فهرست مطالب
فصلنامه تحقیقات اقتصادی
پیاپی 108 (پاییز 1393)
- تاریخ انتشار: 1393/09/21
- تعداد عناوین: 10
-
-
صفحات 463-482آثار رشد اقتصادی و تجارت آزاد بر محیط زیست و آلودگی های فراملی یکی از مهم ترین بحث های مطرح امروز در اقتصاد محیط زیست است. امروزه، پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و توسعه ای ناشی از تغییرات اقلیمی در سراسر جهان به طور فزاینده ای پذیرفته و تایید شده است. در واقع، محیط زیست یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار به شمار می آید. در این راستا، تلاش می شود فرایند توسعه به گونه ای طراحی شود که ضمن حداکثرسازی ارزش افزوده فعالیت های اقتصادی پویایی تعادلی نظام طبیعت را از بین نبرد. در این پژوهش، با استفاده از داده های سری زمانی سال های 1370 تا 1389 و مدل های VARو VECM آثار کوتاه مدت و بلندمدت تاثیر توسعه تجارت و رشد اقتصادی بر کیفیت محیط زیست در ایران، که در اینجا آلودگی هوا مد نظر است، بررسی شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که رابطه تعادلی بلندمدت بین متغیرهای تجارت باز، تولید ناخالص داخلی، جمعیت شهرنشین، مصرف انرژی و شاخص آلودگی هوا برقرار است. در حالت کوتاه مدت، متغیر جمعیت شهرنشین و مصرف انرژی بالاترین تاثیرگذاری را بر میزان تولید SO2داشته و در بلندمدت نیز سرانه مصرف انرژی بالاترین تاثیر را بر آلودگی SO2 داشته است.
کلیدواژگان: آلودگی هوا، ایران، تجارت باز، رشد اقتصادی، سری زمانی -
صفحات 483-498هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین نوسان های قیمت نفت، شاخص قیمت مصرف کننده، تولید بخش صنعت و بازده بازار سهام در ایران است. برای این منظور با استفاده از داده های فصلی مربوط به دوره زمانی 1378-1390 و با استفاده از یک الگوی خودتوضیح با وقفه های گسترده1 (ARDL) رابطه بین نوسان های قیمت نفت، شاخص قیمت مصرف کننده، تولید بخش صنعت و بازده بازار سهام در کوتاه مدت و بلندمدت مطالعه شده است. نتایج پژوهش وجود رابطه تعادلی کوتاه مدت را تایید می کند اما نتایج در بلندمدت معنادار نیست.
کلیدواژگان: الگوی خودتوضیح با وقفه های گسترده (ARDL)، بازده بازار سهام، متغیرهای کلان اقتصادی، نوسان های قیمت نفت -
صفحات 499-421نظام مالیاتی موجود در ایران نتوانسته است از دیگر کارکردهای مالیات به شکل ابزار تنظیم کننده بازار بهره برداری کند. زمین یکی از عوامل تولید است که می تواند از سوی دولت ها با هدف کنترل سوداگری، تخصیص بهینه منابع و کسب درآمد موضوع اخذ مالیات واقع شود. در مطالعه حاضر، با استفاده از رویکرد پویایی سیستم[1] موضوع تاثیرات وضع مالیات بر زمین در اقتصاد ایران در یک دوره بلندمدت به عنوان سیاستی مبتنی بر نظریه اقتصادی مدل سازی و در قالب سه سناریو بررسی شده است. پویایی سیستم یک روش شبیه سازی شبه تجربی است که در درک سیستم ها توانمندی خاصی دارد. این روش بر پایه ساختار مدار کنترلی بنا شده است و امکان مطالعه ساختار و رفتار سیستم های پیچیده اقتصادی، اجتماعی را فراهم می کند. نتایج حاصل از اجرای سناریوی وضع 1 درصد مالیات بر ارزش زمین نشان دهنده حذف کامل تقاضای سودگرانه زمین، پایداری نسبی قیمت زمین پس از پنج سال و افزایش دو برابری بهره وری زمین پس از یک سال به همراه رشد سه برابری زمین های ساختمانی در پایان دوره مطالعه است. نتایج همچنین تایید می کنند که با افزایش درصد رشد جمعیت میزان کارایی و ساخت وساز ناشی از وضع مالیات بر ارزش زمین ارتقا می یابد. مدل تحقیق با استفاده از نرم افزار ونسیم[2] برازش شده است.
کلیدواژگان: اقتصاد ایران، پویایی سیستم، رانت، مالیات بر ارزش زمین -
صفحات 523-553فعالیت بانک ها در ایران به گونه ای است که آزادی چندانی در تعیین درصد بهره خود در بازار ندارند. این واقعیت سبب شده است تا صنعت واسطه گری مالی در ایران قادر به انجام وظایف تعدیل و انتقال مکانیزم پولی و تخصیص بهینه منابع مالی نباشد و باعث شود تا شوک های پولی بر بازارهای جانشین (همانند سهام و مسکن) آثار قیمتی و حبابی مهمی بر جای گذارند. در این مطالعه، با استفاده از مدل های تعادل عمومی پویای تصادفی بررسی شده است که اگر نظام بانکی ایران آزادی عملی بیشتری در تعیین درصد بهره خود داشته باشد، در این صورت مکانیزم انتقال پولی چگونه رخ خواهد داد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که سیستم اقتصادی به آزادسازی درصد بهره وام نسبت به درصد بهره سپرده حساسیت بالاتری دارد؛ اما در هر حال آزادی بانک ها در درصدهای بهره وام سبب می شود تا شوک های پولی باعث نوسان کمتری در متغیرهای حقیقی (تولید، اشتغال، سرمایه گذاری) شوند و در مقابل تورم و سایر متغیرهای قیمتی اقتصاد (درصدهای بهره) را بیشتر افزایش دهند؛ افزون بر این آزادی بانک ها در تعیین درصدهای بهره سپرده سبب خواهد شد تا آثار حقیقی پول بر تولید و اشتغال بیشتر شود و همچنین واکنش مثبت مصرف و سپرده گذاری در مقابل شوک نقدینگی افزایش یابد و تورم کنترل شود.
کلیدواژگان: برآورد بیزی، تعادل عمومی پویای تصادفی، صنعت بانکی، نرخ بهره دستوری -
صفحات 555-574اقتصاد کشورهای صادرکننده نفت تا حد زیادی به درآمد نفت وابسته است و تحولات نفتی می تواند یکی از عوامل مهم اثرگذار بر بخش های مختلف اقتصادی به ویژه بازار سهام محسوب شود. این مقاله ارتباط بازدهی و سرایت نوسان ها بین بازارهای نفت و سهام را در منتخبی از کشورهای عضو اوپک (OPEC) با استفاده از یک مدل گارچ چندمتغیره (Full-VECH) و داده های روزانه در بازه زمانی می 2010 تا ژانویه 2013، بررسی کرده است. در این مطالعه، ابتدا آثار بازده بازار نفت بر بازار سهام این کشورها ارزیابی شده و با استفاده از مدل گارچ برداری تاثیر نوسان های بازارهای سهام و نفت در هریک از این کشورها بررسی شده است. بر اساس نتایج پژوهش، سرایت شایان توجه بازدهی و نوسان های قیمت جهانی نفت به بازارهای سهام کشورهای عضو اوپک وجود دارد. بورس اوراق بهادار تهران کمترین تاثیر پذیری و بورس کشور کویت بیشترین تاثیر پذیری را در مقابل شوک های نفتی و نوسانات بازار جهانی نفت دارد. نتایج بیانگر آن است که بازدهی بازار نفت با یک وقفه تاثیر مثبت و معناداری بر بازدهی بازار سهام همه کشورها به جز ایران دارد.
کلیدواژگان: انتقال نوسانات اوپک، قیمت سهام، گارچ چند متغیره، مدل Full، VECH -
صفحات 575-597
یکی از منابع اصلی اطلاعات به کارگرفته شده در مدل های تعادل عمومی که باید عدم قطعیت مرتبط با آن شناسایی شود، ساختار تابعی به کار گرفته شده در مدل است. تحلیل حساسیت نسبت به فرم تابعی می تواند تخمینی از عدم قطعیت های موجود، که ناشی از فرم انتخاب شده تابعی هستند، در اختیار قرار دهد. در مدل های تعادل عمومی، استفاده از مقادیر کشش به دست آمده در مطالعات دیگران مرسوم است. در این حالت، فرم تابعی انتخاب شده به کمک کشش های مذکور کالیبره می شود و در مدل تعادل عمومی به کار می رود. در مقاله حاضر، برای تحلیل حساسیت خروجی های مدل تعادل عمومی نسبت به فرم تابعی انتخاب شده، نتایج مدل در دو سناریو یکی با تابع تولید کشش جانشینی ثابت به صورت نمونه ای از فرم های تابعی فراگیر نظام مند و دیگری ترانسلوگ به عنوان نمونه ای از فرم های تابعی انعطاف پذیرارائه و مقایسه شده اند. نتایج به دست آمده برای ارزش افزوده تمامی زیربخش ها نشان دهنده حساسیت بالای نتایج نسبت به شکل تابعی به ویژه در بخش نفت و گاز است. در نتیجه، استفاده از فرم های تابعی به کمک کالیبراسیون مدل نسبت به یک مقدار کشش جانشینی مشخص در مدل تعادل عمومی محدود به زمانی می شود که داده های گذشته صحت فرم تابعی مذکور را برای اقتصاد ایران تایید کند.
کلیدواژگان: استواری نتایج، فرم تابعی انعطاف پذیر_ مدل تعادل عمومی -
صفحات 599-620هدف اصلی این مطالعه بررسی چگونگی همگرایی سطح قیمت کالاهای قابل مبادله در مقایسه با خدمات (غیر قابل مبادله) تحت جریان تجارت آزاد بین استان های ایران در دوره فروردین 1386 تا فروردین 1391 است. برای این منظور از رهیافت دوبه دوی قیمتی تعمیم یافته توسط پسران (2005) استفاده شده و همگرایی دوبه دوی قیمت ها با استفاده از آزمون های ریشه واحد ADF، DF-GLS و KPSS بررسی شده است. نتایج تجربی تحقیق این فرضیه را تایید می کند که همگرایی قیمت کالاهای قابل مبادله به مراتب بیشتر از قیمت خدمات (غیر قابل مبادله) بین استان های ایران است؛ همچنین یافته های تجربی دلالت بر این دارد که متوسط سرعت همگرایی قیمت کالاها در جفت استان هایی که از همگرایی برخوردارند نیز بیشتر از سرعت همگرایی قیمت خدمات است.
کلیدواژگان: استان های ایران، رهیافت دو به دوی قیمت ها، سرعت همگرایی، قانون قیمت واحد، همگرایی قیمت ها -
صفحات 621-645
انسجام اجتماعی وضعیتی است که چگونگی تعامل و به هم پیوستگی یک جامعه را نشان می دهد و یکی از مهم ترین دلایل عملکرد متفاوت کشورها در راستای خلق نهادهای کارآمد و دستیابی به توسعه اقتصادی به شمار می رود. هدف این مقاله برآورد میزان انسجام اجتماعی در 85 کشور منتخب توسعه یافته و در حال توسعه و بررسی رابطه آن با برخی مولفه های توسعه اقتصادی در سال 2010 است. برای این منظور، از نرم افزار متلب (MATLAB) و دو شاخص «سرمایه اجتماعی» و «برابری در توزیع فرصت ها» برای برآورد شاخص «انسجام اجتماعی» به روش فازی استفاده شده است. ابهام در داده ها، نبود اطلاعات کافی، آمار اندک و دانش محدود در زمینه متغیرهای موثر بر انسجام اجتماعی از دلایل توجه به منطق فازی برای برآورد شاخص انسجام اجتماعی به شمار می روند. نتایج این تحقیق بیانگر همبستگی مثبت و معنادار شاخص انسجام اجتماعی با مولفه های توسعه اقتصادی است.
کلیدواژگان: انسجام اجتماعی، برابری در توزیع فرصت ها، توسعه اقتصادی، سرمایه اجتماعی، منطق فازی -
صفحات 647-676پژوهش حاضر با به کاربردن داده های در سطح خرد بودجه خانوار و داده های تجارت در بازه زمانی 1380 تا 1390 به بررسی اثر آزادسازی تجاری بر نابرابری دستمزد در صنایع مختلف و نیز درون صنایع برای تبعیض جنسیتی پرداخته است. بدین منظور، از روش اقتصادسنجی رگرسیون کوانتیل و حداقل مربعات معمولی با مبنا قراردادن تئوری هکشر- اوهلین و تئوری تبعیض سلیقه ای بیکر استفاده شده است. نتایج مدل تجزیه اکساکا و بلیندر (نابرابری در میانگین دستمزد) و ماچادو و متا (نابرابری در کل توزیع دستمزد) نشان می دهد که در بازه زمانی مورد نظر شکاف دستمزد کاهش پیدا کرده است. تجزیه ماچادو و متا و بلیندر و اکساکا با تفکیک بخش های با تعرفه مثبت و تعرفه صفر نشان می دهد که تفاوت دستمزد بین بخش های با تعرفه مثبت و تعرفه صفر در طول سال های مطالعه کاهش پیدا کرده است. افزایش صادرات و کاهش تعرفه باعث کاهش معنی داری در تفاوت دستمزد بین زن و مرد می شود که نظریه بیکر را تایید می کند؛ همچنین آزادسازی تجاری باعث کاهش شکاف دستمزد بین شاغلان بخش های با تعرفه مثبت و تعرفه صفر و کاهش تبعیض دستمزد می شود.
کلیدواژگان: آزادسازی تجاری، تجزیه ماچادو و متا و اکساکا بلیندر، نابرابری دستمزد -
صفحات 677-698ظهور و گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات در چند دهه اخیر عملکرد اقتصادی کشورها را به طور چشمگیری تحت تاثیر قرار داده است. مطالعات فراوانی به بررسی اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر بهره وری و رشد اقتصادی کشورها پرداخته اند، ولی به آثار این فناوری بر کارایی در سطح اقتصاد کشورها، به خصوص در کشورهای در حال توسعه، توجه چندانی نشده است. کارایی یکی از اجزای اصلی بهره وری است و به توانایی جلوگیری از اتلاف منابع اشاره دارد. با توجه به اهمیت مسئله کمیابی منابع در اقتصاد، بررسی عوامل موثر بر کارایی تولیدی تاثیر فراوانی در اقتصاد کشورها خواهد داشت. در این مطالعه، با جمع آوری اطلاعات کشورهای نمونه در بازه زمانی 1995- 2008 و به کارگیری روش تحلیل مرزی تصادفی، کارایی تولیدی اندازه گیری و همزمان، تاثیر شاخص های مختلف فناوری اطلاعات و ارتباطات بر کارایی بررسی شده است. نتایج به دست آمده تاثیر مثبت و معنی دار بیشتر شاخص های فناوری اطلاعات و ارتباطات را بر کارایی تولیدی کشورهای نمونه منتخب نشان می دهد.
کلیدواژگان: آزادی اقتصادی، روش تحلیل مرزی تصادفی، کارایی تولیدی، کشورهای در حال توسعه، فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)
-
Pages 463-482The effect of economic growth and free trade on environment and transnational pollutions is one of the most important current discussions in the field of environmental economics. Nowadays، the economics، social and developmental consequences of the climatic changes around the world is increasingly accepted and approved. In fact، the environment is considered as one of the key elements for sustainable development. In this regard، attempts are done to design the development process such that the nature system does not lose its equilibrium dynamism، besides maximizing the value added of economic activities. The objective of the present study is to investigate the relationship between the trade expansion and economic growth with the quality of the Iranian environment (where the air pollution has been considered here) to help authorities to take effective and efficient policies in environment section، considering the short-term and long-term effects، using the time-series data as well as VAR and VECM models during 1991Q1 to 2010Q4. The results suggest that there is a long-term relationship between trade openness، GDP، urban population، energy consumption and air pollution index. In the short-term، urban population and energy consumption variables had the highest effectiveness on SO2 production. Finally، in the long term، per capita energy consumption had the greatest impact on SO2 pollution.Keywords: economic growth, Iran, Pollution, time series, trade openness
-
Pages 483-498In this paper we examine the effect of the oil volatility، Consumer Price Index (CPI) and Industrial Production on the Stock Market return in Tehran Stock Exchange (TSE). We used seasonal data in period 1378-1390 and Auto Regressive Distributed Method (ARDL) for the short-term and long-term relationship between the variables. As results of research indicate، we find that there is positive short-term relationship between oil volatility and industrial production with stock market return and no long-term relationship between these variables.Keywords: oil prices, macroeconomic indicators, stock market return
-
Pages 499-421Iran''s current taxation system cannot utilize the other facilities of taxing as an instrument for regulating market. Land is a production factor which the state can use it to impose tax for controlling the speculations، optimizing the current allocations and receiving the revenues. In this paper، we study a model on the effects of land value taxation in Iran''s economy in long run as a policy emerged from economic theory using system dynamics technique. System Dynamic is a quasi-experimental simulation approach that in the Perception System has a special ability. The method based on structure control circuitry is constructed and provides the study of the structure and behavior of economic and social complex systems. The results show that by imposing a 1% tax on land value، land speculative demand will be omitted and relative price of land will be constant after 5 years. Moreover، land efficiency will be increased by 100% after one year and building lands will be increased by three times. The model is designed by using VENSIM Software.Keywords: Iran's economy, land value taxation, rent, System dynamics
-
Pages 523-553Iranian banks can not freely determine their interest rates in the financial market. This characteristic causes banking industry unable to perform their duties of financial intermediaries in the transmission mechanism of monetary. In these circumstances، monetary shocks will have a significant and high effect on the alternative markets (like stocks and housing). In this study، we used dynamic stochastic general equilibrium models (DSGE). We will examine what would happen if banks can adjust their interest rates. The results show that economic variables are more sensitive to free interest rates on loans compared to deposits interest rates. However، if banks are free to determine the interest rate on loans، monetary shocks lead to less volatility in real variables (output، employment، investment)، and more volatility in inflation and other nominal variables.Keywords: banking industry, Bayesian Estimation, dynamic stochastic general equilibrium, prescriptive interest rate
-
Pages 555-574Oil-exporting economies largely dependent on oil revenues and oil income fluctuation are one of the most important factors that influence sectors of the economy specially the stock market. This paper investigate the relationship between oil markets and stock return volatility and transmission in a selection of OPEC countries، using a multivariate Garch Models (Full-VECH) over the period May 2010 to January 2013 with daily data. This study attempts to examine returns effect of oil price on the stock markets. On the whole، our results point to the existence of substantial return and volatility spillovers between world oil prices and OPEC stock markets. Stock Exchange of Tehran and Kuwait، Respectively least and most affected by the oil global market price shocks and volatility. The results indicate that the efficiency of the oil market with a lag has significantly positive effect on stock market returns in all countries except Iran.Keywords: full, vech model, mutivariate garch, OPEC, stock price, volatility transmission
-
Pages 575-597
Sensitivity analysis with respect to the functional forms provides estimates of the uncertainties involved in choosing a specific functional structure. This is vital in CGE modeling where it is conventional to take elasticities from other studies. In the present study، the robustness of model results with respect to the functional form is checked. In one scenario، the production function is represented by CES function (a globally regular functional form) and in the other by Translog function (a flexible functional form). The model results are found to be sensitive to the chosen functional form، especially in the oil sector. Thus، only the functional forms that historical data approve their validity for Iran should be employed in CGE models of Iran. One of the main sources of information employed in general equilibrium modeling is the functional structure.
Keywords: flexible functional form, general equilibrium model, robustness of results -
Pages 599-620The main purpose of this paper is to examine the convergence of price-levels of tradable goods in comparison to that of services (non-tradable) under the free trade among Iranian provinces over 2007- 2012. This comparison has been achieved by applying the pair-wise approach which has been recently developed by Pesaran (2005). In this approach، the time series models (ADF، DF-GLS and KPSS unit root tests) has been used. The empirical results confirm the hypothesis that the convergence of good prices is more than that of service prices. Also، the empirical results indicate that the average speed of convergence in price of goods in converged paired provinces is higher than the price of services.Keywords: convergence speed, Iranian Provinces, law of one price, pair, wise approach, price, level convergence
-
Pages 621-645
Social cohesion represents the interaction and linkage of the society، is a most important reason of different institutional performance to achieve economic development. The purpose of this paper is to estimate social cohesion and the relation of social cohesion with economic development for 85 selected developed and developing countries in 2010. In this research the social cohesion index have calculated based on “fuzzy” logic and “social capital” and “equality of opportunity” components using MATLAB. As factors affecting social cohesion cannot be easily quantified، Fuzzy logic is a way to work with imprecise variables. The result of this research shows positive and significant correlation between social cohesion and economic development components.
Keywords: economic development, equality in distribution of opportunity, fuzzy logic, social cohesion, Social Capital -
Pages 647-676This study examins effects of trade liberalization on the wage inequality across industries and between genders within these industries by utilizing the data of micro-level Households’ Income and Expenditures surveys and trade statistics over 2001-2011. The analysis is carried based on the Heckscher–Ohlin’s theory in international trade and Baker’s taste discrimination theory at firms. We use Quantile regression and ordinary least squares (OLS) to consider the wage discrimination across entire distribution wage distribution and at wages mean as well. The results of Blinder-Oaxaca decomposition approach (inequality at mean wage) and Machado and Mata’s model (inequality of wage at entire distribution) indicate that over the aforementioned period wage gap has decreased. The wage gap in terms of Blinder-Oaxaca and Machado-Mata decomposition models، for sectors with positive and zero tariffs، show that wage difference have experienced considerable reductions over the period of post tariff reduction for between genders and industries.Keywords: Machado, Mata decomposition, oaxaca, blinder, trade liberalization, wage inequality
-
Pages 677-698Compared with the abundant studies on the effect of ICT on productivity and economic growth، the ICT influence on productive efficiency is not so well developed، in developing countries. The productive efficiency is an important part of productivity and refers to the ability to avoid waste production factors. This research provides an empirical analysis of the relationship between productive efficiency and ICT for selected developing countries in 1995-2008. For measuring the productive efficiency and study the relationship between productive efficiency and ICT the «Stochastic Frontier Approach» method is used. The results show positive and significant effect of ICT indicator on productive efficiency.Keywords: developing countries, economic freedom, information, communication technology, productive efficiency, stochastic frontier approach
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.