چند رسانه ای، سطوح دسترسی مختلف و ارائه خدمات اطلاع رسانی رابطه معنادار قوی وجود دارد. شناساندن و آموزشپایگاه های مورد اشتراک دانشگاه به عنوان یک اقدام ضروری، می تواند نقش موثری داشته باشند.
    کلیدواژگان: نشریات الکترونیکی، معیارهای ارزیابی، دانشگاه الزهرا (س)، اعضای هیئت علمی
  • فهیمه عباسی، وحیده اصلانی نیا، محمدحسین بیگلو صفحه 99
    هدف
    روانشناسی اجتماعی یکی از زیر شاخه های روانشناسی عمومی با رویکرد جامعه شناسی است که به شیوه علمی پدیده-های اجتماعی مختلف را مورد مطالعه قرار می دهد. با آگاهی از وضعیت تولیدات علمی و پیشرفت های به دست آمده در حوزه روانشناسی اجتماعی می توان تصویر جامعی از وضعیت فعالیت های علمی محققان در این عرصه را نمایان ساخت.
    روش پژوهش: تحقیق حاضر با استفاده از شاخص های علم سنجی به بررسی وضعیت تولیدات علمی حوزه روانشناسی اجتماعی در طول 20 سال اخیر پرداخته است. داده های خام از پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس استخراج شده و از نرم افزار هیست سایت برای تجزیه و تحلیل داده ها و ترسیم نقشه تاریخ نگاشتی تولیدات علمی در این حوزه استفاده گردید.
    یافته ها
    نتایج نشان داد طی 20 سال مورد بررسی، انتشارات علمی جهانی در زمینه روانشناسی اجتماعی از رشد نسبتا ملایمی برخوردار بوده است. بیش از 97% از مدارک علمی منتشر شده در زمینه روانشناسی اجتماعی به زبان انگلیسی بوده و سه کشور انگلیسی زبان آمریکا، انگلستان و کانادا بیشترین مدارک علمی این حوزه را منتشر کرده اند. از نظر تعداد تولیدات علمی، دانشگاه-های میشیگان، تگزاس و لس آنجلس فعال ترین موسسات می باشند.
    نتیجه گیری
    ترسیم ساختار علم در این حوزه موضوعی نشان داد که در سطح استنادات محلی (ال سی اس) تعداد 3 خوشه و در سطح استنادات جهانی (جی سی اس) تعداد 4 خوشه اصلی شکل گرفته است.
    کلیدواژگان: علم سنجی، پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس، روانشناسی اجتماعی، استناد، ترسیم ساختار علم
  • ژاله فاضلی نجف آبادی*، احمد شعبانی، سعید رجایی پور، هادی شریف مقدم صفحه 113
    عوامل موثر بر کیفیت صفحه رابط جستجوی دیجیتال بر اساس ملزومات کارکردی برتات از دیدگاه کارکنان و کتابداران کتابخانه های دانشگاهی اصفهان
    هدف
    هدف از این پژوهش بررسی عوامل موثر بر کیفیت صفحه رابط جستجوی دیجیتال بر اساس ملزومات کارکردی برتات از دیدگاه کارکنان و کتابداران کتابخانه های دانشگاهی اصفهان می باشد.
    روش پژوهش: روش پژوهش حاضر به روش توصیفی- پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را کارکنان و کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر اصفهان (169نفر) تشکیل داده، و حجم نمونه 112 نفر تعیین شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری و با نرم افزار اس. پی. اس. اس. مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
    یافته ها
    یافته های پژوهش نشان می دهد که میزان تاثیر کلیه مولفه ها بیش تر از سطح متوسط می باشد. نتایج حاصل از t2 هتلینگ نشان می دهد که میزان تاثیر مولفه امکان جستجوی کلید واژه ای بیش تر و میزان تاثیر مولفه اجازه جستجوی هم زمان کم تر از بقیه مولفه ها است. هم چنین نتایج یافته ها نشان می دهد که بین نظرات پاسخگویان بر حسب ویژگی جمعیت شناختی محل خدمت، تفاوت میانگین ها معنادار است (p<0/05).
    نتیجه گیری
    نتایج این پژوهش در ارتقاء خصوصیات و امکانات صفحه رابط جستجوی دیجیتال کتابخانه ها قابل استفاده می باشد. این بهره برداری می تواند باعث بهبود کیفیت جستجو و بازیابی منابع و اطلاعات علمی مفید و مرتبط به موضوع کاربران و صرفه جویی در وقت و هزینه ها شود.
    کلیدواژگان: اصفهان، رابط کاربر، کتابخانه دیجیتالی، کتابخانه های دانشگاهی، کتابداران، مدل برتات
|
  • Alireza Isfandyari, Moghaddam*, Mohammad Hasanzadeh Page 9
    Objective
    This article aims to study factors into factors hindering of Iranian women’s research productivity in ISI.
    Methodology
    To do this, at first, women who have already had published documents indexed in ISI were identified through Web of Science (WoS). Then, for collecting their view regarding factors hindering women’s research productivity, a researcher-made questionnaire was used. To analyze the collected data, the statistical software SPSS (version 17) was used. Both descriptive (Percentage and Frequency) and inferential (ANOVA) statistics were employed to reach valid findings.
    Findings
    The most inhibitory factors affecting negatively publishing scholarly articles by Iranian women are ‘Shortcomings in the existing laws’, ‘Stereotypes and beliefs concerning women’, ‘Family work’Social and cultural contingencies’, ‘Child care’, and ‘Low collaboration with male colleagues.
    Conclusion
    Regarding Patriarchal culture in the society and scientific society, and women's ruminating due to home management, these two factors has caused the women scientific production would be low.At the end, for empowerment of women and moderating inhibitory factors, some suggestions are offered.
    Keywords: Bibliometrics, Scientific products, Scientificcollaboration, Hindering factors, Women, Iran
  • Mojtaba Ebrahimi*, Zohreh Mirhoseini Page 25
    Objective
    This study aims to determine the rate of willingness to distribute books trough the internet by pubic publishers in Tehran province and presentation of difficulties and obstacles.
    Methodology
    The method of this survey is descriptive. The population include public publishers in Tehran province. Questionnaires and interviews are used for gathering information. Statistic society in this survey is 150 of public publishers in Tehran province whom participate in 16th international book fair in Tehran.
    Findings
    In the different points of views there are two major scales in this survey: 1.The examination of criteria related to Internet distribution of books shows that the most effective indexes are government support with 73%, economical factors with 68% and cultural factors whit 66% of questionnaires. 2. The most important indexes for request books through the Internet by people and organizations are economics factors with the average of 51%, political and cultural factors with the average of 45% and government’s effect with 29%.
    Conclusion
    The results show the rate of willingness to distribute books through the Internet has obstacles without having a good situation.On the other hand the results from view point shows the publish industry could be helped by manifold factors.
    Keywords: e, Book Selling, Internet distribution of books, Distribution channels, Book selling websites
  • Fahimeh Babalhavaeji*, Nastaran Zamani Rad Page 41
    Objective
    The purpose of this study is determination of amount of social capital and its criteria in academic libraries.criteria of trust, relationship, interaction, capacity, diversity and structure are considered in this study, that are accepted commonly among the most of experts in this field.
    Methodology
    This study is an analytical survey and for gathering data questionnaire was used. The community research is 218 librarians of the central library’s affiliated to the Ministry of Science and Technology and 140 librarians was determined in random stratified sampling. Descriptive statistics was used and t-test and Friedman test.
    Findings
    Results showed that the average of social capital is in academic libraries 2.93 and among its indicators, variation (3.30) is highest and capacity (2.50) is lowest.
    Conclusion
    The results indicate that amount social capital is moderate in the sample. There is also a significant difference between criteria of social capital and all criteria are higher than expected, but capacity is not.
    Keywords: social capital, academic libraries
  • Leila Bahadori*, Nahid Banieghbal Page 53
    Objective
    This study aims to access adaption of the Persian and English descriptors and Persian and English keywords used in thesis of Tehran university of medical science with the Persian medical thesaurus and medical subject heading (MESH).
    Methodology
    this research is a comparative bibliometric survey research. Research community includes of 3433 descriptors used for 302 thesis of Tehran university of medical science from 1385 until 1389. Data is collected by control list and analyzed by SPSS software with chi-square test and p values with significant more than 0.05.
    Findings
    The findings show that adaption in Persian descriptors: 50.1% full match, 4.3% partial match, 32.7% bad match,12.9% not exist in thesaurus. In English descriptors: 99.7% full match,. 07% partial match, 0.07% bad match,0. 14% not exist in thesaurus. In Persian keywords: 18.0% full match, 1.9% partial match, 35.7% bad match,44.4% not exist in thesaurus. In English 26.8% full match, 15.4% partial match, 28.8% bad match,29.1% not exist in thesaurus.
    Conclusion
    Adaption in English descriptors is rather than of Persian descriptors but adaption in English and Persian keywords is in low level.
    Keywords: Indexing, standards, Descriptors, Keywords, Persian Medical Thesaurus, Medical Subject Headings, medical thesis, Tehran University of Medical Science
  • Nadjla Hariri*, Fatemeh Noushinfard, Hamidreza Radfar Page 69
    Objective
    This research aims to examine the situation of selecting and evaluating of electronic resources as an important part of collection development in Iranian digital libraries.
    Methodology
    The research was carried out as a survey, and data of 19 digital libraries all over Iran was gathered by researcher made questionnaire. For data analyzing descriptive statistical method was used.
    Findings
    Finding shows that the main premiership in selecting electronic resources is books and periodicals. Current request and future needs are important factors in selecting and 79% of libraries have a selection committee for electronic resource selection. Publisher's lists and search via internet(47%) is most using tools for selection. Subject relation is most important criteria for evaluating books and periodicals and this criteria for databases is subject coverage.
    Conclusion
    Books and periodicals are in the highest level of priorities in selection among all type of materials and attention to user's needs and attempt to using a variety types of tools and ways for selecting and evaluating of electronic resources is done in all libraries.
    Keywords: Digital libraries, Collection development, Selection, Evaluation, Electronic information resources, Iran
  • Nasrin Shahbazi*, Fereshteh Sepehr, Ashraf Alsadat Bozorgi Page 85
    Objective
    The aim of the present research is to Investigate the criteria for evaluate the Academic electronic journals from the view points of faculty members of Alzahra University.
    Methodology
    Research method is analytical-survey. Gathering factors, criteria and indicators library study has been used in order to design the questionnaire to measure the importance of them. Research community is all of faculty members formally and at Alzahra University. Sampling method is comparative stratified random and 175 person participated in research totally as sample. A questionnaire as research tools was used.The questionnaire’s findings were analyzed by SPSS software (version 19) and Cronbach alpha coefficients were calculated, (0/85), which indicated good reliability of the research instrument
    Findings
    Findings indicate that over 70% of teachers believe 71 of 74 indicators are much and very much important. It means that the majority of indicators from their perspective are verifiable. Browse as the most important criteria and searching in title as the most important indicator. On the other hand, the findings showed that between existence of help criteria and the graphical environment, Multimedia, Different access levels and Providing information services a strong significant relationship the engineering exists and science teacher the most familiar teachers to the concept of electronic journals.Conclution: Results indicate there is significant difference among prioritization criteria, need to browse, user-friendly, links, search capabilities and the graphical environment.
    Keywords: electronic journals (E, journals), users, evaluation, journals assessment criteria, Alzahra University