فهرست مطالب

ماهنامه اکتشاف و تولید نفت و گاز
پیاپی 116 (مهر 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/07/23
  • تعداد عناوین: 14
|
  • موافقت نامه های همکاری در خصوص ازدیادبرداشت
    محمد ناصری صفحه 2
  • مجید مسعودی مراقی، رحیم استوار صفحات 8-16
    در این تحقیق رابطه ی بین تعارض و ابهام شغلی با عملکرد شغلی در شرکت مناطق نفتخیز جنوب بررسی شده است. روش تحقیق، روش توصیفی- همبستگی است و برای این منظور با روش نمونه برداری تصادفی ساده، از 217 نفر از کارکنان شرکت مناطق نفتخیز استفاده شده است. ابزار اندازه گیری پرسشنامه می باشد. پس از جمع آوری داده ها، برای پاسخگویی به سوالات از آزمون پیرسون استفاده شد. نتایج تحقیق نشان میدهد که رابطه ی معناداری بین ابعاد تعارض و ابهام شغلی با عملکرد شغلی کارکنان وجود دارد که این رابطه غیرمستقیم و ناقص است.
    کلیدواژگان: ابهام نقش، تعارض نقش، استرس شغلی، عملکرد شغلی
  • سحر اصغرزاده صفحات 17-24
    افزایش امنیت و سرمایه گذاری خارجی در عراق به بهبود فعالیت های اقتصادی این کشور به ویژه در بخش انرژی کمک فراوانی کرده است. هرچند در سال 0102 توجه سرمایه گذاران خارجی بیش از گذشته به عراق جلب شده اما این سرمایه گذاران هنوز هم با مشکلاتی نظیر یافتن زمین مناسب و محدودیت قوانین موجود، روبرو هستند. اقتصاد عراق به شدت به درآمدهای نفتی وابسته بوده و بیش از 09 درصد از درآمد کشور از این طریق تامین میشود. برخی از دولت مردان عراق به دنبال تصویب قوانینی جدید از جمله تصویب چارچوب حقوقی نوینی برای صنعت نفت جهت سرعت بخشیدن به پویایی اقتصاد کشورشان هستند. بدیهی است برخی موضوعات مهم در برنامه ی بلندمدت انرژی عراق، برای ایران نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد. از آن جمله میتوان به کشمکش دولت مرکزی بغداد و حکومت نیمه خود مختار کردستان، چارچوب جدید حقوقی صنعت نفت و قراردادهای جذاب مشارکت در تولید صنعت نفت عراق اشاره کرد. سایر عوامل مهم عبارتند از افزایش صادرات عراق، عضویت این کشور در اوپک، مشترک بودن بعضی میادین عراق با ایران و بالاخره اینکه در سال های آتی این کشور رقیب اصلی کشورمان در اوپک خواهد بود. این مقاله تلاش کرده موارد یاد شده را بررسی کند و پیشنهادهایی در راستای حفظ سطح تولید ایران در اوپک و بهبود روابط میان ایران و عراق ارائه دهد.
    کلیدواژگان: صنعت نفت عراق، میادین مشترک نفتی، سرمایه گذاری، کردستان عراق
  • مجتبی کریمی، حامد همت پور، محمدرضا زارعرییس آبادی صفحات 25-31
    دستیابی به منابع متنوع انرژی مهم ترین چالش شرکت های بزرگ فراملیتی است که سبب شده این شرکت ها در اندیشه ی یافتن راه حل هایی برای این موضوع باشند. در این راستا و به خصوص برای حوزه های نفت و گاز غیرمتداول و سخت، فنآوری، مولفه ای حیاتی به شمار می رود. شرکت های ملی نفتی و دولت ها بیش از90 درصد نفت جهان و 80 درصد گاز دنیا را در اختیار دارند که این امر فرصت های شرکت های نفتی غربی را با چالش روبرو می کند. در این بین بسیاری از میادین تاریخی متعلق به شرکت های غربی بین المللی، با بلوغ تکنولوژیکی و کاهش تولید روبرو شده اند. بلوغ بدین معناست که این نوع فنآوری ها توانایی افزایش بیشتر مقدار نفت و گاز را نداشته و وجود فنآوری های جدید اجتناب ناپذیر خواهد بود. در این مقاله سعی شده با بررسی استراتژی فنآوری چند شرکت بزرگ نفتی، چالش ها و برنامه های شرکت های مطرح در صنعت نفت جهان ارائه گردد. طبق مطالعات انجام شده، تمرکز بر فنآوری های پیشرفته ی اکتشافی، توسعه ی میادین (به ویژه در آب های عمیق و قطب)، فرآیندهای نوین ازدیاد برداشت و میادین و مخازن نامتداول، مهمترین حوزه های مدنظر شرکت های بزرگ در بخش نفت و گاز است.
    کلیدواژگان: استراتژی فنآوری، شل، بی پی، چالش ها و برنامه های فن آورانه
  • الهام امین زاده، پیمان آقابابایی دهکردی صفحات 32-36
    سرمایه و فن آوری دو مقوله ی مهم در توسعه ی صنعت نفت هستند. از آنجا که اغلب میادین نفتی در کشورهای در حال توسعه قرار دارد، فقدان این دو عنصر اساسی سبب بروز مشکلاتی برای این کشورها شده است. به همین دلیل نیز قراردادهای مشارکت در تولید برای کشورهای در حال توسعه به عنوان ابزاری جهت جذب این دو عامل مهم از فراسوی مرزها تلقی می شود. با توجه به مقبولیت جهانی قراردادهای مشارکت در تولید، در مقاله ی حاضر ساختار مالی این نوع قراردادها بر اساس مطالعه ای موردی که در اندونزی و پرو انجام شده مورد بررسی قرار گرفته است. طی این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی و رجوع به منابع اصیل حقوق نفت، ابتدا قرارداد مشارکت در تولید بررسی و سپس ساختار مالی آن واکاوی شده است.
    کلیدواژگان: قراردادهای نفتی، قرارداد مشارکت در تولید، ساختار مالی، اندونزی، پرو
  • حسن امیری بختیار، خیرالله نورایی نژاد صفحات 37-39
  • محمد امین دانشفر، حمید ایمان زاده، عباس محمد حسینی سی سخت، مهدی ارجمند صفحات 42-47
    توجه به حوادث و بررسی علل و عوامل آن یکی از راهکارهای مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست جهت کاهش حوادث پیشرو است. با توجه به طرح اعمال و شرایط ناایمن به عنوان یکی از موارد مهم در سیستم گزارش اعمال و شرایط ناایمن، در این پژوهش پتانسیل خطرات بر اساس تعداد خطرات مربوط به این اعمال و شرایط تقسیم بندی شده است. در مقاله ی حاضر پس از تحلیل نتایج در بین انواع خطرات ایمنی، خطر سقوط از ارتفاع به عنوان مهم ترین پتانسیل خطر این سیستم مشخص شد و سایر عوامل در رده های بعدی قرار گرفتند. در خصوص پتانسیل سایر خطرات، بهداشت مواد غذایی و بهداشت کارکنان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. رعایت موارد مربوط به ایمنی کار با ماشین آلات در ارتفاع، پاک کردن سطح دکل از ضایعات، استفاده از کفپوش های ایمنی مناسب، شناسایی مواد و مکان های قابل اشتعال، جلوگیری از نشت دستگاه ها، رعایت مسائل مربوط به مواد غذایی و ایجاد شرایط مناسب رفاهی کارکنان جهت کاهش حوادث دکل های حفاری دریایی ضروری است.
    کلیدواژگان: خطر، دکل حفاری، مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست، سیستم گزارشدهی اعمال و شرایط ناایمن
  • بهاره ولی پوری گودرزی، احمدرضا خزاعی، غلامرضا میراب شبستری، شاهین زمان، آقا حسام حائری صفحات 48-52
    سازند آهکی پروده نخستین واحد سنگی از دومین چرخه ی رسوبی نهشته های ژوراسیک (گروه مگو) در بلوک طبس است که پس از یک توقف رسوبی روی سازند هجدک نهشته شده است. مرز ناپیوسته این سازند با واحدهای زیرین نشانه ی عدم وابستگی سازند پروده از مجموع رسوبات گروه شمشک بوده و رخساره ی دریایی آن نیز نشانگر شباهت بیشتر آن با نهشته های دریایی بالایی (سازند بغمشاه) است. سن این سازند بر اساس آمونیت های آن باتونین میانی تا آغاز باتونین پسین تعیین شده است. برش الگوی آن واقع در شمال غربی طبس با ضخامت 46 متر به دو بخش کنگلومرای قاعدهای و آهک خاکستری تیره حاوی اندکی پیزویید تقسیم میشود. دو برش مزینو و کمرمهدی به منظور مطالعات تکمیلی در خصوص سازند پروده مطالعه شدند. برش مزینو به ضخامت 60 متر که به دو بخش آواری (ماسه سنگ همراه با سیمان کربناته) و کربناته (آهک خاکستری رنگ و سخت) و برش کمرمهدی به ضخامت 111 متر، نیز به دو بخش آواری (شیل، سیلتستون و ماسه سنگ) و کربناته (کلسی لوتایت، کلسی رودایت و کلکآرنایت) تقسیم میشود. دو بخش مذکور در هر دو برش بر اساس ویژگی های لیتولوژیکی، محتوای بیولوژیکی و آلوکم های آن به 13 واحد در برش مزینو (که شامل فسیل های مرجان Heliocoenia sp.، Stylina sp.، Epistreptophyllum sp. و Thecosmilia sp. است) و به 19 واحد در برش کمرمهدی (که شامل فسیل های مرجان Montlivaltia sp.، Chomatoseris iranensis، Thamnasteria sp. و Microsolena sp. است) تقسیم میشوند. برخلاف برش الگو، لیتولوژی در قاعدهی برش های مذکور با توالی ماسه سنگی آغاز میشود. ضخامت واحد آهکی در این برش ها نسبت به برش الگو به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده که با افزایش تنوع و فراوانی آلوکم ها همراه است.
    کلیدواژگان: سازند پروده، ژوراسیک، باتونین، مزینو، کمرمهدی
  • حامد قربانپور، مهدی ابراهیم فتح آبادی صفحات 53-59
    با توجه به مکانیسم برداشت اطلاعات، باید ابزارهای نمودارگیری صوتی به صورت هممرکز با حفره ی چاه رانده شوند. اما طبق دستورالعمل شرکت نمودارگیری هالیبرتون [1]، در چاه هایی با قطر حفره ی زیاد که اندازهی آن برای هر ابزار صوتی متفاوت است، باید ابزار به صورت غیرهم مرکز با حفره ی چاه رانده شود. در این مقاله کیفیت نمودارهای صوتی برداشت شده توسط ابزار BCS در دو حالت هم مرکز و غیرهم مرکز در حفره ی 17/5 اینچی یکی از چاه های گازی شرکت نفت مناطق مرکزی ایران با هم مقایسه شده و ضمن بررسی فنی موضوع، مسائل مربوط به دو این حالت نمودارگیری ارائه گردیده است.
    کلیدواژگان: ابزار صوتی، هم مرکز، غیرهم مرکز، حفره ی چاه 17، 5 اینچ
  • شاهو ملکی، علی مرادزاده، رضا قوامی ربایی، فرهاد صادق زاده صفحات 60-63
    در پروژه های ژئومکانیکی آگاهی از مقاومت دیواره ی چاه های حفر شده ضروری است. این امر با تعیین مقدار تنش های برجا روی دیواره ی چاه امکان پذیر است. تنش های برجا را می توان از طریق داده های آزمایش نشت سازند (LOT)، آزمایش شکست مویین1 و اطلاعات حفاری تعیین کرد. اما علاوه بر پرهزینه و وقت گیر بودن انجام این آزمایش ها، تعداد آزمایش هایی که می توان برای یک چاه نفتی انجام داد نیز بسیار محدود است (یک یا دو و به ندرت سه آزمایش)؛ چراکه در بیشتر موارد تعداد زیاد این آزمایش ها سبب خردشدگی و ریزش دیواره ی چاه میشود. به دلیل این مشکلات، در ژئومکانیک مخزن برای تعیین مقدار تنش های برجا از نگارهای چاه استفاده می کنند. از خصوصیات تنش های برجای حاصل از نگارهای چاه، پیوسته بودن مقدار آنها در طول چاه حفر شده است. متخصصان چاه نگاری روابطی برای تعیین تنش های برجا از طریق نگارهای چاه ارائه کرده اند. در همین راستا هدف مقاله ی حاضر، تعیین مقدار تنش های برجا روی دیواره ی چاه های حفر شده با استفاده نگارهای چاه برای یکی از میادین نفتی جنوب ایران است.
    کلیدواژگان: نگارهای چاه، تنش افقی حداقل، تنش افقی حداکثر، تنش قائم، متغیرهای ژئومکانیکی
  • مهناز حکمت زاده، شهاب گرامی صفحات 64-68
    ضریب بازیافت مخازن گازی معمول که از طریق افت فشار تولید می کنند در بازه ی 75/0 تا 9/0 است؛ در حالی که ضریب بازیافت مخازن گازی تحت رانش آبده معمولا 45/0 تا 7/0 میباشد. هرگونه مطالعه جهت ازدیاد ضریب بازیافت مخازن گازی متصل به آبده، نیازمند برآوردی از میزان اشباع باقیمانده ی گاز در نتیجه ی هجوم آبده است. اشباع گاز باقیمانده، حجم گاز به دام افتاده در ناحیه ی مورد هجوم آبده را تعیین می کند. حجم و مکان گاز باقی مانده با توزیع خواص پتروفیزیکی سنگ کنترل میشود. در این مطالعه پس از بررسی عوامل موثر، با استفاده از داده های یکی از میادین گاز میعانی، مدلی جهت تخمین اشباع گاز باقیمانده از طریق ارتباط بین خصوصیات پتروفیزیکی (تخلخل، نفوذپذیری و فشار مویینگی) توسعه داده شده است. نتایج حاصل از این مدل را می توان با نتایج حاصل از نمودارگیری در ناحیه ی مورد هجوم آبده مقایسه کرد.
    کلیدواژگان: خطر، دکل حفاری، مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست، سیستم گزارشده ی اعمال و شرایط ناایمن
  • جلیل عرب زاده، مونا گلچین پور صفحات 69-73
    اثر دو نوع ممانعت کننده ی آلی خوردگی محلول در آب با پایه ی ایمیدازولین روی فولاد کربنی در واحد نمک زدایی با روش های مختلف مطالعه شده است. در آغاز از طریق آزمایش چرخ دوار با غلظت های مختلف هر دو نوع ممانعت کننده ی ذکر شده، درصد حفاظت آنها در محیط نفت نمکی به دست آمد و از طریق آزمایش کاهش وزن، سرعت خوردگی در این محیط با و بدون غلظت های مختلف ممانعت کننده های مذکور در دماهای 30 و60 درجهی سانتی گراد محاسبه شد. سپس با افزودن 200ppm از مادهی اکسیژن زدا با پایه ی بیسولفیت به این ممانعت کننده ها و محاسبه ی سرعت خوردگی و درصد حفاظت، کاهش شدید خوردگی و بهبود شرایط خورندگی سیال مشاهده شد.
    کلیدواژگان: آزمایش چرخ دوار، فولاد کربنی، ماده ی اکسیژن زدا، ممانعت کننده ی خوردگی، واحد نم کزدایی
  • سید مرتضی موسوی، ریاض خراط، عبدالنبی هاشمی، بابک مرادی صفحات 74-80
    فرآیند تزریق گاز همراه با ریزش ثقلی یا GAGD (شامل استفاده از چاه های افقی تولیدی در پایین ناحیه ی بهره ده و چاه های تزریقی در بالای مخزن) با هدف جابجایی و جاروب یکنواخت مخزن مطرح شده است. در این مقاله شبیه سازی فرآیند GAGD در یکی از مخازن نفتی زیراشباع انجام شده است. با بررسی نتایج شبیه سازی معلوم شد که انتخاب نرخ های مناسب تزریق و تولید در بازیافت این فرآیند اهمیت دارد. نتایج شبیه سازی نشان می دهد که در مقایسه با سایر روش های ازدیاد برداشت نظیر تزریق آب و WAG، به کارگیری فرآیند GAGD در حالت آرایش پنج نقطه ای، بهترین روش ازدیاد برداشت جهت توسعه ی میدان مورد مطالعه است.
    کلیدواژگان: ازدیاد برداشت، چاه افقی، تزریق آب، تزریق متناوب آب و گاز، ریزش ثقلی، تزریق گاز همراه با ریزش ثقلی، بازده تولید