فهرست مطالب
فصلنامه مطالعات تاریخ فرهنگی
پیاپی 20 (تابستان 1393)
- تاریخ انتشار: 1393/07/30
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 1-14اگرچه دوره اشکانی (224م. 50/247 ق.م.)، یکی از طولانی ترین مقاطع تاریخ ایران به شمار می رود؛ اما مطالعات درخصوص این دوره، به ویژه در ایران، به علت محدود بودن منابع دست اول ازجمله آثار مکتوب و شواهد باستان شناختی و تاریخی، همراه با کاستی است. به رغم کمبود این منابع، مجموعه های متنوعی از سکه های اشکانی در دست است که به علت ویژگی های خاص، اطلاعات منحصر به فرد و ارزشمندی از این دوران را در اختیار پژوهشگر تاریخ اشکانیان، قرار می دهد. از این رو، در پژوهش حاضر، با استفاده از دو دانش سکه شناسی و نشانه شناسی، ضمن معرفی و بررسی نمونه هایی از نخستین سکه های اشکانی تا پایان دوران حکمرانی مهرداد دوم (حک. 88 پ.م 123 پ.م)، روند کاربرد سه نماد کماندار، اومفالوس و اورنگ؛ شناسایی، بازخوانی و تفسیر می شود. حاصل این پژوهش، حاکی از استفاده آگاهانه اشکانیان از خویشکاری نمادهای یونانی، تغییر دادن این نمادها در جهت تثبیت سنن بومی و استفاده از دلالت ضمنی این سه نماد در تبیین مشروعیت حکومت اشکانیان است.
-
صفحات 15-38مساله ای که در کانون توجه این نوشتار قرار دارد، «امر به معروف و نهی از منکر»، است که مانند بسیاری دیگر از مفاهیم اسلامی کاربردی نشده است؛ در این پژوهش علاوه بر تبیین چیستی و اهمیت این مفهوم، تلاش می شود تا به لحاظ تاریخی این پرسش مطرح شود که چرا امر به معروف و نهی از منکر در جوامع اسلامی کمرنگ شده و کمتر مورد رجوع قرار گرفته است؟ «رویکرد تاریخی» در اینجا به معنای تحلیل مساله به شکل انضمامی و در بسترهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. در پاسخ، عمده ترین مشکل در شکل گیری ساختارهای متصلب و بسته سیاسی یا همان نظام های استبدادی پی گیری می شود؛ زیرا مفهوم مستتر در امر به معروف و نهی از منکر، متضمن آزادی فردی و اجتماعی در مواجهه با حکومت است. از این رو به رغم تاکید در متون مذهبی، در عمل و در قالب آنچه که تاریخ می نامیم، پرداختن بدان کمتر مشاهده می شود.
کلیدواژگان: امر به معروف و نهی از منکر، نظریه پردازی، تاریخ اندیشه، رهیافت تاریخی، رویکرد انضمامی، استبداد -
صفحات 39-62پژوهش حاضر درصدد بررسی تطبیقی مبانی نظری فره ایزدی و ظل اللهی از خلال متون تاریخی و روایی اندیشمندان مسلمان است و به این پرسش ها پاسخ دهد که تشابه و تمایز این دو چیست؟ و هر کدام رهاورد کدام دوره ی تاریخ ایران می باشند؟ برخلاف تصور رایج که این دو اندیشه را از یک جنس بر می شمارند، این مقاله در پی اثبات این فرض است که فره ایزدی و ظل اللهی، تفاوت ها و تمایزات مهمی با یکدیگر دارند و این همانی آنها، امکان پذیر نیست. نتایج این پژوهش که با روش مقایسه ایی و تبیین تاریخی صورت گرفته مشخص می کند این دو مفهوم، متعلق به دو گفتمان متمایز فرهنگی در ادوار متفاوت تاریخ ایران هستند، که تنها در شرایط خاص دوره ی خود، امکان ظهور و بروز داشته اند. از این رو، فره ایزدی، متعلق به فرهنگ سیاسی نظام پادشاهی ایران باستان، و ظل اللهی، مبنای نظری نظام سلطنت در دوره اسلامی می باشد.
کلیدواژگان: پادشاهی، سلطنت، فرهنگ سیاسی، فره ایزدی، ظل اللهی -
صفحه 61یکی از دستاوردهای ارتباط ایران و غرب در دوره معاصر که در پیامد ثبات سیاسی کشور رخ داد، پرسش از اوضاع میهن و تلاش برای بازاندیشی در الگوهای ذهنی سنتی بود. در این راستا، اندیشه گران متجدد ایرانی مفهوم کودکی و جایگاه کودکان را به چالش کشیده، تعریف جدیدی از کودکی ارائه داده اند که جامعه را به دوره ای جدید وارد کرده است. پرسش اصلی مقاله حاضر آن است که کودک ایرانی در روند نوسازی دوره رضاشاه، چه جایگاهی داشته و مفهوم کودکی در این دوره دچار چه دگرگونی هایی شده است؟ فرضیه اصلی تحقیق حاضر آن است که مفهوم کودکی در دوره ی رضاشاه، برآیند تحولاتی بود که در ذهنیت عمومی از دوره پیشا مشروطه آغاز شده، به عنوان بخشی از مطالبات اندیشه گران مشروطه خواه درآمده و با گذر از دوره قاجاریه به پهلوی به عنوان میراثی به جامعه و حکومت جدید، رسیده است. حکومت رضاشاه با محوریت دادن به کودکان، سیاست هایی را طرح و اجرا کرد که سرمنشا تغییرات گسترده در جامعه گردید.
کلیدواژگان: کودک، تجدد، قاجاریه، پهلوی -
صفحه 85نقش و تاثیر تاریخی ارمنیان، به عنوان یکی از اقوام تاثیرگذار در فرهنگ و هنر ایران به ویژه در زمینه نقاشی، در هر تحقیقی اثبات شده است. حضور برخی نقاشان ارمنی نه تنها باعث رشد و تکامل نقاشی ایران شده است؛ بلکه تاثیرات مهمی در تغییر و تحول آن گذاشته است. برخی محققین و هنرمندان ایرانی حتی برخی تغییرات به وجود آمده در نقاشی ایران را مدیون نقاشان ارمنی می دانند. این تاثیرگذاری به خصوص از زمان استقرار ارمنیان در جلفای اصفهان (جلفای نو)، یعنی بیش از چهارصد سال پیش، شکل گسترده و عمیقی به خود گرفته است. از قرن هفدهم، وجود ارامنه در ایران و توانمندی های ارتباطی آنان با مغرب زمین چه از بعد تجاری و اقتصادی و چه از بعد فرهنگی و هنری شرایط خاصی را بوجود آورد تا ارمنیان ایرانی بتوانند تاثیرات مهم و اساسی در سرنوشت ایران بجای بگذارند؛ به گونه ای که امروزه، نتیجه این اثرات به صورت کاملا آشکار، محسوس و مشهود است. این مقاله، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با شیوه کتابخانه ای گردآوری شده است، و با نگاهی به تاریخ نقاشی ارامنه ایران به تبیین جایگاه میناس، نقاش ارمنی قرن هفدهم میلادی، در نقاشی ایران پرداخته است. یافته های این مقاله، گویای این مطلب است که میناس به عنوان یک نقاش ایرانی ارمنی در ورود نقاشی اروپایی به ایران، چهره نگاری های بزرگ اندازه با رنگ روغن، تعلیم استاد رضا عباسی و تاکید او بر حضور نقاشی در زندگی اجتماعی، شخصیتی موثر در تاریخ نقاشی ایران به شمار می رود. هدف این مقاله بررسی جایگاه این نقاش گمنام، در تاریخ نقاشی ایران و آگاهی از توانمندی ها و تاثیرات او در شکل گیری نقاشی ایران در قرن هفدهم می باشد.
کلیدواژگان: میناس، نقاشان ارمنی، تاریخ نقاشی ایران، نقاشی دوره صفوی -
صفحه 103در این مقاله، به مهم ترین مسائل روابط فرهنگی ایران و آلمان از عصر صفویه تا پایان دوران قاجار پرداخته شده است؛ روابطی که هیچ گاه از تاثیرات دیپلماسی دو دولت نیز برکنار نبود. در اینجا با ارائه گزارشی مستند از تاریخ روابط میان این دو دولت، تعاملات فرهنگی دو ملت و تاثیر و تاثراتی که ممکن بود از یکدیگر پذیرفته باشند، بر اساس 25 سند منتشرنشده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است، اگرچه هر از چند گاهی، بنابر ضرورت، تلاش شده است که برخی از مسائل مورد مطالعه به صورت روایی (آن هم بر اساس مدارک تاریخی)، ارائه شود تا شواهد روشن و گویایی در به نمایش گذاشتن تاریخ تطور این روابط باشند.
کلیدواژگان: ایران و آلمان، روابط فرهنگی، اسناد و مدارک تاریخی، تاثیر و تاثرات فرهنگی
-
Pages 1-14Although Parthian era (248/7 BC-224 AD) is one of the longest periods in history of Iran، due to the limitation of main sources such as literature، archaeological and historical evidences، there are some deficiencies of research in this field especially in Iran. Despite the lack of resources، collections of Parthian coins with special features are available which give unique and valuable information to the researcher of Parthian history. Therefore، the present study will use the knowledge of numismatics and semiotics، in order to introduce and evaluate examples of the earliest Parthian coins until the reign of Mithradates II (88 BC. - 123 BC.). While the process for using three symbols of Archer، Omphalos and Throne will identify، review and interpreted. This research will show that Parthian kings consciously used Greek symbols’ functions، changed these symbols in order to consolidate the indigenous traditions and used the connotation of these three icons for explaining the legitimacy of Parthian rule.Keywords: Parthian Coins, Numismatics, Semiotics, Connotation, Arsaces I, Mithradates II, Legitima
-
Pages 15-38The problem in the spotlight of this article is the promotion of virtue and prevention of vice which like many other Islamic concepts not applied in practice. In this study، in addition to explaining the nature and significance of this concept، we attempt answer to question historically why the promotion of virtue and prevention of vice in Islamic societies is not considered. «Historical approach» here means explaining the problem in concrete form and in the context of political، social and economic. In response، the main challenge is formation of rigid structures and authoritarian regimes because the underlying concept in the promotion of virtue and prevention of vice approve personal and social freedom in the face of government. Hence، in spite of the emphasis on religious texts، in practice and history is not considered.Keywords: the promotion of virtue, prevention of vice, theory, history of ideas, historical approach, concrete approach, tyranny
-
Pages 39-62This research is trying to accomplish a comparative study on the theoretical basis of divine charisma and zell-allah (shadow of God) based on historical texts and narratives of Muslim scholars and to answer the questions about their similarities and differences. Another problem of this research is about the historical periods which each of these two concepts have been emerged during it. In contrary with the commonly thought which suppose these two concepts as a same kind، this paper is trying to prove the hypothesis that divine charisma and zell-allah (shadow of God) have important distinctions and differences، and the so-called similarity is not possible. The results of this research which have been achieved by application of historical explanation and comparative method show that these two concepts belong to two distinct cultural discourses of different periods of history of Iran. The concepts which the emergence of them were depended to conditions were only possible in their own especial periods. Thus divine charisma belonged to political culture of Ancient Iranian Kingdom and zell-allah (shadow)Keywords: kingdom, Monarchy, Political Culture, Farr, e Izadi, zell, allah (shadow of God)
-
Page 61The attempt to rethink on the traditional mental models is an outcome of Iran and the west relations during contemporary period. In this way، Iranian Modern Intellectuals have challenged the concept of childhood and the status of children and proposed a new definition of childhood which entered the society in a new era. The main problem of this paper is about the status of Iranian child in the Reza shah’s modernization process and the changes which the concept of childhood experienced during that period. The main hypothesis of this research is that the concept of childhood during Reza shah period was the result of the changes which have been started from pre-constitutional period in the public perceptions and emerged as a part of the demands of the constitutionalist intellectuals and by passing time from qajar period to Pahlavi period it has been given to the society and the new government as a legacy. Reza shah government has focused on the children’s and made and implemented policies which resulted to vast changes in the society.Keywords: Child, Modernity, Qajarid, Pahlavi
-
Page 85Armenian presence in Iran from the 17th century not only had an important influence on commerce and economy but also on culture and art. With a look at the history of Persian - Armenian painting in Iran، this article will explicate the position of Minas، the Armenian painter of 17th century، in the Persian painting in a descriptive-analytical method. Findings of this study speaks of Minas as an Iranian-Armenian painter who had an important role in introducing European painting to Iran، depiction of large portraits with oils، teaching the Master Reza Abbasi and his emphasis on the presence of painting in social life. The aim of this article is to study the position of this unknown painter in the history of Persian painting and noticing his abilities and impacts on Persian painting in 17th century.Keywords: Minas, Armenian Painters, History of Persian Painting, Painting in Safavid Period
-
Page 103In this article، we have dealt with the most important issues of the cultural relationship between Iran and Germany limited from the Safavid era until the end of the Qajar period. Our documents show that this relationship was never away from the diplomatic influences of the two states، too. After presenting the documentary reports، we have discussed the cultural interactions of the two nations as well as the mutual influences and effects with help of the 25 unpublished documents. We have also tried to demonstrate some of the topics as historians. This approach should lead us to showcase the history of the development of these cultural relationships.Keywords: Iran, Germany, cultural relationships, historical documents, mutual influences, effects
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.