فهرست مطالب

فرهنگ پویا - پیاپی 28 (پاییز 1393)

فصلنامه فرهنگ پویا
پیاپی 28 (پاییز 1393)

  • 144 صفحه، بهای روی جلد: 30,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1393/11/10
  • تعداد عناوین: 31
|
  • حجت الاسلام سیداحمد رهنمایی صفحه 4

    کافی است هر از گاهی به اوضاع و احوال زندگانی خویش نظری بیفکنیم و از نزدیک به واکاوی جایگاه و مسوولیت خود در نظام آفرینش بپردازیم؛ در این صورت، بسیاری از مسایل زندگی، از جمله تکلیف‌مداری و مسوولیت‌پذیربودن انسان، برای ما روشن خواهد شد و پرده از بسیاری از ابهام‌ها و پیچیدگی‌های زندگی کنار خواهد رفت. مختصر تاملی در جوانب زندگانی خویش به ما می‌فهماند که تکلیف و تعهد، از مهم‌ترین عناصری است که با سرشت انسان در آمیخته، با فطرت وی عجین شده و همواره با روح و روان و ساختار وجودی انسان همسو و هماهنگ بوده است. این حقیقت، تنها در عالم تکوین به منصه ظهور نرسیده؛ بلکه در عالم تشریع نیز، هنگامی که خداوند اولین موجود انسانی یعنی حضرت آدم ابوالبشر علیه‌السلام را آفرید، از همان آغاز پیدایش بر دوش او تکالیف مهمی نهاد و در قبال هر تکلیفی وی را مسوول دانست...

  • علی اکبر عالمیان صفحه 6

    در قرآن واژه تکلیف به کار نرفته، اما از مشتقات این مصدر هفت بار در قرآن استفاده شده است.بررسی اجمالی این آیات به همراه تفسیر کوتاهی از آن برای تبیین بحث، مفید می‌باشد.اولین آیه، آیه 233 سوره بقره است که خداوند می‌فرماید: «لا تکلف نفس إلا وسعها» در تفسیر مجمع‌البیان در ذیل این آیه آمده است: «لاتکلف»: موظف نمی‏شود. «تکلیف» یعنی «وادارساختن به کاری سخت». اصل این واژه، از «کلف» به‏معنای «آشکارشدن اثر» گرفته شده؛ و تکلیف را از آن جهت تکلیف می‏گویند که انسان را به کاری وادار می‏کند که اثر آن کار سخت در انسان پدیدار می‏شود.» درادامه این تفسیر آمده: «وسع»: توان. این واژه از «وسعت راه» که امکان رسیدن به هدف در آن هست، برگرفته شده؛ و عکس آن «راه تنگ» است که امکان رسیدن به هدف از آن نیست...

  • محمدرضا فلاح صفحه 10

    دیدگاه عدلیه در مورد حسن و قبح کاملا روشن است. بر اساس این دیدگاه، برخی از امور همیشه متصف به حسن هستند و بعضی چیزها همواره قبیح هستند و در این میان، بسیاری افعال دیگر قرار دارند که بسته به شرایط و احوال، گاهی قبیح می‌شوند و گاهی حسناصل این تقسیم‌بندی در فضای فکری و نظری چندان بحث‌برانگیز نیست؛ اما وقتی نوبت به تطبیق این مفاهیم در فضای واقعی و در صحنه اجتماع می‌رسد، این مبحث بسیار چالشی و حساسیت‌برانگیز می‌شود. چالشی‌بودن این مبحث بدین سبب است که ملاک‌های افراد برای ارزیابی یک پدیده و تعیین حسن و قبح آن بسیار متفاوت است. در این میان، مهم‌ترین ملاک، جهان‌بینی فرد است و ما این تفاوت را به طور کامل در رفتار امیرالمومنینj و مخالفانشان در قبال موضوعات واحد می‌بینیم...

  • هادی مجیدی صفحه 14

    ما انقلابمان را به تمام جهان صادر می‌کنیم چرا که انقلاب ما اسلامی است و تا بانگ «لا اله الله و محمد رسول الله» بر تمام جهان طنین نیفکند، مبارزه هست و تا مبارزه در هر جای جهان علیه مستکبرین هست، ما هستیم.
    نگاهی به مظاهر تکلیف‌گرایی از دیدگاه امام خمینی(ره)

  • پذیرش نبوت یعنی قبول تعهد و تکلیف / گفتاری از چهل سال پیش مقام معظم رهبری
    صفحه 19

    ایمان به پیغمبر لازم است اما ایمان به پیغمبر، تعهداتی را با خود به دنبال می‌آورد، اگر آن تعهدات انجام گرفت، به هر اندازه که آن تعهدها انجام گرفت، ایمان انسان به همان اندازه درست است.
    گفتاری از چهل سال پیش مقام معظم رهبری

  • هادی مازندرانی صفحه 26

    انسان، یگانه موجود ممتازی است که این امکان و توانایی شگفت را دارد که در چارچوب یک سلسله قوانین قراردادی رفتار نماید. این قوانین قراردادی از آن نظر که از طرف یک مقام صلاحیتدار وضع می‌شود و به انسان تحمیل می‌شود و تحمل قانون از نوعی زحمت و مشقت خالی نیست. به نام تکلیف خوانده می‌شود...

  • حسن ایلامی صفحه 29

    انقلاب به ما نشان داد که سرنوشت ما به دست کسی ساخته می‌شود، به دست خود ما این ما هستیم که اگر در صحنه حضور داشته باشیم اگر از انجام وظیفه‌هایمان غفلت نکنیم، خودمان سرنوشت خودمان را می‌سازیم...

  • نتیجه عمل به تکلیف، همان نتیجه واقعی است / گفت و گوی اختصاصی علامه مصباح با نویسندگان نشریه «فرهنگ پویا»
    صفحه 31

    احکام، تابع غایت‌ها هستند و به خاطر تحقق و تامین مصالحی که نتیجه فعل هستند، برخی امور واجب می‌شوند. و این همان غایت‌گرایی و نتیجه‌گرایی در فلسفه ارزش‌ها است که ظاهرا مورد اجماع شیعه است.
    در تکاپوی دست یافتن به تعریفی «صحیح» از «تکلیف»، و درک درستی از «نتیجه»، باز دست نیازمان را به سوی عالمی بلند کردیم که در طول زندگی نورانیش هرگز خارج از دایره تکلیف حرکت نکرد و همواره «نتیجه» را در مسیر عبودیت الهی جستجو می‌کند، عالمی که کمبودهای مادی، ناملایمات روزگار و بداخلاقی و نامهربانی برخی از افراد هرگز موجب آن نشد که «باب توجیه» را باز کند و گوشه عافیت و انزوا را در پیش بگیرد و شانه از زیر بار تکلیف خالی کند. عالمی که در تبیین درست کلید واژه‌های قرآنی و حدیثی به تعبیر رهبری معظم انقلاب خلاء وجودی علامه طباطبایی و شهید مطهری را پر کرد و در مبارزه با کج‌فهمی‌ها و نمایاندن راه از کج راه به ویژه برای طلاب و فضلای حوزه چنان به میدان آمد که لشکریان ولایت او را «عمار» روزگار نامیدند. علامه مصباح باز چون گذشته و در جمع برخی از شاگردان و نویسندگان پویا به پرسش‌های نشریه پاسخ دادند؛ چراغ پویا را روشن و ما را مشمول دعای خیر، نگاه مهربان و سخنان همیشه راه‌گشایشان کردند.

  • علی اکبر عالمیان صفحه 42

    مقاله حاضر به تبیین سرانجام اقوام و تمدن‌های تکلیف‌گریز می‌پردازد و در این راه با بهره‌گیری کامل از آیات قرآنی، چگونگی عذاب این اقوام را تشریح می‌کند...

  • سید حسین هاشمی صفحه 47

    اهداف وآرمان‌های یک فرد یا جامعه، سرلوحه حرکت فرد یا جامعه قرار می‌گیرد و پیروزی‌های مختلف، مرهون اتحاد و عزم جامعه در پیگیری آن آرمان‌هاست. به عکس عقب‌افتادگی یک نظام و یا فرد می‌تواند چند عامل داشته باشد که مهم‌ترین آن‌ها؛ خلا بی‌آرمانی، نداشتن عزم و اتحاد در پیگیری آرمان‌ها و فاصله بیش از اندازه آرمان‌ها تا واقعیت است و آرمان‌گرایی براساس نوع جهان‌بینی انسان‌ها شکل می‌گیرد. در حوزه سیاسی نیز اهداف و آرمان‌ها است که نظام و سیاست‌مداران را حرکت می‌دهد. از این رو اندیشمندان، فلسفه‌ها و اهدافی برای تشکیل حکومت ذکر کرده‌اند؛ از جمله توماس هابز، فلسفه تاسیس حکومت را رسیدن به صلح و آرامش می‌داند و پیروان نظریه اصالت سودمندی، هدف از تاسیس دولت را سودمندی و فایده آن در رساندن افراد به لذت می‌دانند. اما در نظام آفرینش براساس نظام احسن،انبیای الهی با جهان‌بینی توحیدی به دنبال هدف آفرینش و رساندن بشر به کمال حقیقی هستند که همان مقام خلیفه‌اللهی و رهاسازی از بردگی اهداف پست و دنیاگرایی است...

  • محمدرضا باقرزاده صفحه 50

    کالیف و الزامات اجتماعی در هر جامعه، از نظام ارزشی و به تبع و در ذیل آن، از نظام حقوقی آن سرچشمه می‌گیرد که خود یک بخش از نظام ارزشی جامعه است. توضیح این که هر جامعه ای ارزش‌هایی دارد و آن‌ها را چنان معتبر می داند که نظام های مختلف را در راستای دستیابی به آن‌ها بسیج می کند. نظام های اجتماعی از جمله نظام حقوقی چاره ای ندارند جز این‌که با کلیت نظام ارزشی جامعه هماهنگ بوده و تامین کننده نظام اهداف کل نظام ارزشی باشند. البته امکان دارد یک نظام ارزشی به گونه ای متاثر از مکاتب و نظریات وارداتی باشد که خود را بر نظام ارزشی تحمیل نموده اند. به عنوان مثال ممکن است نظام حقوقی یک جامعه متاثر از اندیشه های سکولاریستی، به ارزش‌های مذهبی جامعه بی‌اعتنا باشد و این که یک نظام حقوقی تا چه حد، تاب چشم پوشی از ارزش‌ها را در تدوین مقررات دارد، ناشی از مکتب و نظریه حقوقی است که پشتوانه نظری آن نظام حقوقی را تامین نموده است...

  • سیدعبدالمجید پیش بین اشکوری صفحه 55

    در نوشتار ذیل می‌کوشیم تا رابطه تکلیف و نتیجه را از دیدگاه عالمان جریان اصولگرایی که همگی آن‌ها از مراجع و اساتید نامی حوزه‌های علمیه هستند، بررسی کنیم...

  • ابراهیم برزگر صفحه 59
    مقدمه

    ارکان و عناصر و اجزای اصلی یک تصمیم‌گیری سیاسی چیست؟ این سوالی است که این فصل در جستجوی پاسخی برای آنست، ابتدا رابطه احکام و تکلیف تصمیم و بررسی آن بویژه از دیدگاه یک فرد مکتبی و معتقد مورد توجه قرار می‌گیرد و از اصل تکلیف که در واقع محور اصلی بحث این بخش را به خود اختصاص می‌دهد و از تصمیم براساس احساس تکلیف و عمل و رفتار سیاسی در تحت لوای تکلیف و فرضیه‌ تصمیم‌گیری براساس تکلیف و اجزاء و عناصر تکلیف سخن خواهد گفت و در نهایت در بخش دوم از عناصر دیگری که بگونه‌ای بی‌اساس در ارتباط با تصمیم‌گیری سیاسی، در قالب تیوری راه‌ها، است از قبیل اطلاعات، تحلیل، آینده‌نگری، افکار عمومی، و کنش و واکنش‌های دشمن و نقش آن در تصمیم‌گیری‌های سیاسی از دیدگاه امام خمینی(ره) بحث خواهد شد.

  • سید مصطفی میرباباپور صفحه 73

    بر اساس نگاه ظاهری و عرفی، هنگامی که انسان با تعقل به حکمی می‌رسد، به دنبال نتیجه است و هنگامی که با تعبد، عملی را انجام می‌دهد، هیچ نتیجه‌ای را در نظر ندارد بلکه فقط به دنبال انجام تکلیف است؛ چنان‌که حضرت امام خمینی(ره) فرمودند: «ما مکلف به ادای تکلیفیم نه حصول نتیجه». اما آیا می‌توان عملی را بدون درنظرگرفتن نتیجه انجام داد؟ اصولا هرکس عملی را برای رسیدن به نتیجه‌ای انجام ندهد، عملش هدفی ندارد و عمل بی‌هدف، بیهوده و غیرحکیمانه است. اما با نگاهی عمیق‌تر و دقیق‌تر مشخص می‌شود که انسان در هر صورت به دنبال نتیجه است. برای تبیین این موضوع، از ضرورت نیاز به دین آغاز می‌کنیم...

  • سیدمحمدحسن صالح صفحه 76

    درست در روزهای داغ وتب‌آلود مدینه، گوش‌ها و دهان‌ها به تکاپو افتاد، خبری جدید همه را به شدت مشغول کرده بود. جنگ! در این اوج گرما! آن‌هم در نود فرسخی مدینه و در مقابل سپاه تا بن دندان مسلح روم! هراکلیوس امپراتور روم سپاهی بزرگ و مسلح را گردآورده تا کار جمهوری نوپای اسلام را یکسره کند. پیامبر خاتم(ص) هم مهیای لشکری در خور است. مقصد هم نزدیک نیست، چند صد کیلومتری مدینه، نزدیک مرز شام...هوای گرم وسوزان حجاز،کمبود مواد غذایی، دوری راه و ترس از سپاه عظیم ناشناخته و اجنبی همه بهانه‌های مناسبی بودند برای منافقان که دست روی دست بگذارند و عازم جهاد نشوند. در حالی‌که بسیاری از تازه مسلمانان مشغول تیز کردن شمشیرها و تیمار اسب‌ها و یا خداحافظی با خویشان و پاره‌های تنشان بودند، طبق گزارش قرآن، این رفاه زدگان پرمدعا که خوشحالی خود از این نافرمانی را پنهان نمی کردند به هرکوی و نشان که می‌رسیدند می‌گفتند:...در گرما رهسپار جنگ نشوید... و قرآن را بشنو که جواب می‌دهد: بگو آتش دوزخ گرم تر است.(توبه،81)...

  • مرتضی خوش صحبت صفحه 80

    قضا و قدر، یکی از مهم‌ترین باورهای دینی است؛ به‌گونه‌ای که اعتقاد به‏ حاکمیت مشیت و اراده حق‌تعالی بر هستی، در زمره‌ اصولی‏ترین‏ باورها و نگرش‌های مومنانه به جهان هستی است. قضا و قدر یعنی اعتقاد به این‌که هر آن‌چه در این عالم تحقق می‏یابد به اذن الهی است، مشیت‏ حق‏تعالی به همه وقایع و رویدادها تعلق یافته و اراده‌ او، هر چیز را به منصه ظهور رسانده است؛ و هرچه در متن زندگی ما رخ می‏نماید در صحف و کتب الهی به ثبت و ضبط رسیده و پیش از آن‌که روی دهد در مراتب عالیه وجود، رقم‏ خورده است؛ و این‌که حدود هستی هر موجودی به تقدیر و اندازه‏گیری او، تعین یافته و با قضا و فرمان حتمی آن یگانه هستی، پا به عرصه وجود و تحقق گذاشته است...

  • مهدی امیدی صفحه 84

    ایفای نقش سیاسی از سوی فعالان سیاسی در بستر فرهنگی اسلام، نیازمند فهم منطق اسلام در شیوه ورود به فعالیت‌های سیاسی و پرداختن به آن است. در باب تکلیف و نتیجه، پرسش مهم این است که آیا یک بازیگر سیاسی باید مطابق با هدف مورد نظر یعنی منافع فردی یا گروهی خویش فعالیت نماید و تنها آن‌چه را به حال خود یا گروه مفید می‌یابد، مطالبه کند یا باید فقط به ایفای وظیفه‌ای بپردازد که از ناحیه‌ای خاص بر وی اعمال می‌گردد؟ و یا باید با تاملی عقلانی، به تحلیل وضعیت موجود بپردازد و بهترین شیوه اقدام را با نگاه به قواعد درست، مقتضای انسانیت و اصول حکمت در پیش گیرد؟ نتیجه‌گرایی، وظیفه‌گرایی و تکلیف‌گرایی سه شیوه و مبنای متمایز در فعالیت سیاسی است. اما آیا این سه مبنا از فعالیت سیاسی، مانعه‌الجمعند یا این‌که می‌توان از شیوه‌های ترکیبی نیز بهره برد؟ برای ارزیابی این مساله ابتدا به تحلیل هر یک از مبانی فوق می‌پردازیم...

  • صفحه 86

    داخل مسجد پیامبر(ص) همه به انتظار نشسته‌اند. بعد از یک فصل کشمکش و درگیری، چند روزی است که مدینه آرامشی نسبی به خود یافته است. خلیفه پیشین به قتل رسیده و معترضان به خواست خویش رسیده‌‌اند. اکنون حق به حق‌دار رسیده و علی(ع) داماد پیامبر(ص) بر مسند خلافت نشسته است...

  • محمدعلی رنجبر صفحه 90

    نتایج حاصل از یک اقدام، می‌تواند این زمانی، مقطعی و سریع‌الوصول باشند، که بی‌گمان زودگذر خواهند بود. از سویی دیگر با داشتن نگاهی راهبردی و عمیق می‌توان نتایج را فرازمانی، بادوام و تدریجی‌الوصول لحاظ کرد. بی‌تردید، نتایج این‌چنینی از ماندگاری و پایداری خاصی برخوردار خواهند بود...

  • ابوذر مظاهری صفحه 92

    آیا علمای شیعه در مساله مبارزه با حکومت جور و تلاش برای تاسیس حکومت دینی، بیش‌تر نتیجه‌گرا بوده‌‌اند یا تکلیف‌گرا؟ در یاداشت ذیل می‌کوشیم این موضوع را مورد تامل قرار دهیم. بررسی مساله تاسیس حکومت دینی از جهت تکلیف‌ و نتیجه می‌تواند برخی زوایای اندیشه و عملکرد علمای شیعه در طول تاریخ به ویژه دوران معاصر را روشن‌ سازد...

  • علی احمدی خواه صفحه 96

    از زمان انبیای معصوم تا اوصیای مظلوم‌ ایشان (علیهم‌السلام) و نواب خاص و عام، سخن در این بوده و هست که: آیا این بزرگان، تکلیف‌مدار بوده‌اند یا نتیجه‌گرا؟ به عبارتی دیگر آیا این بزرگان مامور به تبلیغ و مکلف به تکلیف شده‌اند یا نظر به نتیجه نیز در دستور کار ایشان بوده است؟ به بیانی دیگر؛ آیا تکلیف‌ بدون نظر به نتیجه، معقول و مقبول است؟ مگر عاقل و حکیم، کار عبث می‌کند و بدون امید به تحصیل محصول، دست به کشت و کار می‌زند؟...

  • حواس علی کوه نانی صفحه 101

    سیره سیاسی علمای شیعه نشان می‌دهد عمل به تکلیف و تبلیغ، اصل اولیه است؛ در عین حال، بدون شک‌ نتیجه هم مد نظر می‌باشد؛ البته نه نتیجه و هدفی که تبلیغ و تکلیف را توجیه کند؛ و نه تکلیفی که بی‌خبر از مصلحت، اهم و مهم، شرایط زمان و مکان، وجود ظرفیت‌ اعلان برنامه و تکلیف درمواردی خاص و تقیه باشد؛ یعنی با حفظ و رعایت این امور، به تکلیف خویش عمل می‌کنند، که گاهی تکلیف، سکوت است و گاهی فریاد؛ در زمانی قیام است و در زمینی قعود؛ موقعی صلح می‌باشد و وقتی مبارزه و جهاد...

  • محمدعلی بهمنی صفحه 104

    مطالعه تاریخ معاصر ایران و بخصوص تاریخ حوزه علمیه قم، از نقش ویژه آیت‌الله حایری یزدی معروف به «موسس» و آیت‌الله بروجردی حکایت دارد. تاسیس رژیم پهلوی در دوره مرجعیت و زعامت آیت‌الله حایری و سیاست‌های فرهنگی و ضد دینی عصر رضاخان، بررسی نقش آیت‌الله موسس را اهمیتی دوچندان می‌بخشد؛ و دوره مرجعیت آیت‌الله‌العظمی بروجردی در عصر پهلوی دوم و رخدادهای گوناگون این دوره از 1325 تا 1340ش، ما را به تحلیل عملکرد این دو مرجع بزرگ وامی‌دارد...

  • مرتضی رضاییان صفحه 106

    انقلاب اسلامی مردم ایران را باید به‌حق، بارزترین عرصه بروز تکلیف‌مداری عالمان پارسا و روحانیت متعهد و در راس همه خمینی کبیر دانست؛ چه این‌که آن مقتدای بصیر، هنگامی پرچم مبارزه با رژیم شاهنشاهی را برافراشت که کم‌تر کسی به بار نشستن آن همه مجاهدت را پیش‌بینی ‌می‌کرد. با این همه، روحیه تکلیف‌محوری، آن فقیه مجاهد را برای پاسداری از کیان مکتب و جامعه اسلامی به میدان کشاند و صدالبته در این مسیر، همراهی عالمان روشن‌بین و تکلیف‌مدار، نقشی بی‌بدیل در آماده‌سازی جامعه و حرکت شتابان نهضت ایفا کرد. در نوشتار ذیل به گوشه‌هایی از ابعاد این تکلیف‌محوری خواهیم پرداخت...

  • اسماعیل چراغی کوتیانی صفحه 114

    یکی از مباحثی مهمی که این روزها از سوی محافل روشنفکری با جدیت بدان پرداخته می‌شود، مقوله تکلیف‌گرایی و نتیجه‌گرایی است که هم در حوزه فردی و هم در حوزه روابط اجتماعی قابل طرح است. این مساله مانند بسیاری از مسایل دیگر، ارمغان چالش‌برانگیزی و سوال آفرینی جریان علوم انسانی غربی است.اندیشمندان غربی در راستای دوگانه‌سازی‌های مغلطه‌آمیز خود با ایجاد تقابل‌های کاذب میان نتیجه و تکلیف تلاش دارند جامعه مدرن خود را جامعه ای نتیجه گرا، حق‌گرا و انسانی جلوه دهند و در مقابل، جوامع سنتی و به‌ویژه دینی را تکلیف‌گرای صرف معرفی کنند.آن‌ها با انتساب ویژگی‌های مثبتی چون عقلگرایی، آزادی و برابری به جامعه نتیجه‌گرای مدرن، جامعه تکلیف‌گرا را جامعه‌ای اسیر و در بند سنت‌های غیر عقلانی جلوه می‌دهند. از این رو لازم است ضمن روشن کردن فضای مفهومی این دو مقوله ، مختصات هر کدام بیان شود.دراین نوشتار تلاش داریم تا با بیان شاخص‌های جوامع تکلیف گرا و نتیجه گرا به روشن تر شدن این بحث کمک کنیم...

  • عباس جلال آبادی راوری صفحه 120

    علوم اجتماعی بر مبانی و پیش‌فرض‌هایی متکی است که به کلی از دین جدا بوده و به اصطلاح کاملا در بستری سکولار به وجود آمده و از سوی دیگر پیدایش جامعه سکولار ملازم و بلکه نتیجه پیدایش مفهومی از علم است که با آن هماهنگ است؛ و آن «علم سکولار» است. بنابراین علم مدرن و بخصوص علوم اجتماعی که در کسوت پیامبری، داعیه فراهم کردن زندگی‌ای بهتر را برای بشر دارند، پیامدهایی بس ناگوار را برای بشر و جامعه‌ بشری به همراه داشته اند. مقام معظم رهبری مدظله‌العالی بارها به مساله علوم انسانی سکولار و مبانی آن اشاره فرموده‌اند...

  • محمدرضا انواری صفحه 124

    تکلیف‌محوری یا تکلیف‌مداری به عنوان روح حاکم بر رفتار و اعمال یک فرد مسلمان و معتقد، و بدین معناست که تکالیف الهی و آموزه‏های دینی، چگونگی رفتار انسان را در موقعیت‌های مختلف زندگی مشخص می‏کنند. جایگاه این اصل اساسی در زندگی یک فرد مومن به گونه‌ای است که تاخیر در رسیدن به همه اهداف، مجوز عدول از این اصل اساسی نمی‌شود. همه ما مامور به ادای تکلیف و وظیفه‌ایم نه مامور به نتیجه. عوامل و موانع متعددی از جمله خانواده، نهادهای آموزشی و تربیتی، رسانه‌ها و... در نهادینه‌شدن این باور در جامعه دخیل هستند که این مقاله سعی دارد برخی از این عوامل و موانع را برشمارد...

  • عزیزالله طالبی مجرد صفحه 132

    تکلیف‌گرایی و نتیجه‌محوری از جمله مباحث روز در عرصه فلسفه اخلاق به شمار می‌رود که در پی تفاوت نگاه متفکران غربی در دوران مدرن و تجدد، با اندیشه‌های دینی و دوران ماقبل مدرن و سنت؛ به مقوله انسان و مبانی انسان‌شناسانه به وجود آمد. در اندیشه‌های تجددگرایانه، انسان محور همه چیز و خدای زمین شناخته شد و در نتیجه تمام اموری که در دنیا جاری است باید در سیطره و خدمت انسان باشد و این انسان است که باید برای دیگران تکلیف تعیین کند. در برابر این تفکر، اندیشه‌های دینی و سنتی بر این باورند که انسان، مخلوقی از مخلوقات خداست که در برابر خود، خدا و دیگران وظایف و تکالیفی را بر عهده دارد. این نوع نگاه باعث شد که در عرصه‌های اجتماعی نیز آثار و تبعات خاصی بر هریک از این نظریات مترتب گردد که ما در این نوشته به بیان آثار اجتماعی این نوع نگرش‌ها خواهیم پرداخت...

  • جواد بهمنی صفحه 136

    نگاهی به سیره عملی اهل بیت پیامبر(علیهم صلوات الله) و شاگردان باواسطه و بی‌واسطه آن بزرگواران، گونه‌خاصی از تعامل با دولت‌های زمانه را به ما نشان می‌دهد؛ دولت‌ها و حکومت‌هایی که بنابر منظومه اعتقادی و سیاسی شیعه، حاکمان جور و طاغوت به شمار می‌آمدند. این‌گونه تعامل را می‌توان در چارچوب احساس تکلیف نسبت به «افزایش توان مدیریت اجتماعی» این بزرگواران تحلیل نمود...

  • مجید نجفی صفحه 140

    رهبر معظم انقلاب اسلامی، مهم‌ترین نیاز جامعه اسلامی در ایران و در نگاهی گسترده‌تر در امت اسلامی را «وحدت» دانسته‌اند. این نگاه و نیاز، ریشه در رشد انقلاب اسلامی و شتاب بسیار فزاینده آن دارد و از همین رو جبهه باطل نیز بر دامنه توطیه‌های خود که هر روز پیچیده‌تر می‌شود افزوده است. این اوضاع در کنار وضعیت ویژه منطقه و همچنین تلاش جریان‌های مخالف و معاند و زاویه‌دار داخلی با انقلاب اسلامی برای نفوذ در ارکان قدرت و به انحراف‌کشاندن حرکت عظیم اسلامی؛ اقتضا می‌کند پیروان اسلام ناب که در این نوشتار از آن با عنوان «جریان اصولگرایی» یاد می‌کنیم،توجه بیش‌تری به «وحدت» داشته و در سایه وحدت نیروها و هم‌افزایی توان‌ها و جذب افکار عمومی، آن‌چنان‌که در خور این حرکت است، به عنوان بازوان ولایت یاری‌گر رهبر معظم انقلاب در این مقطع حساس باشند. بی‌گمان، چگونگی تعامل نیروهای اصولگرا براساس شاخص‌های اصولگرایی و تاکید بر آن و انطباق رفتاری‌شان با این موازین و شاخص‌‌ها، مهم‌ترین زمینه فراهم‌کننده این وحدت و جذب افکار عمومی به خود است، که می‌توان آن را به نوعی عمل به تکلیف شرعی و انقلابی نامید...

  • حسن ابراهیم زاده صفحه 143

    به‌ دنبال سخنان ساده‌لوحانه آقای منتظری در بهمن سال 1367 که با نگاهی ظاهری و مقطعی به هشت‌سال دفاع مقدس در مقایسه‌ای نتیجه‌خواهانه، نتایج جنگ را با هزینه‌های انسانی و مالی زیر سوال برده بود، امام راحل(ره) در اسفند ماه همان سال «نتیجه» را در قاب «تکلیف» چنین به تصویر کشیدند...