فهرست مطالب

پژوهشنامه خراسان بزرگ - پیاپی 14 (بهار 1393)

پژوهشنامه خراسان بزرگ
پیاپی 14 (بهار 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/03/29
  • تعداد عناوین: 6
|
  • فرشید جعفری، علی جعفری*، معصومه بندانی صفحه 9

    قهستان یکی از ایالات مهم ایران در قرون نخستین هجری به شمار می رفت که نامش با خراسان درآمیخته بود. قهستان به دلیل موقعیت سوق الجیشی، بافت جغرافیایی، دوری از دستگاه خلافت و حضور گروه های مختلف سیاسی، قومی و مذهبی از دیرباز مورد توجه بوده است. اهالی قهستان به مانند سایر مناطق بخش عمده های از زندگی خود را در گروه ها و قشرهای اجتماعی می گذراندند و در مقام عضو خانواده یا همسایه یا گروه خاص اجتماعی، اقتصادی، دینی و قومی با دیگر افراد هم نوع خود در ارتباط بودند. تاریخ زندگی مردم قهستان در واقع به معنی شرح حیات اجتماعی، اقتصادی و فکری مردم این منطقه است که متاسفانه با روش علمی مورد تحقیق و پژوهش قرار نگرفته است و مورخان و صاحبنظران در راه تدوین زندگی اکثریت مردم آنجا قدم موثری برنداشته اند و اغلب مورخان توان خود را در اختیار صاحبان قدرت گذاشته اند و به خصوصیات زندگی اکثریت مردم که طبقه ی موثر و فعال جامعه را تشکیل می دادند، توجه نمی کردند. آنچه قهستان را به نوعی از سایر مناطق متمایز می سازد، وجود گروه های مختلف است که شناخت این مساله تا حدودی اوضاع اجتماعی این منطقه را روشن می سازد.
    این پژوهش در پی ترسیم تصویری کلی از بافت اجتماعی و ویژگی ها و عناصر مختلف این منطقه در پنج قرن نخست هجری است. در واقع این پژوهش پاسخی است به این پرسش که بافت اجتماعی در منطقه ی قهستان از ورود اسلام تا پایان قرن پنجم هجری چگونه و تابع چه مسائلی بوده است؟ مقاله ی پیش رو به شیوه ی توصیفی تحلیلی و براساس منابع کتابخانه ای صورت گرفته است.

    کلیدواژگان: قهستان، بافت اجتماعی، ترکیب نژادی، سیستان، خراسان، مذهب
  • حسین عرب* صفحه 27

    نقش آفرینی حکومت ها و رهبران سیاسی کشورها در فرایند قدرت و ادراک و فعال سازی پتانسیل های قدرت، در چارچوب استراتژی های متخذه اهمیت فوق العاده دارد. مهمترین کارکرد قدرت ملی، تامنی منافع ملی و حفاظت و بسط آن است. ولی در ایجاد ارتباط بین این دو متغیر عامل مهمی ایفای نقش می کند که از آن به استراتژی تعبیر می شود. شکل عینی و تجلی اصلی کاربری قدرت ملی در استراتژی ملی است که الگوی بهینه کاربری قدرت ملی توسط رهبران سیاسی برای دستیابی به اهداف ملی آنها متعین و متجلی می شود. لذا بررسی شرایط و محیط بین المللی و ارزیابی تهدیدات، ائم از داخلی و خارجی و تاثیر آن بر تدوین استراتژی، بحث مهمی است. این فرآین پیچیده بدون بهره گیری از یک روش جامع برای تجزیه و تحلیل محیط و شرایط بین المللی و کشف ابزار ها و تدوین مناسب ترین اهداف و روش های دستیابی به آنها، برآورد و شناخت دقیق تهدیدات و بررسی دقیق شرایط جغرافیائی مکان و موقعیت نسبی و سایر ملاحظات میسر نخواهد بود واینجاست که نقش و اهمیت استراتژی ژئوپلتیک قرار می گیرد، به این معنی که سیاست چارچوبی را به دست میدهد و بر آن اشراف دارد که در آن استراتژی باید راه حلهای خود را بیابد و کدهای ژئوپلتیک به سیاست کمک می کند که از همان ابتدا روش دقیقی را برای شناخت امکانات استراتژیک تدوین نماید. می توان گفت بدون تدوی استراتژیک ژئوپلتیک تهیه استراتژی ملی و استراتژی کلان ممکن نخواهد بود و اگر بدون ملاحظه آن کدها، سندی به این نام تنظیم شود نیز فاقد صلاحیت عنوان استراتژی ملی خواهد بود. این تحقیق به منظور بررسی چیستی و ابعاد مختلف کدهای ژئوپلیتیکی یا همان استراتژی زئوپلیتیک و با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی انجام گرفت. نتیجه ضمن ارائه تعریف و چهارچوب کدها، مبین این مهم است که بدون تدوین کدهای ژئوپلیتیکی، تدوین استراتژی ملی، ابتر و نارسا خواهد بود.

    کلیدواژگان: کدهای ژئوپلیتیک، زمان، مکان، شرایط بین المللی، منافع ملی، راه کارهای موجه
  • آیدا فیروزیان پوراصفهانی*، محمدرضا پهلوان نژاد، محمود بیجن خان، آرزو جهان بین صفحه 49

    شنوایی و گفتار دو رکن بسیار مهم در برقرار ی طبیعی ترین و کاربردیترین وسیله ارتباط انسانی هستند. در این میان رشد عادی سیستم تولید گفتار به میزان قابل توجهی وابسته به کارآیی سیستم شنوایی اوست. لذا هرگونه نقص قابل توجه در عملکرد حس شنوایی، میتواند زمینه ساز بروز ضایعات و اختلالات در تولید آواهای گفتار شود. در واقع، نقص شنوایی را می توان یک ناتوانی پنهان دانست که گریبانگیر همه اقشار جامعه از هر سن یا هر جنس و در هر میزان و وضعیت می شود. این ناتوانی به هر نوع و به هر اندازه که باشد، تاثیرات جبران ناپذیری را بر مهارتهای ارتباط کلامی، تحصیلی، نقش اجتماعی و خودباوری شخص کم شنوا خواهد داشت. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، تحقیق حاضر می کوشد تا به بررسی پاره های از خرابگویی های تولیدی و مشکلات واجی مربوط به اختلالات شنوایی در بین تعدادی از کودکان شهر مشهد بپردازد. مطالعه حاضر از نوع توصیفی می باشد. آزمودنی های این مقاله، 8 کودک کم شنوای شدید هستند که با توجه به نوع و میزان خطاهایی که در گفتار آنها وجود داشته است، صرفنظر از جنسیت به صورت تصادفی انتخاب شده و این کودکان دارای بهره هوشی طبیعی می باشند. در این مقاله، گفتار کودکان به روش تقلیدی، جمع آوری شده است. به این صورت که آزمونگر نام کلمات را تلفظ کرده و کودکان به تکرار نام کلمات پرداخته اند. پس از ضبط گفتار کودکان، آنها را به شیوه تقلیدی آوانویسی جزئی کرده و سپس نتایج مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی خرابگویی های آزمودنی ها نشان می دهد که خطاهای حذف و جانشینی بیشترین فراوانی را دارند و بر این اساس می توان نتیجه گیری کرد که کودکان کم شنوا تمایل زیادی به رعایت ا صل کم کوشی در زبان دارند و خرابگویی های آنها از انواع متداول در گفتار کودک می باشد.

    کلیدواژگان: کمشنوایی، همگونی، ناهمگونی، درج، حذف، جانشینی
  • زهرا لطفی* صفحه 63

    محمدداوودخان در اثر یک کودتای نظامی و با کمک نظامیان حزب پرچم در 1353 ش/1973م، قدرت سیاسی را بدست گرفت. حضور نظامیان پرچمی در کودتای محمد داوودخان باعث گسترش نفوذ عناصر چپ در حکومت تازه تاسیس محمدداوودخان شد. تاسیس یک حکومت چپ گرا با نارضایتی عناصر سنتی قدرت، سلطنت طلب ها و اسلام گراها روبرو شد. محمدداوودخان پس از تثبیت قدرت با توسعه روابط با کشورهای منطقه و در راس آن ایران، در عرصه سیاست خارجی به جانب بلوک غرب گرایش یافت. مساله اصلی در این مقاله، بررسی تاثیرات روابط ایران با افغانستان بر حکومت محمد داوودخان، در این کشور است. محمد داوود خان پس از برقراری روابط با ایران و دیگر کشورهای متحد با بلوک غرب، با نادیده انگاشتن قدرت نیروهای چپ که دراین زمان به طور قابل ملاحظه ای رشد یافته بودند، به سرکوب و حذف آنان از صحنه سیاسی افغانستان پرداخت. بنابراین به این دلیل که محمد داوودخان نتوانست در داخل کشور خود به یک توازن معقول در میان گروه های سیاسی دست یابد، حزب دموکراتیک خلق با استفاده از نفوذ گسترده در ارتش این کشور در 7 اردیبهشت (ثور)1357ش/27 آوریل 1978م، با کودتا بر علیه محمدداوودخان، افغانستان را وارد یک عصر پر از فراز و نشیب نمود.
    مقاله حاضر با اتکا به شیوه تاریخی و با استفاده از کلیه منابع منتشر شده و آرشیوی در افغانستان و ایران و نیز بهره گیری از اسناد کی جی بی نوشته شده است.

    کلیدواژگان: افغانستان، ایران، محمدداوودخان، محمدرضا پهلوی، حزب دموکراتیک خلق افغانستان
  • سید رسول موسوی حاجی*، مرتضی عطایی، راحله کولابادی صفحه 79

    در طی سده نخست هجری قمری، یعنی پس از فتح ایران توسط اعراب مسلمان و استیلای سیاسی آنان در ایرانیان، بویژه پس از ایجاد خلافت اموی مسئله هویت در میان ایرانیان به چالش کشیده شد. برخورد برتریجویانه و تحقیر آمیز امویان با اقوام غیرعرب و ایرانیان و نزول منزلت و جایگاه اجتماعی مردمان غیرعرب به موالی و شهروند درجه دوم، به شکلی عمیق با پیشینه غنی فرهنگی ایرانیان در تضاد بود. این وضعیت ایرانیان را بر آن داشت تا با تکیه بر میراث مادی و غیرمادی ایران پیش از اسلام، به احیای هویت میهنی و فرهنگی خویش بپردازند. این امر در ابتدا و طی سده نخست هجری در قالب تفاخر به اصالت نسب و نژاد ایرانی در اشعار عربی شاعر ایرانی نمود یافت اما به تدریج به شکل نهضت شعوبیگری که بر بنیان تفکر تساوی اقوام عرب و غیرعرب و در شکل افراطی به برتری ایرانی نسبت به قوم عرب ایجاد شده بود خود را نمایان ساخت. با ظهور سلسله های نیمه مستقل ایرانی همچون طاهریان، صفاریان و بویژه سامانیان، کوشش برای باز زنده سازی هویت ایرانی شکل رسمیتر به خود گرفت، ایرانیان کوشیدند تا با استفاده از مظاهر فرهنگی مادی و غیرمادی پیش از اسلام، در برابر تحقیرهای انجام گرفته، از پیشینه فرهنگی و اصالت میهن خویش دفاع کنند که نمود آن در معماری، سفالگری، فلزکاری، ادبیات، شعر و نهضت ترجمه سده های نخستین اسلامی به روشنی قابل مشاهده است. این مقاله می کوشد تا به بررسی فرآیند احیای هویت فرهنگی در ایران سده های نخستین اسلامی با تکیه بر میراث فرهنگی ایران پیش از اسلام، به نمودها و نتایج آن در زمینه های سیاسی، اجتماعی و هنری بپردازد.

    کلیدواژگان: هویت ایرانی، سده های نخستین اسلامی، نهضت های اجتماعی، شعوبیه، معماری، هنرهای مستظرفه
  • رضا مهرآفرین*، محمدصادق روستایی صفحه 93

    روند تدریجی و تکاملی شهرنشینی در دشت سیستان با ظهور وسیع محوطه های عصر مفرغ (اواخر هزاره چهارم قبل از میلاد) آغاز و ادامهی آن در دوره های تاریخی با شکل گیری شهرهای مهم دوره های هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی استمرار یافت. در این میان عدم مطالعات فراگیر در زمینه شهر و شهرنشینی در عصر سلوکی و اشکانی در شرق ایران، نگارندگان را بر آن داشت تا با تحلیل و بررسی حدود 400 محوطه و استقرار مرتبط با این عصر، کلیه ویژگی ها و خصوصیات شهرها و محوطه های این دوران را مورد مطالعه و سپس بر اساس اطلاعات موجود، سیمای شهرهای این دوره را در سیستان بزرگ ترسیم نمایند. به این ترتیب مشخص گردید که برخی از شهرهای دوره مذکور طبق سنت هلنیسم و با تمرکز کلنی های یونانی در پهن دشت سیستان شکل گرفت و در ادامه با روی کار آمدن خاندان اشکانی و بر اساس نیازهای سیاسی، نظامی و اقتصادی، شکل شهرها از هیپوداموس به شهرهای مدور اشکانی تغییر یافت. آثار و شواهد باستانشناسی نشان میدهد که سیستان در دوره اشکانی سرزمینی بسیار آباد، پرجمعیت و دارای منابع آبی فراوانی بود که بر این اساس، در بخشهای شمالی و جنوبی آن شهرها و روستاهای بیشماری ساخته شد. این رخداد بنا به شرایط زیست محیطی مناسب (آب فراوان، خاک خوب، هوای معتدل، مرتع، صید و شکار و تجارت) میسر گردید که در این ایام در سیستان جریان داشت.

    کلیدواژگان: سیستان، شهرنشینی، دورهی سلوکی، دوره اشکانی
|
  • Farshid Jafari, Ali Jafari*, Masoumeh Bandani Page 9

    Ghahestan was considered as one of the most important states of Iran in the first centuries AH; its name was fused with the name of Khurasan. Ghahestan, because of its strategic situation, geographical context, farness from the system of Caliphate and the presence of different political, ethnical and religious groups, had been paid attention to since the ancient. People of Ghahestan as other regions, spent a large part of their lives in social groups and layers and they were in relation with other people of their flocks as members of family or neighbor or particular social, economic, religious and ethnical groups. In fact, the history of the lives of people of Ghahestan means the account of social, economic and intellectual lives of the people of this region, which unfortunately has not been investigated with scientific and research methods. Historians and scholars have not taken a significant step on the path of investigating the lives of the majority of its people and most of these historians have submitted their capabilities to powers and have not paid attention to the features of the lives of most of the region’s people who consist the effective and active class of the society. What distinguishes Ghahestan from other regions is the presence of different groups which knowledge of this issue clarifies the social state of this region to some extent.In the present study, we are to draw a general overview of the social context and different features and elements of this region in the first five centuries AH. In fact, the research is an answer to this question that how was the social context in Ghahestan, since the arrival of Islam to the end of the 5th century AH, and what factors influenced this context? The present study is a descriptive-analytical one and was conducted based on library resources.

    Keywords: Ghahestan, social context, racial composition, Sistan, Khurasan, religion
  • Hosein Arab* Page 27

    Governments and political leaders play a role in the activation process and the perceived power and power potential, taken within the strategy is extremely important. The main function of national power, national interest and the protection of its expansion. However, the relationship between these two variables important role that it can be interpreted as a strategy. My main objective manifestation of national power and national strategy is the use of national power by political leaders that the best model for achieving national goals and manifest them is determinate. Therefore the international environment and threat assessment, we develop a strategy of internal and external influences, is an important issue.Consideration will be codes here that the importance of geopolitical or geo-political strategy is clear. This study was designed to investigate the nature of various dimensions Plytyky geo codes or Plytyk Zeev strategies using research methods - descriptive analysis. While the definition and context code, without writing code indicates that it is important Plytyky geo-nationalist strategy, Abtr Vna be expressive.

    Keywords: geopolitics code, time, place, circumstances, international, national insertes, legitimate ways
  • Aida Firoozian Pour Esfahani*, MohammadReza Pahlavannezhad, Mahmoud Bijankhan, Arezou Jahanbin Page 49

    The ability to produce the sounds of speech and develop this ability is a considerable challenge for children with hearing loss. Such children frequently have delayed or disordered speech production. In order to identify the phonological rules or processes present in speech of such children, we use phonological analysis as a tool for studying and describing their misarticulations. We have described deletion, substitution, assimilation and insertion in misarticulations of participant speech. In this way, we have transcribed the speech of 8 hearing loss children between the ages of 3 to 6.The results show that substitution and deletion are more evident than other misarticlations. This suggests that subjects have exhibited the same, but not age-matched phonological processes as children with normal hearing.

    Keywords: Hearing loss, Assimilation, Dissimilation, Deletion, Substitution
  • Zahra Lotfi* Page 63

    Mohammed Daoud Khan took over political power with the help of a military coup in 1353 the party flags S / 1973. Flag troops Presence in Daoud Khan’s coup led to influence expansion of left elements in the new government. Establishment of a government of leftist faced with elements discontent of raditional elements, monarchists and Islamists. Mohammed Daoud Khan, after the consolidation of power through the development of relations with region countries which headed by Iran in field of Foreign policy will tend towards the West Block. So Daoud Khan failed to achieve reasonable balance among political groups.

    Keywords: Afghanistan, Iran, Mohammad davood, the people's Democtatic party of Afghanistan
  • Seyyed Rasoul Mousavi Haji*, Morteza Ataie, Rahele Koulabadi Page 79

    During the first century A.H i.e. after the conquests of Muslim Arabs and their political supremacy over Iranian, particularly after the establishment of the Umayyad Caliphate, the matter of identity among Iranian was challenged. The transcendency and humiliating attitudes of Umayyad toward non-Arabs and Iranian peoples and descended of the status and social position of non- Arab people to the second grade citizen and “mavali”, was so in contrast with the rich cultural Iranian past. These circumstances persuaded Iranian to revive their cultural identity on the basis of their pre-Islamic cultural heritage. At first and during the first century A.H, this matter was appeared in the form of taking pride to Iranian descent in Arabic poems of Iranian poets, but gradually it appeared itself in the form of “Shu‘ubiyya movement” which was built according to the opinion of equality between Arabs and non- Arab peoples and as extremist, Iranian supremacy over Arab peoples. By establishment of semi-independent Iranian dynasties such as Tahirid, Saffarid and specially samanid, attempting for revival of Iranian identity turned to be more formal. Iranian tried to defend from their cultural past and classical motherland against humilities executed by using pre-Islamic mortal and immortal matters that its presence is clearly visible in architecture, pottery, metal work, literature, poems and translation movement during early Islamic centuries. In this article the authors attempt to examine the process of revival of iranian identity early Islamic centuries according to pre-Islamic Iranian heritage, their aspects and consequences in political, social and artistic environment.

    Keywords: Iranian Identity, Early Islamic Centuries, Social Movements, Shoubya, Architecture, Fine arts
  • Reza Mehrafarin*, MohammadSadegh Roostaei Page 93

    Gradual and evolutionary process of urbanization in Sistan plain started with the extensive emergence of the Bronze Age (at the end of 4th millennium B.C.) sites and its continuation in historical periods is associated with the formation of important cities of the Achaemenian, Seleucid, and Sassanid periods. Meanwhile, lack of comprehensive and exhaustive studies about cities and urbanization during the Seleucid and Parthian eras in the eastern parts of Iran encouraged the authors of the present study to classify and analyze all the features and characteristics of the cities and sites of these periods by analyzing and investigating about 400 sites and settlements related to this era. And then, the visage of the cities in the Seleucid and Parthian periods in this scope was drawn. Thus, it was identified that the early cities were formed based on Hellenism tradition and with the centralization of the Greek colonies in Sistan and then, with the rise of the Parthian dynasty, based on the political, military, and economic requirements, shape of cities from the Hippodamus type was transformed into the Parthian round cities.It was a prosperous land, populated with an abundance of water resources in Parthian era according to monuments and archaeological evidences. These factors led to build many towns and villages on its northern and southern parts. This event was made due to favorable environmental conditions of Sistan (such as: Plenty of water, good soil, warm weather, hotbeds, fishing and hunting and also trade) during Parthian era.

    Keywords: Sistan, Urbanization, Seleucid Period. Parthian era