فهرست مطالب

تفکر و کودک - سال پنجم شماره 1 (بهار و تابستان 1393)

نشریه تفکر و کودک
سال پنجم شماره 1 (بهار و تابستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/06/31
  • تعداد عناوین: 6
|
  • تاثیر یادگیری مشارکتی در تفکر خلاق دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهرستان کوهدشت، در درس علوم تجربی
    عباس پورسلیم، الهام زمانی*، کاظم منافی شرف آباد صفحات 1-19

    پژوهش حاضر به بررسی تاثیر یادگیری به شیوه مشارکتی در تفکر خلاق (سیالی، انعطاف پذیری، اصالت، بسط) دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی در درس علوم تجربی می پردازد. این پژوهش به روش نیمه آزمایشی و با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل همه دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهرستان کوهدشت در سال تحصیلی 1390-1391 بالغ بر 300 نفرند که از میان آنان 45 نفر به صورت تصادفی، به منزله نمونه پژوهش، انتخاب شدند و در دو گروه کنترل و آزمایش نیز به شکل تصادفی جای گرفتند. روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری تصادفی خوشه ایبوده است و برای جمع آوری داده ها از آزمون خلاقیت تورنس استفاده شده است. میانگین ضریب پایایی برای آزمون تصویری تورنس، از 88% تا 96% گزارش شده است (Torrance، 1974) و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از آزمون t مستقل برای مقایسه دو گروه کنترل و آزمایش استفاده شده است. نتایج و یافته های این پژوهش نشان داد میان نمرات خلاقیت دانش آموزانی که با روش یادگیری مشارکتی آموزش دیده اند با دانش آموزانی که با روش معمول در مدارس (روش سنتی) آموزش دیده اند تفاوت معناداری وجود دارد و یادگیری مشارکتی در میان دانش آموزان منجر به افزایش خلاقیت شده است. همچنین، یافته های مطالعه مولفه های تفکر خلاق، که به صورت جداگانه به مثابه فرضیه های ویژه در این پژوهش تلقی شده اند، نشان داد که یادگیری مشارکتی در میان دانش آموزان منجر به افزایش شاخص های سیالی (روانی)، انعطاف پذیری، اصالت و بسط تفکر دانش آموزان شده است.

    کلیدواژگان: یادگیری مشارکتی، خلاقیت، پایه پنجم ابتدایی، شهرستان کوهدشت
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی تاثیر آموزش مهارت های تفکر خلاق و نقاد در بهزیستی روان شناختی دانش آموزان دختر مقطع دبیرستان شهر جهرم
    افروز تجرد، امین الله فاضل، فرشید قاسمی صفحات 21-37
    هدف پژوهش حاضر، تبیین تاثیر مهارت های تفکر خلاق و نقادانه در بهزیستی روان شناختی دانش آموزان دختر سال اول دبیرستان جهرم است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ایچندمرحله ای، 30 دانش آموز دختر، در دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند. نخست هر دو گروه به پرسش نامه بهزیستی روان شناختی ریف پاسخ دادند. در مرحله بعد، گروه آزمایش طی 10 جلسه آموزشی دوساعته، تحت آموزش مهارت های تفکر خلاق و نقادانه قرار گرفت (به گروه کنترل هیچ آموزشی ارائه نشد). پس از پایان جلسات آموزشی، پرسش نامه بهزیستی روان شناختی ریف (1989) روی آزمودنی های هر دو گروه اجرا شد. داده های به دست آمده با آزمون t مستقل و نمره افزوده (gain score) تحلیل شد. نتایج حاکی از آن است که آموزش مهارت های تفکر خلاق و نقادانه در بهزیستی روان شناختی نوجوانان تاثیر می گذارد و آن را ارتقا می دهد.
    (78/3=t، 001/0P). این ارتقا به صورت رشد معنادار در همه زیرمولفه های بهزیستی روان شناختی، یعنی ارتباط مثبت با دیگران، رشد شخصی، هدف مندی در زندگی، پذیرش خود، خودمختاری، به جز تسلط بر محیط، نمود یافت.
    کلیدواژگان: مهارت های تفکر، تفکر خلاق، تفکر نقادانه، بهزیستی روان شناختی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی تاثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان در کاهش و مهار خشم دانش آموزان پسر پایه اول مقطع متوسطه شهر تهران
    امیر تجلی نیا، روح الله کریمی صفحات 39-63
    هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان (p4c) در کاهش و مهار خشم در دانش آموزان پسر پایه اول مقطع متوسطه منطقه 14 شهر تهران است. این پژوهش، به روش نیمه تجربی و با بهره گیری از طرح تحقیق آزمون مقدماتی و نهایی با گروه شاهد انجام شد. جامعه آماری این پژوهش را تمامی دانش آموزان پسر پایه اول مقطع متوسطه منطقه 14 تهران در سال تحصیلی 1391-1390 تشکیل دادند که از میان آن ها، 60 نفر به منزله نمونه، با روش نمونه گیری چندمرحله ای خوشه ایانتخاب شدند (30 نفر گروه شاهد و30 نفر گروه تجربی). پس از برگزاری دوره آموزشی مد نظر، به منظور جمع آوری داده ها، از پرسش نامه بیان حالت هیجانی و صفت شخصیتی خشم اسپیلبرگر (STAXI-2) و برای تجزیه و تحلیل داده ها، از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته های این پژوهش، در مجموع، اعتبار و اعتماد پذیری برنامه فلسفه برای کودکان را در کاهش و مهار خشم نوجوانان و چهار مولفه اصلی اش، یعنی احساس نیاز به بیان کلامی خشم، احساس نیاز به بیان فیزیکی خشم، خلق و خوی خشمگین، برون ریزی و درون ریزی خشم تایید کرد. در قسمت پایانی مقاله، سعی شده است تبیینی نظری از چرایی تاثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان در کاهش و مهار خشم در نوجوانان نیز ارائه شود.
    کلیدواژگان: خشم، بیان خشم، فلسفه برای کودکان، حلقه کندوکاو
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • میزان بهره مندی کودک از اسم عام و نقش آن در درک و تولید مفاهیم و تفکر مقوله بنیاد
    الهه طاهری قلعه نو صفحات 65-80
    تعمیم مشخصه های اعضای یک گروه به دیگر اعضا، نه فقط در شکل گیری مفهوم، بلکه در مقوله سازی و استدلال نقش مهمی دارد. برای بیان مفاهیم عام از طریق اسم عام در زبان فارسی، چهار امکان در نظر گرفته شده است. هدف این پژوهش، بررسی فرایند درک و تولید اسم عام در کودکان پنج تا شش سال، میزان استفاده آن ها از امکانات صرفی، نحوی و نیز بررسی نقش و اهمیت اسم عام در شکل گیری مفاهیم، تفکر مقوله بنیاد و نگرش جهان شناختی آنان است. این پژوهش، از طریق دو آزمون (صرفی بافتی و نحوی) و با روش نمونه گیری غیرتصادفی بر روی هشت کودک پنج تا شش سال سالم، طبیعی و تک زبانه فارسی زبان تهرانی انجام شد. نتایج بیان گر آن است که نمونه ها قادرند با استفاده از سرنخ های صرفی نحوی مفاهیم عام را در قالب اسم عام درک و تولید کنند و میان جملات حاوی اسم عام و غیرعام تمایز قائل شوند و با به کارگیری این امکان زبانی مفاهیم را مقوله بندی کنند.
    کلیدواژگان: زبان فارسی، اسم عام، تفکر مقوله بنیاد، رشد مفهومی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تحلیل محتوای کتاب های درسی تعلیمات اجتماعی و هدیه های آسمان دوره آموزش ابتدایی بر اساس مولفه های حقوق کودک
    یحیی قائدی، حسین چهارباشلو، فاطمه خوشنویسان صفحات 81-104
    در پژوهش حاضر محتوای کتاب های درسی تعلیمات اجتماعی و هدیه های آسمان دوره ابتدایی به لحاظ میزان توجه به مولفه های حقوق کودک بررسی شده است. در راستای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از کتاب های درسی جهت به دست آوردن ضریب اهمیت هریک از مولفه ها، از روش آنتروپی شانون استفاده شده است. بر اساس یافته های پژوهشی بیش ترین ضریب اهمیت مربوط به مولفه حق زیست و رشد با ضریب 138/0 و کم ترین ضریب اهمیت مربوط به مولفه رعایت منافع کودکان با ضریب صفر است. همچنین، نتایج بر حسب پایه ها نشان داد بیش ترین ضریب اهمیت مربوط به پایه چهارم با ضریب 153/0 و کم ترین ضریب اهمیت مربوط به پایه ششم با ضریب 051/0 است. سرانجام، بر اساس اصول جامعیت، مداومت، مشارکت و عملی بودن مولفه ها (نکات مدنظر دیویی) نتیجه می گیریم که در تنظیم محتوای این کتاب ها این اصول رعایت نشده است.
    کلیدواژگان: حقوق کودک، تحلیل محتوا، کتاب درسی، دوره ابتدایی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • مطالعه تطبیقی دوره های تربیت مربی برنامه «فلسفه برای کودکان» در ایران و کشورهای پیشرو و ارائه الگوی مناسب برای ایران
    مهرنوش هدایتی صفحات 105-138
    مقاله حاضر برگرفته از طرحی است که در سال 1392 در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اجرا شده است و به مطالعه دوره های تربیت مربی برنامه فلسفه برای کودکان در گروهی پژوهشی با همین عنوان و قیاس آن با دوره های مشابه در کشورهای پیشرو پرداخته است و با استناد به هفت معیار مرجعیت برگزاری دوره، شرایط پذیرش افراد، طول دوره، محتوای درسی، حوزه های موضوعی، الگوی نظری برنامه درسی و نحوه ارزیابی، بسته آموزشی جامعی ارائه می دهد. درنهایت، با توجه به تحلیل تطبیقی انجام شده، برنامه آموزشی کوتاه مدت 42 ساعته ای برای آماده سازی مربیان در دو سطح مقدماتی و پیشرفته ارائه شد. روش آموزش به شیوه حلقه های کندوکاو است که افزون بر آموزش مبانی نظری در چهار حوزه بنیان های برنامه فلسفه برای کودکان، تعلیم و تربیت، فلسفه، و روان شناسی کودک، آموزش عملی نیز در هر دو سطح در نظر گرفته شده است.
    کلیدواژگان: مطالعه تطبیقی، تربیت مربی، برنامه فلسفه برای کودکان، برنامه درسی
    چکیده زبان: فارسی
|
  • The Effectiveness of Collaborative Learning on Creative Thinking of Fifth Grade Students of Kouhdasht City in The Course of Science
    Abbas Poursalim, Elham Zamani, Kazem Manafi Sharaf-Abad Pages 1-19

    The current study tries to examine the effects of collaborative learning approach on creative thinking (consisting of fluidity، flexibility، originality and elaboration) of fifth grade boy students in the elementary science course. The study is designed in a semi-experimental manner، using pretest and post-test with a control group. The data is driven from all boy fifth graders in Kouhdasht in the academic year of 1390-1391، comprising 300 students، from whom 45 students are selected randomly. The researchers used random sampling cluster and Torrance Test of Creativity. The average reliability coefficient is 88 to 96% and independent T-test is used to compare two groups. The results have shown that there is a significance difference between scores of those students who participated in a collaborative learning course and those who did not. Thus، it can be said that collaborative learning will lead to creativity. Moreover، regarding components of creative thinking، all of them have been increased، namely: fluidity، flexibility، originality and elaboration. In addition، the collaborative learning among students has led to increased fluid index (psychological) and thought expansion

    Keywords: Collaborative learning, Creativity, Elementary fifth graders, Kouhdasht city
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Effects of Creative and Critical Thinking Skills on Psychological Well-Being of High School Students in Jahrom
    Afrooz Tajarod, Amin Fazel, Farshid Ghasemi Pages 21-37
    The aim of this paper is to study the effects of creative and critical thinking skills on psychological well-being of high school girl students. The data is driven from 30 high school students، selected randomly، who are divided into a control and experimental group، each consists of 15 students. First، both groups responded to Ryffs (1989) Scales of Psychological Well-being، then، the creative and critical thinking skills were taught to the experimental group during 10 sessions of 2 hours (no training was provided to the control group). At the end of the sessions، all the participants were asked to answer Ryffs Test again. The data is then analyzed by the use of t-test and gain score. The results show that the creative and critical thinking skills promote the subjects’ (p≤ 0/001، t=3/78) psychological well-being، which represents a significant growth in all sub-components of psychological well-being (except dominance on the environment) including، positive relationship with others، personal growth، purposefulness، self-acceptance and autonomy.
    Keywords: Thinking skills, Creative thinking, Critical thinking, Psychological well, being
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Effectiveness of " Philosophy for Children" Program on Anger Management in First Grade High school Boys in Tehran
    Amir Tajalinia, Roohollah Karimi Pages 39-63
    The present study is aimed to investigate whether Philosophy for Children program could have any significant impact on controlling and reducing anger of first grade boys. It is designed in an experimental manner and the data is accumulated by the use of pretest and post-test. The participants are selected based on multi-level cluster sampling and the population includes all first grade high school boys in zone 14 of Tehran in the academic year of 1391-1392. A total number of 60 students were selected and divided into an experimental and a control group، with 30 students in each group. In order to collect data، Spielberger’s State and Trait Anger Expression Inventory (STAXI-2) are utilized and Covariance analysis (ANCOVA) is used to examine the difference between the means of the two groups. The findings verify the validity and reliability of the program in controlling and reducing children’s anger along with its four components including the need of verbal anger expression، the need of physical anger expression، angry temperament and expressing or holding onto anger.
    Keywords: Anger, Anger expression, Community of inquiry, Philosophy for children
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Use of Generic Nouns by Six Year Olds and Its Role on Concept Formation and Category-Based Thinking
    Elaheh Taheri Ghale-No Pages 65-80
    Generalization has a fundamental role in concept formation، categorization and induction. In Persian language، there exist four ways to express generic concepts by generic nouns. The current research tries to analyze the comprehension and production of generic nouns by 5-6 year olds and investigate their understanding of morphosyntactic rules، along with the importance of generic nouns in concept formation، category-based thinking and their world knowledge. The data are accumulated by two tests (one on morphology and one on syntax). Eight monolingual Persian-speaking children of 5-6 year olds، who lived in Tehran، were asked to take the tests. Upon analysis، it has been indicated that 5-6 year-olds can use morphosyntactic cues to construe the generic concept in the form of generic noun and distinguish generic from non-generic nouns and categorize concepts.
    Keywords: Persian language, Generic noun, Category, based thinking, Conceptual development
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Children's Rights Components in " Social Education" and " Heavenly Gifts" Textbooks: A Quantitative Content Analysis
    Yahya Ghaedy, Hossein Charbashlu, Fatemeh Khoshnevisan Pages 81-104
    The current paper has studied two textbooks of elementary school courses، namely “Social Education” and “Heavenly Gifts”، concerning their degree of compliance to the components of children’s rights. Regarding data analysis، Shannon Entropy method is used for obtaining significance coefficient of each component. According to the data، life right had the highest significance coefficient with 0. 138 and the lowest was for the observance of child’s interests with coefficient of zero. Moreover، the study has shown that the most significant coefficient is related to the fourth grade with coefficient 0. 153 and the least significant is for the sixth grade with coefficient 0. 051. Overall، regarding Dewey’s principles namely، comprehensiveness، continuance، participation and practicality، it could be said that they are not considered in these books.
    Keywords: Children's rights, Content analysis, Textbooks, Elementary course
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Teacher Training Course for " Philosophy for Children" Program in Iran and Developed Countries: A Comparative Study
    Mehrnoosh Hedayati Pages 105-138
    This paper is based on a project، carried out in The Institute of Humanities and Cultural Studies (2012-2013) that compared the teacher training courses in “Philosophy for Children” in Iran and developed countries. It tries to present a proper model for teaching the above-mentioned course in Iran. An educational package is proposed، concerning the following scales: authenticity، entry requirements، duration، content، curriculum، subject areas and assessment. Accordingly، a 42-hour course is designed for training teachers in both basic and advanced levels. The method of training is based on community of inquiry and is designed in four areas: basics of philosophy for children، pedagogy، philosophy، and child psychology، including both theoretical and practical classes.
    Keywords: Comparative study, Teacher training, Philosophy for children, Curriculum
    Abstract Original: Persian