فهرست مطالب

برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی - پیاپی 18 (بهار 1393)

فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی
پیاپی 18 (بهار 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/03/23
  • تعداد عناوین: 7
|
  • عزت الله سام آرام*، رضا محبوبی صفحه 1
    به دنبال چرخش پارادایمی، در گفتمان رفاه اجتماعی و توجه به ابعاد ذهنی رفاه، موضوع ساخت مقیاس برای سنجش احساس رفاه اجتماعی، بعنوان یکی از ابعاد مهم رفاه اجتماعی بیش از پیش اهمیت یافته است و این در حالی است که تاکنون اقدام بایسته ای برای ساخت ابزار سنجش احساس رفاه اجتماعی صورت نگرفته است.
    در این تحقیق پس از ساخت مدل مفهومی برای تبیین رفاه ذهنی؛ نسبت به طراحی ابزار سنجش (پرسشنامه ای با 66 سوال و گویه) برای اندازه گیری احساس رفاه اجتماعی اقدام شد.
    پرسشنامه بصورت آزمایشی در شهر ارومیه با 51 نمونه آماری که بصورت تصادفی انتخاب شده بودند، مورد اجرا قرار گرفت، و نتایج آزمون های آماری نشان داد که: مقدار KMO محاسبه شده ابزار سنجش نزدیک 0/7 بود (0/696) و نتیجه آزمون بارتلت نیز در سطح خطای کوچک تر از 0/01 معنی دار بوده است. همچنین محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای ابزار سنجش نشان داد مقدار این ضریب بیش از 0/7 بوده است (Cronbach''s Alpha= 0.856). پس، براساس همه روش های اعتبار سنجی اعم از اعتبار محتوا و اعتبار مبتنی بر ملاک (همزمان) و اعتبار سازه ای (مبتنی برآزمون آماری پیشرفته تحلیل عاملی) و نیز ضریب آلفای کرونباخ، ابزار ساخته شده برای سنجش احساس رفاه اجتماعی (پس از حذف 18 گویه از مجموع 66 گویه)، مجموعا با 48 سوال و گویه از اعتبار- روایی (validity) و اعتماد- پایایی (reliability) لازم برخوردار بوده است.
    کلیدواژگان: رفاه ذهنی، مقیاس رفاه، اعتبار ابزار سنجش رفاه، پایایی ابزار سنجش رفاه
  • ابوتراب طالبی*، معراج سادات ملکوتی صفحه 35
    امروزه شناسنامه به عنوان یکی از شاخص ها و الزامات زندگی در جامعه مدرن شناخته می شود. این مقاله در صدد است که تاثیر شناسنامه و نقش آن در زندگی کودکانبدون شناسنامه را بررسی نماید. در انجام این پژوهش براساس رویکرد کیفی از «نظریه مبنایی»استفاده شده و نمونه گیری آن به صورت هدفمند می باشد. داده های تحقیق از طریق مصاحبه انفرادی با 21 کودک بدون شناسنامه ساکن مناطق خاک سفید و دروازه غار شهر تهران و نیز تشکیل جلسات بحث گروهی گردآوری شده است.
    یافته های این پژوهش نشانگر عدم شکل گیری احساس هویت در کودکان بدون شناسنامه است. کودکان بدون شناسنامه، داشتن شناسنامه را عامل دستیابی به رهایی و برخورداری از حقوق اجتماعی می دانند. فقدان شناسنامه، این کودکان را با مشکلات متعددی همچون عدم دسترسی به امکانات رفاهی، آموزشی و تحصیلی و ترک تحصیل، احساس تحقیر و احساس بی قدرتی و پوچی روبرو کرده است. در نهایت این مشکلات فرایند هویت یابی و شناخت فرد از خود را در جامعه دچار مشکل می کند.
    کلیدواژگان: هویت، کودکان بدون شناسنامه، فرآیند هویت یابی، کودک
  • جعفر هزارجریبی*، محمد سید غراب، صابر جعفری کافی آباد، سید مهدی دبستانی صفحه 63
    با تغییرات اجتماعی گسترده ای که ایران در سال های اخیر تجربه کرده است نقش، نگرش و انتظارات دختران و زنان نیز دست نوجوان ساکن شهر تهران دارا می باشند. از میان نیازهای فردی-روانی اصلی مشخص شده در مطالعات اکتشافی، نیاز به مورد محبت واقع شدن، موفقیت و محبت کردن به ترتیب سه اولویت اصلی نیازهای فردی- روانی دختران را تشکیل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی نشان دهنده این مهم می باشد. به نظر می رسد که برنامه های اجتماعی که با توجه به این شرایط ویژه تدوین می گردند بدلیل عدم آشنایی کافی با گروه هدف خود، سنخیت لازم را با مخاطبین خود ندارند. هدف این پژوهش ارائه تصویری از نیازهای اساسی، اولویت ها و علایق دختران دانش آموز 9 تا 18 سال ساکن شهر تهران می باشد.
    نتایج این پژوهش نشان می دهد که نیاز به اعتماد عمومی و اعتماد نهادی بالاترین اهمیت و اولویت را برای دختران می دهند. از میان انواع موسیقی، نوجوانان موسیقی پاپ را ترجیح می دهند. گردش با دوستان به روش های دیگر گذران اوقات فراغت اولویت دارد و فیلم های کمدی و شاد برای آنها اولویت دارد. پایگاه اقتصادی خانواده با تعداد کمتری از نیازهای نوجوانان دختر رابطه معنادار دارد. سرمایه فرهنگی و سن (مقطع تحصیلی) به ترتیب روابط معنادار بیشتری را نشان می دهند.
    کلیدواژگان: دختران، نیازها، اولویت ها، علایق، سن، سرمایه فرهنگی، پایگاه اقتصادی خانواده خوش جدی ترین چالش های اجتماعی شده است، حضور بی سابقه دختران و زنان در عرصه های اجتماعی
  • مهدی فولادگر*، مصطفی حقی کرم الله صفحه 109
    شرایط داخلی و بین المللی کشورمان در عرصه علمی، توجه به وضع رفاهی نخبگان به طورعام و دانشجویان به شکل خاص را مضاعف ساخته است. مهاجرت نخبگان علمی، جذابیت های تحصیل در خارج از کشور و بهره برداری کشورهای توسعه یافته از دانش آموختگان ایرانی، در سال های اخیر، توجه به کیفیت زندگی دانشجویی و برنامه ریزی راهبردی برای ارتقای آن را، اجتناب ناپذیر کرده است. گزارش های ملی دربخش آموزش عالی، نشان دهنده سطوح پایین امکانات مادی و بی توجهی به ابعاد گوناگون کیفیت زندگی دانشجویان است. هدف اصلی این مقاله، ارائه برنامه راهبردی- پیشنهادی در این راستا از طریق مطالعه منابع چندگانهو سرانجام تحلیل محیطی وضعیت صندوق رفاه دانشجویی، به منظور تعیین و تحقق اهداف واقع بینانه تر در مسیر ارتقاء کیفیت زندگی دانشجویان، می باشد. این بررسی، علاوه بر توصیف جایگاه رفاه دانشجویی در نظام آموزش عالی به بررسی عملکرد صندوق رفاه دانشجویان به عنوان متولی اصلی تامین رفاه این بخش از جامعه پرداخته و عوامل درونی و بیرونی موثر بر موفقیت و یا عدم موفقیت این نهاد را مورد شناسایی قرار دادهاست. روش جمع آوری اطلاعات و داده ها روش سه سویه نگری است که مقدمتا با استفاده از منابع و گزارش های معتبر و متعدد، از جمله گزارشهای رسمی معاونت برنامه ریزی ریاست جمهوری، عملکرد صندوق رفاه دانشجویان، مورد بررسی قرار گرفت و در پایان با استفاده از تکنیک تحلیل محیطی (سوات) برنامه راهبردی پیشنهادی ارتقاء وضعیت رفاه و کیفیت زندگی دانشجویی برای نظام آموزش عالی کشور و مشخصا صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم و وزارت بهداشت تنظیم گردید. برنامه ای که ضمن در نظرگرفتن اصول و ارزش های موجود در اسناد بالادستی، به لزوم ارتقای زندگی و بهزیستی دانشجویان تاکید و آن را ضرورتی در سطح ملی می داند و با تقسیم کار نهادی (نگاشت نهادی)راهبردها و اقدامات متنوع و عملیاتی ارائه می دهد.
    کلیدواژگان: برنامه ریزی راهبردی، نظام رفاهی، آموزش عالی، رفاه دانشجویی، سه سویه نگری، تحلیل سوات
  • رضا همتی*، وکیل احمدی صفحه 139
    شهروندی یکی از شاخص های مهم پیشرفت و توسعه یافتگی کشورهاست. یکی از ابعاد مهم شهروندی، فرهنگ شهروندی است. اصولا شهروندی بدون عنایت به مقوله فرهنگ قابل تصور نیست. ایجاد، گسترش و تعمیق فرهنگ و اخلاقیات شهروندی می تواند گره گشای بسیاری از مسائل شهری و اجتماعی باشد که کشورهای در حال توسعه با آن مواجه اند. در این راستا هدف این پژوهش به عنوان یک گام اولیه، بررسی مولفه های فرهنگ شهروندی و برخی از متغیرهای اجتماعی تبیین کننده آن می باشد. با توجه به فقدان پژوهش های تجربی در زمینه فرهنگ شهروندی، هشت مولفه مدارای اجتماعی، مشارکت جویی، انجام رفتارهای مدنی، اعتماد بین شخصی، عام گرایی، مسئولیت پذیری، نوع دوستی و گرایش به پیروی از قانون برای سنجش این مفهوم در نظر گرفته شد. به منظور آزمون تجربی مدل مفهومی، پژوهش میدانی به شیوه پیمایشی طراحی گردید که در آن 376 نفر از شهروندان بالای 20 سال شهر ایوان مشارکت داشتند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که در مجموع پاسخگویان نمره متوسط به بالایی از شاخص فرهنگ شهروندی کسب کرده اند. همچنین نتایج حاکی از رابطه مثبت باورهای مذهبی و رابطه منفی احساس آنومی با شاخص ترکیبی فرهنگ شهروندی می باشد.
    کلیدواژگان: شهروندی، فرهنگ شهروندی، آنومی اجتماعی، امنیت اجتماعی، باورهای مذهبی
  • غلامرضا معمارزاده طهران، محمدرضا مردانی* صفحه 183
    تحقق اهداف و برنامه های توسعه کشور در حوزه آموزش عالی مستلزم تامین پیش نیازها و بسترهایی است که با بهره گیری از توان و ظرفیت موجود، مسیر تعالی در این عرصه را هموار کرده و شتاب فزاینده ای به آن بدهند. در این میان، تعیین مولفه ها و شاخص های توسعه آموزش عالی کشور به منظور تدوین الگویی برای برنامه ریزی در این حوزه از اهمیت به سزایی برخوردار است.
    این مقاله با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل اثرگذار بر توسعه آموزش عالی ایران در سه حوزه آموزش، پژوهش و فناوری که سه کارکرد اصلی این نظام می باشند، ابتدا به مطالعه و شناسایی مولفه های اثرگذار بر این حوزه پرداخته و سپس با بررسی نحوه و میزان اثرگذاری و مشارکت هریک از این عوامل در توسعه آموزش عالی، به تعیین و تبیین اولویت بندی این عوامل در ارتباط با توسعه آموزش عالی می پردازد.
    تحقیق حاضر از نوع توسعه ای بوده و روش آن توصیفی و پیمایشی می باشد و ناظر به زیرساخت های مفهومی و کلان در حوزه آموزش عالی است. در این تحقیق به منظور ارائه مدل اولیه از روش مطالعه کتابخانه ای، مطالعات میدانی به همراه مصاحبه با خبرگان بهره گرفته شده است. همچنین به منظور جمع آوری اطلاعات به وسیله پرسشنامه از خبرگان نظرسنجی شده است و با استفاده از روش های آماری بهینه سازی مقیاس[1] و تحلیل چند متغیره، داده های تحقیق تحلیل شده است. به واقع در ساختاری روشمند، سعی بر آن بوده است که نظرات خبرگان، اسناد بالادستی، منابع و مراجع موجود و همچنین رویکردها و رهیافت های جاری و محتمل مورد تحلیل و بررسی قرار گیرند تا در نهایت عوامل اثرگذار بر توسعه آموزش عالی ایران و اولویت بندی آنها در بخش های سه گانه (آموزش، پژوهش و فناوری) شناسایی و تبیین گردند.
    کلیدواژگان: عوامل توسعه، نظام آموزش عالی (آموزش، پژوهش، فناوری)، توسعه آموزش عالی
  • محمدباقر علیزاده اقدم*، محمد عباس زاده، اصحاب حبیب زاده، سارا عبادی یالقوزآغاجی صفحه 223
    احساس شادی به عنوان یک پدیده روانشناختی و اجتماعی، تحت تاثیر تجربه های مستقیم و غیرمستقیم افراد از شرایط متفاوت اجتماعی است که انسان ها برای دست یابی به زندگی سالم و تداوم روابط اجتماعی نیازمند آن هستند. در این مطالعه شادی در رابطه با احساس امنیت مدنظر است، که با فراهم شدن بسترهای احساس امنیت در جامعه، زمینه جهت سرعت بخشیدن به سلامت اجتماعی و پایداری بهداشت روانی و جامعه شاد فراهم خواهد بود.
    روش تحقیق حاضر پیمایشی و از نوع همبستگی است. نمونه ی آماری تحقیق حاضر 381 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد تبریز بودند که به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب انتخاب شدند. داده ها به کمک پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده و با استفاده از روش های آماری آزمون t، همبستگی و رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بعد امنیت مالی، امنیت شغلی و امنیت عاطفی رابطه معنی داری با شادی دانشجویان داشته است.
    کلیدواژگان: شادی، احساس امنیت، امنیت جانی، امنیت مالی، امنیت عاطفی، امنیت شغلی
|
  • Ezatolah Samaram*, Reza Mahbobi Page 1
    Following the turn of paradigm in the discourse of social welfare and the dimensions of subjective well-being, the issue of building the this scale to measure social welfare has become important more than ever. Moreover no considerable effort has been made for this purpose before. After making conceptual model to explain subjective well-being, in this research a questionnaire was designed to measure the social welfare. In its pilot study in Oromiyeh with 51 random samples, results showed value of KMO was 0.696 and the result of Bartlett test was meaningful as well. Also amount of Cronbach's Alpha was 0.856. So due to different assessing methods, this questionnaire enjoys the necessary level of reliability and validity.
    Keywords: subjective well, being, welfare scale, validity of welfare assessment tool, reliability of welfare assessment Tool
  • Abotorab Talebi*, Meerajosadat Malakoti Page 35
    This paper surveys the sense of identity in children without birth certification and the numerous problems they face with it. As there are not so many surveys conducted on this and nowadays the birth certification is known as one of the standards and requirements of living in modern societies, this paper seeks to explore the influence of birth certification and its role in the life of children,. Due to the lack of prior research in this field, Grounded Theory was used and the sampling was targeted. The research data were collected through individually interviewing and group discussions with 21 children without birth registration, living in Khak-Sefid and Darvaze-Ghaar regions, Tehran, Iran; were held. Research findings show child’s lack of identity establishment. Children without birth certification consider having a birth certification as the factor of accessing to liberation and enjoying social rights. Lack of birth certification makes them confronting many problems, such as lack of access to welfare, training and educational facilities, dropouts, sense of humiliation, powerlessness and absurdity. Finally, these problems cause difficulties in one’s identity, identification process and self-discovery in the society.
    Keywords: identity, children without birth certificate, identification process, child
  • Jafar Hezarjaribi*, Mohammad Seyedgorab, Saber Jafari Kafiabad, Seyed Mahdi Dabestani Page 63
    With the vast social changes in Iran in recent years; the role, view and expectations of girls and women has experienced the most serious social challenges. Their unexampled attendance in various social, political, economic and cultural arenas truly shows this matter. Nonetheless it seems that these codified social programs do not consider the real condition and because of insufficient acquaintance with the target group, dont have the proper congruity with their respondents. The goal of this research is to show an image of basic needs, priorities and preferences of 9 - 18 years old girls in Tehran. Needs of girls are divided under two general social and psychoindividual classes. Results of the research showed that institutional trust and general trust are the most important items for them; and among thirteen determined psycho-individual needs, getting adored, success and kindness are the most important items. Among different kinds of music, juvenile girls prefer listening to pop music. They prefer jaunt with their friends to other kinds of spending leisure time; and happy and comedy is their beloved movie genre. Results of scrutinizing the correlations between different needs and background variables show that economic strata of family has the least meaningful correlations with the needs of juvenile girls. Cultural capital and age- level of education- respectively show more meaningful correlations.
    Keywords: girls, needs, priorities, preferences, age, economic status of family, cultural capital
  • Mehdi Fouladgar*, Mostafa Haghkaramolah Page 109
    Our conditions in domestic and international academic areas highlight the welfare of the elite expert in general and students in particular. Emigrations of academics, attractions of studying abroad and usage of developed countries from Iranian graduates in recent years have made accentuating the quality of student life and strategic planning to promote it very hard. National reports in the higher education sector indicate low levels of resources and lack of attention to different aspects of quality of life for students. Regarding this, the main objective of this paper is to present a proposal through studying multiple sources, and ultimately the environmental analysis of student welfare fund. Describing the role of Student Welfare in Higher education system, this research studied student welfare fund as custodian of welfare obtaining of this part of society and recognize internal and external factors affecting the success or failure of these institutions. Tripartite reviewing, this research studied credible reports from multiple sources, including formal reports from planning office of vice president, student welfare fund Performance and at the end through techniques of environmental analysis (SWOT), the proposed strategy to promote well-being and quality of campus life for students of higher education, specifically welfare fund of the ministry of education and ministry of Health and was advised.
    Keywords: Strategic planning, welfare system, higher education, student welfare, tripartite review, SWOT analysis
  • Reza Hemati*, Vakil Ahmadi Page 139
    Citizenship is one of the most significant indicators of progress and development. One important dimension of citizenship is cultural citizenship. Basically citizenship without regarding to issues of culture is inconceivable. Creating, expanding and deepening the culture and ethics of citizenship are solutions for many social and urban problems in developing countries. Considering this, the aim of this article is studying factors of civic etic and some of its determining variables. These include social tolerance, seeking participation, citizenship behaviors, interpersonal trust, universalism, accountability, altruism and tendency to follow the law. Using survey method, the correlation was studied among 376 adult citizens of Ivan city. Findings show their grade is average to high, but this does not necessarily ensure their commitment practically. Also there is a meaningful correlation among religious beliefs and feelings of anomie and commitment to citizenship culture. Finally some suggestions are included.
    Keywords: citizenship, citizenship culture, religious beliefs, social anomie, social security
  • Gholamreza Memarzadeh Tehran, Mohammadreza Mardani* Page 183
    Achieving the objectives and programs of development in the field of higher education entails meeting the prerequisites by using available capacities for goal achievement and dramatically accelerating it. Regarding this, determining the parameters of higher education to develop the planning model in this field is significant. This article with the aim of Identifying and prioritizing the factors influencing the development of higher education in three areas education, research and technology of Iran, looks into the ways and levels of each factors in development of higher education and then prioritize these factors. As developmental research this utilized descriptive methodology and survey. To provide elementary model, literature review, field study and interviewing experts were done. Statistical methods of optimizing the scale and multivariable analysis were applied to analyze data and extract the factors which effect the development of higher education in Iran.
    Keywords: development factor, development of higher education, high education system, education, research, technology
  • Mohammadbagher Alizadeh*, Mohammad Abbaszadeh, Ashab Habibzadeh, Sara Ebadi Yalghozaghaji Page 223
    As a psychological and social matter, happiness is affected by direct and indirect experience of people from various social conditions which is vital for accessing safe life and enduing social relation. While paving the way for sense of security, accelerating social safety and stability of mental health and happy society, in this study, happiness is accentuated in relation with sense of security. Using survey method, the correlation was studied among 381 students of Azad university of Tabriz which were selected through stratified sampling. T test, correlation and regression tests were used for data analysis.Results show that financial, job and emotional securities have meaningful relation with student’s happiness.
    Keywords: happiness, sense of security, financial security, job security, emotional security, safety