فهرست مطالب

مطالعات برنامه درسی آموزش عالی - پیاپی 7 (بهار و تابستان 1392)

نشریه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی
پیاپی 7 (بهار و تابستان 1392)

  • بهای روی جلد: 50,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1393/08/10
  • تعداد عناوین: 7
|
  • برنامه درسی برای مدرسین دانشگاه از نگاه مدرسان حوزه مطالعات برنامه درسی
    زهره عباباف، کورش فتحی واجارگاه، مقصود فراستخواه، یدالله مهرعلی زاده صفحات 7-29
    مطالعه حاضر، مولفه های حرفه ای مبتنی بر دانش برنامه درسی برای مدرسی (آموزشگری) در سطح آموزش عالی از نگاه مدرسان حوزه مطالعات برنامه درسی را مورد کاوش و توصیف قرار داده است. داده های مورد مطالعه براساس پژوهش کیفی و از طریق انجام مصاحبه نیمه ساختارمند با 12 مدرس حوزه مطالعات برنامه درسی انجام یافت. یافته ها نشان دادند که مدرسان مورد مصاحبه تلقی یکسانی نسبت به قلمرو برنامه درسی نداشتند. یافته های مربوط به نگاه برنامه درسی در سه طبقه: تلقی برنامه درسی به عنوان سند، تلقی برنامه درسی به عنوان نقشه و راهنمای عمل، و تلقی برنامه درسی به عنوان فرایند تفکیک شدند. مولفه های حرفه ای سواد برنامه درسی مدرسی در بعد دانش در سه نگاه دربردارنده مولفه های اصلی دانش اساسی، دانش مبانی برنامه درسی و دانش نسبت به سیاست گذاری ها در برنامه درسی آموزش عالی بوده است با این تفاوت که در نگاه برنامه درسی به عنوان سند، سه مولفه اصلی دانش برنامه درسی در محدوده آموزش قرار گرفته است. هم چنین حدود و ثغور مولفه های حرفه ای مربوط به هرکدام از مولفه های اصلی دانش برنامه درسی در سه نگاه یکسان نبوده است.
    کلیدواژگان: سواد برنامه درسی، برنامه درسی آموزش عالی، مدرسان دانشگاه، مولفه های حرفه ای
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • عوامل شکل دهنده برنامه درسی پنهان در آموزش عالی ایران: یک مردم نگاری خودنگاشت
    سعید صفایی موحد، داوود باوفا صفحات 30-53
    برنامه درسی در آموزش عالی ایران به دلیل ماهیت منعطف آن و آزادی دانشجویان در برخی انتخاب ها، نسبت به مقاطع پیشین شرایط متفاوتی دارد. هم چنین نهاد آموزش عالی در ایران نظامی متمرکز است و سعی بر آن است تا با استفاده از سازوکارهای مختلف (نظیر انقلاب فرهنگی، جذب متمرکز اعضاء هیات علمی،...) نسلی متعهد به آرمان های انقلاب اسلامی تربیت شود. این عوامل باعث شده است تا برنامه درسی پنهان در آموزش عالی ایران ماهیتی منحصر به فرد داشته باشد و تبیین آن از طریق نظریه های غیربومی چندان منطقی نباشد. در این مقاله سعی کرده ام تا تجربیات زیسته خود از حضور 10 ساله در دانشگاه های ایران را در چارچوب عوامل شکل دهنده برنامه درسی پنهان تبیین نمایم. بدین منظور ابتدا تجربیات خود را به نگارش درآورده و سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، به استخراج و سازماندهی مقولات حول محور برنامه درسی پنهان پرداختم. به عقیده من، عواملی که موجب شکل گیری برنامه درسی پنهان در آموزش عالی ایران می شوند را می توان به شرح ذیل برشمرد: انعطاف برنامه درسی، آزادی نسبی دانشجویان در انتخاب اساتید، انعطاف شیوه ارزشیابی، پروژه پایان نامه یا رساله، پررنگ تر شدن حضور نهادهای سیاسی در دانشگاه، تنوع قومی و طبقاتی، اختلاط جنسیتی، گفتمان علم اندوزی، جایگاه متفاوت رشته های دانشگاهی، پایگاه اجتماعی موسسات مختلف آموزش عالی.
    کلیدواژگان: آموزش عالی، برنامه درسی پنهان، فرهنگ دانشگاهی، رشته های تحصیلی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مطالعه نقش مولفه های مرتبه علمی، سابقه تدریس و گرایش تحصیلی بر به کارگیری فرانظریه های برنامه درسی در راهبردهای یاددهی- یادگیری
    حسن شهرکی پور، محمدرضا سرمدی، نگار الهامیان * صفحات 54-69

    هدف پژوهش حاضر مطالعه نقش مرتبه علمی، سابقه تدریس و گرایش تحصیلی بر به کارگیری فرانظریه های برنامه درسی در راهبردهای یاددهی- یادگیری است. روش پژوهش از نوع زمینه ای و جامعه آماری کلیه اساتید شاغل به تدریس در دانشگاه های شهر تهران در سال تحصیلی 89-88 است. نمونه آماری 87 نفر از اساتید زن و مرد می باشد. که به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. این پژوهش از ابزار محقق ساخته پرسش نامه استفاده شده است و داده های پژوهش در دو سطح توصیفی از شاخص های گرایش مرکزی و جداول توزیع فراوانی و در آمار استنباطی از آزمون تحلیل واریانس و آزمون مقایسات میانگین زوجی دانکن و با نرم افزار تحلیل داده spss مورد توصیف و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. عمده ترین یافته های مطالعه این است که سابقه تدریس بیشترین تاثیر را در به کارگیری فرانظریه آیزنر، مرتبه علمی و گرایش تحصیلی بیشترین تاثیر را در به کارگیری فرانظریه واکر و هونکی دارد و در این میان فرانظریه میلر متاثر از هیچ کدام یک از متغیرهای مذکور نیست و اساس فعالیت یاددهی- یادگیری را دربردارد و از متغیرهای دیگری تاثیر می پذیرد.

    کلیدواژگان: مرتبه علمی، سابقه تدریس، گرایش تحصیلی، فرانظریه های برنامه درسی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • نقدی بر محتوای برنامه درسی اخلاق پزشکی از دیدگاه صاحب نظران اخلاق پزشکی: مطالعه کیفی
    مرتضی خاقانی زاده، حسن ملکی صفحات 70-84
    برنامه درسی اخلاق پزشکی، موضوعی بحث انگیز و بااهمیت بوده و به تفکر و تحقیق در ابعاد مختلف آن نیاز می باشد. و لذا این مطالعه با هدف شناسایی ضعف ها موجود در محتوای برنامه درسی اخلاق پزشکی انجام شده است بدین منظور با اساتید اخلاق پزشکی مصاحبه شد و تجارب آنان در این زمینه تبیین گردید. این مطالعه یک پژوهش کیفی است که داده های آن از طریق مصاحبه نیمه ساختارمند با 14 نفر از اساتید اخلاق پزشکی دانشگاه های علوم پزشکی تهران در سال 1389جمع آوری و با رویکرد تحلیل محتوای مایرینگ، تجزیه و تحلیل شدند. نتایج این تحقیق تحت عنوان 2 درون مایه؛ عدم تناسب محتوا و ضعف در سازمان دهی محتوا معرفی گردید که هرکدام شامل چندین طبقه فرعی است که جنبه ای خاص از چالش های موجود در محتوای برنامه درسی اخلاق پزشکی را توصیف می کنند. بررسی و مقایسه یافته های این پژوهش با نتایج سایر مطالعات، حاکی از آن است که چالش های مطرح شده در این مطالعه برای توسعه ارتقای اخلاق پزشکی کشور باید به طور جدی مورد عنایت قرار گیرند.
    کلیدواژگان: اهداف آموزشی، محتوای برنامه درسی، برنامه درسی اخلاق پزشکی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بازی دانایی نظریه زمینه ای برنامه درسی پنهان در نظام آموزش عالی ایران
    انسی کرامتی، بهروز مهرام، بختیار شعبانی ورکی، محمود مهرمحمدی صفحات 85-109
    این مطالعه با هدف بررسی برنامه درسی پنهان در آموزش عالی ایران با روش نظریه زمینه ای انجام شده است. جهت بررسی برنامه درسی پنهان دو رویکرد خرد و کلان می تواند مورد استفاده قرار گیرد. با توجه به وجود نگرش تمرکزگرایانه در نظام آموزش عالی ایران و نقش کلیدی و محوری سیاست گذاران، طراحان، مجریان و پژوهشگران برنامه های درسی در آن؛ ابتدا از رویکرد کلان و سپس از رویکرد خرد استفاده شد. تا ارزش ها و نگرش های پنهان و نانوشته موثر در طراحی و اجرای برنامه های درسی آموزش عالی کشور شناسایی شود. برای تحقق این هدف با روش نمونه گیری گلوله برفی، تجربه های بیست و هفت نفر از صاحب نظران مختلف آموزش عالی در سه گروه، متخصصان عضو انجمن مطالعات برنامه درسی، پژوهشگران موسسه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، و اعضای هیات علمی و کارشناسان برنامه ریزی درسی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران مورد کاوش قرار گرفت. در گردآوری داده ها از مصاحبه ساختارنایافته استفاده شد. براساس یافته های به دست آمده، پدیده محوری در نظریه زمینه ای برنامه درسی پنهان آموزش عالی، پدیده ای با عنوان «بازی دانایی» نام گرفت که در مقابل حقیقت دانش آکادمیک قرار دارد. سپس عوامل مختلف منجر به شکل گیری آن، مورد بررسی قرار گرفتند. سپس براساس رویکرد خرد، سی و یک نفر از دانشجویان شاغل به تحصیل در سال آخر مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی مشهد که به شیوه هدفمند انتخاب شدند، مورد مصاحبه ساخت یافته قرار گرفتند. تحلیل مصاحبه های انجام شده با دانشجویان، موید نتایج حاصل از یافته ها بود.
    کلیدواژگان: برنامه درسی پنهان، آموزش عالی، نظریه زمینه ای، بازی دانایی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تغییر برنامه درسی آموزش عالی: مورد: برنامه درسی دوره کارشناسی ارشد برنامه ریزی آموزشی
    مرتضی کرمی، هدی فتاحی صفحات 110-136
    پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییر برنامه درسی آموزش عالی (برنامه درسی رشته برنامه ریزی آموزشی در چهار عنصر محوری برنامه درسی شامل هدف، محتوا، فرصت های یاددهی - یادگیری و ارزشیابی صورت گرفت. جامعه آماری پژوهش، اعضای هیئت علمی و دانشجویان شش دانشگاه دولتی بودند که رشته برنامه ریزی آموزشی را در سطح کارشناسی ارشد داشتند. با استفاده از نمونه گیری تصادفی خوشه ای، دانشگاه های تهران، علامه طباطبایی، اصفهان و مازندران جهت اجرای تحقیق انتخاب و32 نفر اعضای هیات علمی و93 نفر دانشجویان کارشناسی ارشد مورد بررسی قرار گرفتند. روش پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی و ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود. جهت بررسی عنصر هدف، اهداف اصلی دوره مندرج در سند مصوب «مشخصات کلی برنامه ی درسی و سرفصل دروس»، برای عنصر محتوا ضرورت وجود دروس، تعداد واحدها و سرفصل آن مندرج در سند مصوب و جهت عناصر فرصت های یاددهی- یادگیری و ارزشیابی وضعیت موجود این دو مولفه بر اساس برنامه درسی اجرا شده مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج پژوهش حاضر بیانگر آن بود که از دیدگاه اساتید اهداف اصلی دوره، دارای مطلوبیت نسبی بوده و تغییر در این عنصر ضروری نمی باشد؛ در حالی که دانشجویان خواستار تغییر اهداف اصلی دوره بودند. در مورد عنصر محتوا، اساتید و دانشجویان معتقدند که تقریبا تمامی دروس این رشته بایستی حفظ شود و با تعداد واحدهای موجود این دروس نیز موافق بودند. اما از دیدگاه اساتید و دانشجویان مولفه اهداف دروس از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده و خواستار تغییر در این مولفه محتوای برنامه درسی بودند. در مولفه سرفصل دروس نیز به استثناء درس پایان نامه اساتید و دانشجویان بر این باورند که تغییر در تمامی دروس ضروری است. در مورد عنصر ارزشیابی از دیدگاه اساتید به غیر از درس پایان نامه بقیه دروس نیازمند بازنگری و تغییر بود؛ در حالی که دیدگاه دانشجویان در این عنصر همه دروس نیازمند تغییر بودند.
    کلیدواژگان: تغییر برنامه درسی، برنامه درسی آموزش عالی، برنامه ریزی آموزشی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • ارزیابی اثربخشی برنامه درسی کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی
    حجت الله مرادی پردنجانی، پریوش جعفری صفحات 137-158
    این مقاله که به ارزیابی اثربخشی برنامه درسی کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی می پردازد، درصد است تا میزان اثربخشی درس کارآفرینی را در دانشگاه آزاد اسلامی در ابعاد محتوا و دستیابی به هدف، روش تدریس، روش ارزشیابی، توانایی مدرسان، تحریک انگیزه ها؛ پرورش ویژگی ها و قابلیت ها و هم چنین آموزش مهارت های کارآفرینی از دیدگاه اساتید و دانشجویان دانشگاه مورد بررسی قرار دهد. طرح آن از نوع توصیفی بوده که به روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه تحقیق را کلیه اساتید و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تشکیل می دهد که از میان آن ها به ترتیب تعداد 108 و 1043 نفر به صورت تصادفی و با روش خوشه ایانتخاب و اطلاعات موردنیاز نیز از طریق دو پرسش نامه گردآوری گردید. نهایتا داده های به دست آمده با استفاده از آزمون t؛ کای اسکوئر و من ویتنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برخی از یافته های آن به شرح زیر می باشد: برنامه درسی کارآفرینی دانشگاه آزاد اسلامی از دیدگاه اساتید و دانشجویان آن دانشگاه و در مولفه های محتوا و دستیابی به هدف، روش تدریس، روش ارزشیابی، توانایی مدرسان، تحریک انگیزه های کارآفرینانه دانشجویان، پرورش ویژگی های کارآفرینانه دانشجویان و هم چنین آموزش مهارت های اساسی به دانشجویان جهت راه اندازی کسب و کارهای کارآفرینانه به صورت اثربخش عمل کرده است. ضمنا نتایج نشان می دهد که در همه ابعاد یاد شده به جز در دو بعد محتوا و دستیابی به هدف و هم چنین بعد روش تدریس دو گروه دیدگاه یکسانی داشته اند.
    کلیدواژگان: ارزیابی، اثربخشی آموزشی، برنامه درسی، کارآفرینی، دانشگاه آزاد اسلامی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Curriculum Literacy of Lecturers in Viewpoints of Curriculum Studies
    Z. Ababaf. Student)., K. Fathivajargah., ., M. Farasatkhah. , Y. Mehralizadeh. Pages 7-29
    This paper is aboutprofessional components ofcurriculum literacy of lecturers in viewpoints of professors on curriculum studies. First, the perspective of curriculum theorists about the role of teachers (lecturers) in the curriculum, and the role that they have in this field are discussed. Phenomenon that requires serious consideration of the higher education system, but for some reason has been neglected. Professional competencies in the field of curriculum facilitate the participation of teachers in decisions regarding curriculum in college. This study used qualitative research method, and the depth semi-structured interviews with 12 professors of curriculum studies have done. The study is based on qualitative data through semi-structured interviews were conducted with 12 teachers of curriculum studies. Results about perspective of curriculum include three categories: curriculum as a document, curriculum as a plan, and the curriculum as a process. Each of them includes knowledge of the curriculum. The knowledge professional components of the curriculum include the basic knowledge of the curriculum, the Foundations of Curriculum and the higher education Policies. The limits of the professional components of each of the three main components of the perspective of curriculum are not the same.
    Keywords: Curriculum literacy, Curriculum in higher education, professional competencies
    Abstract View Paper Original: Persian
  • How Hidden Curriculum is shaped in Iranian Higher Education: An Auto ethnographic Study
    S. Safaeemovahed. , D. Bavafa. _ Pages 30-53
    Compared to k-12, hidden curriculum in Iranian higher education is more flexible due to different conditions it faces. On the other side, Iranian higher education is severely controlled by the federal government. In the last three decades, the Iranian regime has continuously attempted to educate a new generation fully committed to the ideals of the Islamic Revolution, using various mechanisms such as Cultural Revolution and Centralized Faculty Recruitment. The aforementioned factors have shaped a hidden curriculum unique to Iranian higher education, one that can not be understood through imported theories. In this paper, I have tried to explain my 10 years lived experiences in Iranian higher educations both as a student and as a lecturer, within the framework of hidden curriculum concept. I believe that the following factors have lead to shaping an Iranian hidden curriculum in higher education: curriculum flexibility, student's freedom in choosing their teachers, flexibility of evaluation methods, dissertation or thesis project, presence of political institutes on the campus, ethnic and class diversity, gender mixture, knowledge – acquiring discourse, social status of disciplines, and social status of different universities.
    Keywords: hidden curriculum, higher education, academic culture, disciplines
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Study of Effect Meta Theoretical Curricula's Implementation in Educational Performances of Tehran Universities in Educational Science
    H. Shahraki Pour., ., M.R. Sarmadi., N. Elhamian. Student) Pages 54-69

    This research program to study the application performance Meta theory Education Faculty of Educational Sciences at the University of Tehran in the year 89-88 has been done. The aim of this study is to examine that faculty of Educational Science, the curriculum specialists and executives, to what extent the common teaching of basic and fundamental vision benefit and which has higher priority. The research in this study is a descriptive survey approach. Measuring the validity and reliability of the questionnaire with 30 questions in 4 Meta theories Miller, Eisner,Hunecke, Walker and Questionnaire in the five-choice Likert scale was determined. Was appointed and Based on simple random sampling method and survey a sample of 87 people and then run the data analysis software SPSS 17. Descriptive statistics were used in the indicator of central tendency. In order to determine the relationship between variables in inferential statistics, k- square method was used.Also the Friedman test analysis was used to determine priorities. The results of the survey questions suggest that Merit-oriented elements in the Miller Performance Training Meta theory Faculty of Educational Sciences at the University of Tehran to other applications. This means that goals in education are used more tangible, more visible and more specific cognitive characteristics.

    Keywords: Curriculum, Meta theory, Educational Function, implementation, Educational performance, Tehran University
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Critical on Content of Medical Ethics Curriculum from the Perspective of Medical Ethics Experts: A Qualitative Study
    M. Khaghani., ., H. Maleki. Pages 70-84
    Medical ethics curriculum was a challenging and important subject and required thinking and research in the different dimensions. So, this study is done with the aim of recognizing the existing weaknesses in the content of medical ethics curriculum. For this purpose interviewed with medical ethics instructors and explained their experiences in this field. This study is a qualitative research which its data gathered from semi-structural interview with 14 instructors of Tehran's medical science university in 1389 and analyzed by Mayring content analyzing approach. Results of this research introduced as 2 contents: disproportion of content and weakness in organizing of content which everyone consist of several secondary classes which describing specific aspect of existing challenges in the contents of medical ethics curriculum. Examination and comparison the findings of this research with the results of other researches, indicating of this matter that proposed challenges in this study must consider seriously for developing of country 's medical ethics promotion.
    Keywords: Teaching aims, Curriculum contents, Medical ethics curriculum
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Game of Knowledge: Grounded Theory of Hidden Curricula in Iranian higher Education
    E. Keramati. Student). B. Mahram., . B. Shabanivaraki., ., M. Mehrmohammadi. Pages 85-109
    This study is examined the hidden curricula in Iranian higher education via Grounded Theory method. For studying hidden curriculum, two approaches of micro and macro can be used. According to the centralized attitude in Iranian higher education and the key and pivotal role of policymakers, planners, implementers and researchers of curriculum in it, at first macro and then micro approach was employed so that the influential hidden and unwritten values and attitudes in designing and implementing curricula in higher education of the country were identified. To achieve this goal, via snowball sampling, the experience of twenty-seven experts in higher education in three groups including the experts in Curriculum Studies Association, the researchers in Research and Planning Institute in higher education, as well as faculty members and curriculum experts in the Ministry of Science was explored. Data was gathered via unstructured interviews. The results revealed that the central phenomenonin the grounded theory of the hidden curriculum of higher education is a phenomenon known as “Game of Knowledge” that it is against the truth of academic knowledge. Again, the various factors have led to its formation were examined. Then, based on micro-approach, structured interviews were conducted with thirty-one senior students at Ferdowsi Universityof Mashhad.These students were selected in a purposeful manner. The analysis of the conducted interviews with students confirmed the results of the obtained findings.
    Keywords: hidden curriculum, higher education, grounded theory, game of knowledge
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Changing Higher Education Curriculum, Case Study: Graduate Curriculum in Educational Planning
    M. Karami. , H. Fattahi. _ Pages 110-136
    The main purpose of this study was exploring changes in the curriculum of higher education (Curriculum of educational planning). This purpose were studied in four elements of curriculum which include aim, content, teaching- learning opportunities and evaluation. Population was faculty members and students at six public universities that had master level courses in educational planning. Using cluster random sampling, Tehran University, Allameh Tabatabaei University and University of Mazandaran and Isfahan were selected. The sample included 32 faculty and 93 graduate students. Descriptive method used in this study and research tool was the questionnaire survey. To examine aim element, main goals of the course which mentioned in "specifics of curriculum and course headlines" were evaluated. To examine content element, the necessity of the courses, number of credits for each course, objevtives and headlines regarding approved official document were evaluated and finally to investigate learning-teaching opportunities and evaluation, current situation these two elements executed according to the implemented curriculum. results revealed that faculty members believed that the goals are appropriate, however students considered necessity of change in the element of curriculum. About the content, faculty members and students believed that almost all courses in this field should be preserved and also agreed with the number of credits for each course, But they disagreed with objectives and syllabus of courses. Faculty members and students believed teaching- learning opportunities and evaluation need to change.
    Keywords: Curriculum Change, Higher Education, Educational Planning
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Evaluation of Effectiveness of Entrepreneurship Curriculum Islamic Azad University
    H.A. Moradi Pordanjani. Student), P. Jaafari. Pages 137-158
    This paper evaluates the effectiveness of the entrepreneurship curriculum in Islamic Azad University, to the effectiveness of entrepreneurship courses in Islamic Azad University in achieving the goal of content, teaching methods, assessment methods, teaching ability, stimulate motivation, education and skills training, entrepreneurial characteristics and capabilities of lecturers and Students University to consider. The design was a descriptive that conducted survey research. Sample research is the 108 Teacher and 1043 students that selected by cluster method by two questionnaires. Finally, the data obtained using the t; Chi-square and Mann-Whitney tests were analyzed. Some of its findings are as follows: Entrepreneurship curriculum, the teachers and students of Islamic Azad University and the University of Component Content. A. and achieve goals, teaching methods, assessment methods, teachers can stimulate students 'entrepreneurial motivation, fostering student's entrepreneurial characteristics and skills essential for students to start an entrepreneurial business has to operate effectively. These results also show that in all dimensions than in two dimensions to achieve the goal of content and teaching methods as well as the two groups had the same view.
    Keywords: Evaluation, Educational Effectiveness, Curriculum, Entrepreneurship, Islamic Azad University
    Abstract View Paper Original: Persian