فهرست مطالب
پژوهشنامه ادبیات تعلیمی
پیاپی 22 (تابستان 1393)
- تاریخ انتشار: 1393/06/31
- تعداد عناوین: 7
-
-
صفحات 1-36رعایت اصول اخلاقی گاه با لذات آنی و منافع شخصی افراد در تضاد است و این امر، پایبندی به این اصول را تضعیف می کند. این پژوهش، در جست وجوی راه کار مورد استفاده ناصرخسرو در نصایحش برای مقابله با این مسئله است. او با بیان کارکرد اخلاق در رفع نیازهای انسان، ضمانت اجرایی لازم را برای فراخوان اخلاقی خود ایجاد کرده است. این تدبیر به اخلاق متعالی، رنگی زمینی و کاربردی داده و انگیزه ای استوار برای گرایش به آن خلق نموده است. بنابراین با توجه به پیوند ناگسستنی اخلاق و نیازهای ذاتی انسان، راه کار ناصرخسرو همواره کارآمد و موثر خواهد بود. این پژوهش با طبقه بندی و بررسی شواهد گوناگون از دیوان ناصرخسرو بر اساس «هرم مزلو» که از نظریه های مشهور و کاربردی علم روان شناسی است، مطلب مذکور را ثابت نموده و منطق، استدلال و تاثیرگذاری شعر ناصرخسرو را از این منظر آشکار کرده است.
کلیدواژگان: ناصرخسرو، اخلاق، روان شناسی، نیاز، هرم مزلو -
صفحات 33-69تعلیم و تربیت انسان ها در شاهنامه فردوسی که سند معتبر و دیرپای فرهنگ اصیل ایران زمین است، مقام ارزشمندی را در سایه تاریخ داستانی این قوم علم دوست به خود اختصاص داده است. موضوع تعلیم در شاهنامه همواره به شیوه مستقیم و غیر مستقیم در بخش های مختلف به خصوص در داستان زال و رودابه برجسته شده است. در این جستار، نویسندگان برآنند تا با ذکر نمونه هایی ، نشانه هایی از انواع تعلیم و تربیت عاطفی، عقلانی، اجتماعی، اخلاقی و دینی را بر اساس زبان نشانه بر پایه نظریات «بارت»، «لوی استروس»، «کالر»، «دوسوسور» و «اکو» تحلیل کنند و تعالیم انسانی و جهانی را از این داستان استخراج و تبیین نمایند. نتایج این مطالعه نشان می دهد داستان در تربیت عاطفی و اجتماعی به ترتیب بیشترین و کمترین فراوانی را داراست و انواع دیگر آن در حد تعادل است و با علم نشانه شناسی نیز از نظر ابیات نشانه دار و بی نشانه سازگار است.
کلیدواژگان: فردوسی، شاهنامه، زال و رودابه، تعلیم و تربیت، نشانه ها، اسطوره -
صفحات 65-96پروین اعتصامی(1320-1285) بزرگ ترین شاعر زن ایران را به عنوان شاعر اخلاق و تربیت می شناسیم. گذشته از اشعار سیاسی و اجتماعی، وی توصیه های اخلاقی ارزشمندی به زبانی ساده و رسا از خود بر جای گذاشته است که برخاسته از عواطف و احساسات او نسبت به جهان پیرامون است. برای دریافت تاثیر تاثرات روحی پروین در اندرزها و توصیه های اخلاقی وی، باید درونمایه غالب اشعار او را جست و جو کرد زیرا شعر انعکاس افکار و عواطف شاعر است. آنچه از مضامین و معانی اشعار پروین می توان درباره روحیات او استنباط کرد، روحیه ظلم ستیزی، توجه به وضع محرومان و ستمدیدگان، توجه به زوال و ناپایداری جهان، توجه به مرگ و کوتاهی عمر و حس عدم امنیت است که در اشعار وی انعکاس یافته است. پروین تحت تاثیر این عواطف، خود و دیگران را توصیه به اغتنام فرصت، نیکی، دستگیری از نیازمندان، دوری از غفلت، هوشیاری و آگاهی، دل نبستن به جهان و تعلقات دنیوی، دوری از تکبر و غرور و... می کند. در این مقاله چهار مضمونی که در بیشتر اشعار پروین دیده می شود، یعنی اندیشه زوال و ناپایداری جهان، اندیشه مرگ، کوتاهی عمر و حس ناامنی و تاثیر آن ها در توصیه های اخلاقی وی بررسی شده است.
کلیدواژگان: پروین اعتصامی، تاثرات روحی، اخلاق -
درونمایه های تعلیمی- اخلاقی در انیمیشن قصه های شاهنامهصفحات 97-126درونمایه های تعلیمی- اخلاقی چنان با ادبیات پارسی و انواع آن درآمیخته است که کمتر اثر ادبی را می توان یافت که از آموزه های اخلاقی و تعلیمی بی بهره باشد. شاهنامه فردوسی اثری حماسی است اما آکنده از آموزه های اخلاقی چون دعوت به نیکی، تاکید بر خردورزی، دفاع از مظلوم، نکوهش ظلم، آز، دروغ، پیمان شکنی، تجاوز به حقوق دیگران و به طور کلی هر آنچه با بدی و زشتی پیوند دارد.
این مقاله سعی دارد درونمایه های تعلیمی- اخلاقی اقتباس شده از شاهنامه فردوسی و شیوه های اقتباس آن ها را در انیمیشن قصه های شاهنامه (به کارگردانی امیرمحمد یمینی و نویسندگی احمد نیک کار، تهیه شده در شبکه آموزش، 1389- 1388) مورد بررسی قرار دهد و از این گذر به چند پرسش اساسی پاسخ دهد: آموزه های تعلیمی و اخلاقی و تکنیک های سینمایی به کارگرفته شده برای تبدیل این آموزه به تصویر و انتقال آن ها به مخاطب در انیمیشن به چه صورت است؟ آیا کارگردان در استفاده از مفاهیم تعلیمی به متن اصلی وفادار است یا بخش هایی را به فیلم افزوده است؟ استفاده از نظام تصویری تا چه اندازه در القای این مفاهیم و تاثیر آن ها بر مخاطب موثر بوده است؟ پژوهش در پایان به این نتیجه دست می یابد که آموزه های تعلیمی و اخلاقی از اندیشه های محوری انیمیشن است و با وجود وفادار بودن انیمیشن به متن اصلی، در بخش اقتباس آموزه های اخلاقی و تعلیمی، بخش هایی به فیلم افزوده شده و بخش هایی با تاکید بیشتر پررنگ تر شده است. همچنین استفاده از نظام نشانه ای تصویری به جای نظام نشانه ای کلامی با توجه به نوع مخاطب انیمیشن که کودکان و نوجوانان هستند در القای اهداف آموزشی فیلم ساز بسیار موثر است.
کلیدواژگان: شاهنامه، درونمایه های تعلیمی- اخلاقی، انیمیشن قصه های شاهنامه، اقتباس -
تجلی مضامین تعلیمی- اخلاقی در قصاید سناییصفحات 127-148در این پژوهش مضامین و درونمایه های تعلیمی (اخلاقی) سنایی بر اساس قصاید این شاعر سترگ ادب فارسی با روش توصیفی بررسی شده است زیرا مضامین و اندیشه های تعلیمی- اخلاقی سنایی بر اساس آثار گرانسنگ و ارزشمند او در ادب فارسی، بارز و برجسته است. نگارندگان بر آنند تا با بررسی این موضوع، ارزش ها و آموزه های اخلاقی موجود در قصاید این شاعر بلندپایه را بکاوند و برخی فضایل و رذایل اخلاقی به کار رفته در سروده های او را تبیین کنند. آنچه در این پژوهش حائز اهمیت است، پرداختن به موضوعات مشترکی است که در آثار دیگر سنایی از جمله حدیقه الحقیقه مورد توجه قرار گرفته است.
کلیدواژگان: سنایی، قصاید، شعر تعلیمی، شعر اخلاقی -
صفحات 149-170کتاب التوسل الی الترسل مجموعه منشآت بهاءالدین محمد بن موید بغدادی است. محتوای اصلی این کتاب، سلطانیات و اخوانیات و مشتمل بر توصیه های حکمی و اخلاقی است و از آنجا که مخاطب اصلی آن حکام و کارگزاران است، بخش سیاست مدن از حکمت عملی در آن برجسته تر است. طرح و تبیین مضامین اخلاقی در سطح وسیع و همه جانبه، این کتاب را در رده اندرزنامه های سیاسی قرار می دهد. این نوع اندرزنامه ها در نظام اخلاقی سیاسی- حکومتی قابل طرح و بررسی هستند. محور اصلی مباحث حکمی و اخلاقی کتاب، عدالت و انصاف است و از دیگر خصایص و ویژگی های اخلاقی حاکمان که مورد توجه و تاکید قرار گرفته است می توان به دوری از ظلم و ستم، رعیت پروری و شفقت بر زیردستان، احسان و نیکوکاری، تقوی و پرهیزکاری، اکتساب علم و دانش و تعقل و تفکر در امور اشاره کرد. نویسنده در بیان مضامین اخلاقی از امکاناتی که نثر فنی در اختیار او قرار می دهد به گونه ای مناسب بهره می گیرد. در این کتاب از آیات قرآن و احادیث برای تاکید و تحکیم کلام استفاده شده که موجب نزدیکی محتوای کتاب به حیطه اخلاق روایی گردیده است.
کلیدواژگان: التوسل الی الترسل، بهاء الدین محمد بن موید بغدادی، سلطانیات، حکمت عملی، سیاست مدن، عدالت -
صفحات 171-215معنادرمانی اصطلاحی است معادل لوگوتراپی (logotherapy) که ویکتور فرانکل، روانپزشک اتریشی، نظریه پرداز آن است. وی با پشت سر نهادن تجربه کشنده جنگ جهانی دوم و خشونت های آن، با ژرف اندیشی درباره انسان و زندگی و چیستی آن، نگاهی دیگرگون به رنج، زندگی، انسان و دیگر عوامل موثر بر این مفاهیم یافت و به این ترتیب، آفریننده مکتب معنادرمانی در روانشناسی شد. حافظ، شاعر غزلسرا و اندیشمند ادب فارسی نیز که پیامدهای خانمان سوز هجوم مغول و روزگار ویرانگری های تیمور لنگ و حاکمان بی ثبات و ستم پیشه را در شیراز دیده بود، در آن شرایط تاریخی در پی دریافتی از معنا و چیستی زندگی، هستی و انسان بوده است. سیر ذهنی وی و تجربه تلخ تاریخی اش، سبب همگونی با ویکتور فرانکل روان پزشک نامدار در مکتب معنادرمانی شده است. در این مقاله، ضمن تبیین چگونگی پیدایش مکتب معنادرمانی و مفهوم آن، همگونی های فکری حافظ و این نظریه را در زمینه های گوناگون و از این قرار نشان داده ایم: رنج و زندگی، کوشش و رنج و پاداش، انسان ساز بودن رنج ها، کارکرد معنادرمانی عشق از نظر حافظ و فرانکل، دین پاسخی برای معنای زندگی، خویشتن پذیری و گذرایی زندگی و فرصت ها.
کلیدواژگان: حافظ، ویکتور فرانکل، معنادرمانی، غزل، اندیشه های روانشناسانه
-
Pages 1-36Observing ethical guidelines is sometimes in contrast with immediate pleasures and people’s personal interests; it weakens adherence to these guidelines. This research was carried out to seek a solution used by Naser Khosrow، for his advice، to solve this problem. What was found out was that by expressing ethical performance in meeting human needs، he created necessary executive guarantee for ethical recall. This idea has made transcendental morality more terrestrial and applicable and has created a strong incentive to move towards it. His method will be effective and efficient forever، because of inseparable links of morality and man`s innate needs. This library research was carried out by taking notes of different evidence from Naser Khosrow Diwan and by classifying them based on “Maslow''s hierarchy”، which is one of the most famous and applicable theories in psychology. This research proved the above issue and revealed logic، reasoning، and impact of his poetry in this regard.Keywords: Naser Khosrow, morality, psychology, need, Maslow's hierarchy
-
Pages 33-69The education of people in Shahnameh as a valid document gets a valuable place in the history of fictions among Iranians longstanding culture. The most important thing in Shahnameh is the fact that the didactic issues have been stressed in its stories both directly and indirectly especially in the story Zal and Roodabeh. In this paper the authors try to give examples of signs of education in the fields of emotion، wisdom، society، ethics and religion. After that، based on views of sign language of Barthes –Claude Lévi-Strauss، de Saussure and Echo they have been analyzed. Therefore global human teachings could be extracted from these stores. The present research paper with the help of table and figure method shows that a story has a higher frequency in the emotional education and the least frequency in social education. In other stories there is a balance of 1407 couplets. Surprisingly، the science of semiotics from perspective of marked and unmarked couplets are the same.Keywords: Ferdousi, Education, Shahnameg, Zal, Roodabeh, signs, myth
-
Pages 65-96We know Parvin Etesami (1907-1941) as an iranian greatest female poet; she also was the poet who was skillful at ethics and morality. Apart from her political and social poems، she has left some worthwhile moral advice poetry that arisen from his feelings about her surrounding world، and they were written in a simple and expressive language. To understand the effect of Parvin''s mental impressions on her moral advice and recommendations، we should search for the dominant themes of her poems because the poems generally reflect the thoughts and feelings of the poets. Parvin''s sense of anti-cruelty، her consideration to the status of the deprived and oppressed، the decadence and transitivity of the world، death and transitory nature of life، and her sense of insecurity are all what one can infer from the meanings and themes of her poems and enter to her mentalities. under influence of these emotions، Parvin invites herself and others to seizing the opportunity، goodness، giving assistance to the needy، avoiding negligence، vigilance and awareness، freedom from world and worldly attachments، avoiding pride and arrogance، etc. The present article examines four themes observed in the most of Parvin''s poems، namely، the idea of decadence and transitivity of the world، the idea of death، transitory nature of life، sense of insecurity، and their influences on her moral advice.Keywords: Parvin Etesami, mental impressions, Ethics
-
Moral and didactic themes in the animations of Shahname's storiesPages 97-126
-
The manifestation of ethical and didactic themes inSanai's odesPages 127-148The aim of the present paper is to study the ethical and didactic themes in the odes of Sanai Therefore، this paper tries to investigate this subject matter; which is very predominant in the works of Sanai. These odes that have been investigated include both virtual and villain features. In so doing، the odes of Sanai have been analyzed based on descriptive method. The important thing in the present research is that the common subjects in other works of Sanai especiallyHadighat al – Haghighat have been emphasized.Keywords: Sanai, ode, ethical poetry, didactic poetry
-
Pages 149-170The book of Altavassol elal Tarassol is a collection of letters by Bahaoddin Mohammad Ibne Moayyad Baqdadi. The main content of this book is Soltaniat (rulers) and Exvaniat (brotherhoods). It includes philosophical and moral pieces of advices. Since the book addresses rulers and employers، the civil politics part of the book is more prominent than practical philosophy. Explaining and clarifying moral themes in the book، to a large extent، places the book among political advice books. These types of political advice books can be examines within the framework of moral governmental political system. The main pivot of philosophical and moral discussions is equity and justice. Other moral features and characteristics of rulers that have been addressed in the book include stopping tyranny and cruelty، kindness to peasant، kindness to subordinates، graciousness، beneficence، charity، contingency، piety and virtue، gaining knowledge and science. For expressing moral themes، the writer has employed all the possibilities of technical prose in an appropriate way. Using Qurans verses and Hadiths makes the book to be similar to moral narration.Keywords: Altavassol elal Tarassol, Bahaoddin Mohammad Ibne Moayyad Baqdadi, Soltaniat, practical philosophy, civil politics, Justice
-
Pages 171-215Logo therapy is an expression that means meaning therapy. It theorized by Victor Frankl، an Austrian psychiatrist. He experienced the Second World War and saw a lot of violence in it. This deadly experience cause him to think very deeply about the human، suffering، life and other factors that affects these concepts which finally led to the creation of a new school in the psychology; namely، the school of meaning therapy. Hafez، the lyrical poet of Persian literature، also had experienced the destructive invasion of Mongol in Iran as well as the tyrant government in Shiraz. He was also in the search of finding the meaning of life and the philosophy of human existing. Both Hafez and Frakl have had the same unpleasant experience in their lives. In this article first of all the school of logo therapy and its meaning is explained and then the similarities of Hafez and Frankl in this regard are examined.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.