فهرست مطالب
فصلنامه مطالعات برنامه درسی
پیاپی 32 (بهار 1393)
- تاریخ انتشار: 1393/03/23
- تعداد عناوین: 8
-
- سخن سردبیر
-
صفحات 1-10
-
صفحات 11-40شوآب به عنوان یک متفکر تاثیرگذار در حوزه برنامه درسی در ایران چندان شناخته شده نیست. پاره ای اظهار نظرهای شنیده شده نیز حمایت از بدفهمی شوآب نزد صاحب نظران برنامه درسی کشور دارد. بخشی از این وضعیت غیر قابل قبول معلول دشواری هائی است که فهم دیدگاه عملی شواب با آن آمیختگی ذاتی دارد و سرمایه گذاری قابل توجهی برای درک مضامین عمیق آن لازم است. بخش دیگری از این وضعیت مرهون تلاش هائی است که پاره ای رقیبان نظری شوآب در عالم به راه انداخته اند که هدف آن از میدان به در کردن رقیب بوده است. به هر روی خواه نظریه شوآب در میان جامعه علمی مطالعات برنامه درسی در ایران مقبولیت پیدا کند یا نکند، شناخت هر چه دقیق-تر آنچه او عرضه داشته است باید بااحساس مسئولیت علمی شناخته شود. عدم اهتمام در این زمینه، مانند غفلت از هر عرصه تاثیرگذار دیگر در قلمرو برنامه درسی، با موازین آکادمیک در تعارض قرار داشته و بالندگی رشته را دچار سکته و وقفه می نماید. نگارنده برای اینکه به سهم خود از شکل گیری این حادثه پیشگیری نموده باشد شوآب شناسی را در امتداد مقاله دیگری که بیش از یک دهه از انتشار آن می-گذرد به رشته تحریر درآورده است. نگارش این مقاله با الهام از پرسش ها و ابهاماتی انجام گرفته است که می توان آن ها را منشاء بدفهمی و بی توجهی به شوآب و نظریه او قلمداد کرد. مقاله از بخش-های متعددی تشکیل شده است. در بخش نخست مدعای نگارنده مبنی بر تمایز میان علائق شوآب در دو مقطع از حیات علمی و حرفه ای او و به تبع آن شوآب متقدم و متاخر موردبحث قرار گرفته است. در بخش دوم که در باب پرکتیکال شوآب و نسبت آن با نظریه ای نام گرفته، تلاش شده است کیفیت ملازمت و زیست مسالمت آمیز عملی شوآب با نظریه تبیین و تشریح گردد. در بخش سوم هدف نگارنده ارائه تصویری متفاوت از نسبت شوآب با نحله های فکری و شخصیت های اثرگذار دیگر در قلمرو برنامه درسی بوده است. در این بخش کوشش شده است شواب به عنوان پایه گذار یک پاردایم در برنامه درسی معرفی شود. بخش پایانی نوشتار به موضوع آرمان گرایانه بودن دیدگاه یا پارادایم عملی شواب اختصاص یافته است که نویسنده مواضع شواب را حامل نوعی آرمان گرائی ناگزیر ارزیابی کرده است.
کلیدواژگان: شوآب، نظریه ای، عملی، نومفهوم گرائی، تربیت لیبرال -
صفحات 41-66تدریس حرفه معلمان است که باید آن را در دانشگاه بیاموزند. اما، آنان در دانشگاه های نظری ما چیزی جز نظریه های تدریس و یادگیری نمی آموزند. آنچه در حال حاضر تخصص تدریس خوانده می شود، چیزی جز دانستن نظریه های تدریس و یادگیری نیست؛ نظریه هایی که در بهترین حالت به فن فروکاسته شده اند و عنوان فاخر روش ها و فنون تدریس را یدک می کشند. هدف این مقاله، دفاع از تدریس به عنوان یک رشته عملی است. با تکیه بر «عملی» شواب استدلال شده است، چنانچه جدا برای رشد حرفه تدریس و تحقق معلم پژوهنده اهمیت قائلیم، باید تدریس را به عنوان یک رشته عملی به رسمیت بشناسیم. در پرتو نظریه عملی و با نظر به جنبه عملی تدریس، از شرایطی متفاوت برای رشد حرفه تدریس می توان سخن گفت. در اینجا درباره دو شرط (1) دریافت مسائل عملی و (2) دریافت کثرت نظریه ها بحث شده است. همچنین، به شواهدی عینی اشاره شده است که موجودیت تدریس به عنوان یک رشته عملی را تایید می کنند. شواهدی چون وجود مفاهیم، نظریه ها، ساختارها، روش ها، نهادها و از همه مهم تر، وجود پارادایم تحقیقات عملی.
کلیدواژگان: تدریس، تربیت معلم، برنامه درسی، نظریه عملی، معلم پژوهنده -
صفحات 67-104تدریس ازجمله فعالیت هایی است که تعریف آن با همه سهولت ظاهری، از صعوبت زیادی برخوردار است. نقش انکارناپذیر این فعالیت در فرایندهای تربیتی موجب شده است که برای وضع مطلوب آن اندیشه ورزی شود و الگوهایی ارایه گردد. این تلاش ها با دستاوردهای متنوعی همراه بوده و به تبع آن، شواهد و دلایلی برای دفاع از الگوهای موردنظر تهیه و تولید شده است؛ اما آیا با اطمینان می توان از یک روش، الگو یا راهبرد مناسب تدریس سخن گفت و دفاع کرد؛ به گونه ای که آن روش یا الگو یا راهبرد به مثابه یک راه، معلم (از آموزگار تا استاد دانشگاه) را به مقصود برساند؟ ایده اساسی در این مقاله (که مخاطب خاص خود را مدرسان دانشگاهی می داند) آن است که اصولا «معلمی کردن» با عمل در موقعیت های منحصر به فرد همراه است و برای چنین عملی «شایستگی تولید روش بر اساس دانش و تجربه»، نقش محوری بازی می کند. آنان که به کار معلمی تن می سپارند، نمی توانند برای اعمال خود به راهبرد، الگو و روشی خاص دل ببازند؛ اما نیاز دارند با آگاهی از این الگوها، بنای تدریس خود را در هر موقعیت خاص بسازند. آگاهی از دانش تدریس و تامل بر تجارب تدریس خود، لازمه تولید روش و الگوی متناسب تدریس هر موضوع در هر زمان برای هر گروه از مخاطبان است و از این حیث، همه استادان (معلمان) موثر، «فکورانه» عمل می کنند و به واقع «عملی» هستند.
کلیدواژگان: تدریس دانشگاهی، تربیت معلم، مدرس، دانش تدریس، عملی، عمل فکورانه و معلمی کردن -
صفحات 105-126با استفاده از حکمت عملی شواب، این مقاله که حاصل یک تحقیق کیفی و راهبرد پدیدارنگاری است، به بررسی مبانی و مدل توسعه دانش عملی معلمان می پردازد. بر اساس نتایج این تحقیق، دانش عملی به اعتقادات، عادات و رفتارهای اطلاق می شود که عمدتا حاصل تجربیات حرفه ای و شخصی معلمان است که آن ها را قادر می سازد تا کارشان را به خوبی در کلاس درس انجام دهند. یافته ها نشان می دهد که دانش عملی معلمان طی یک چرخه ی مداوم توسعه پیدا می-کنند. به لحاظ معرفتی، استدلال های متناظر با فعالیت-های مرتبط با دانش عملی بیانگر دو جایگاه معرفتی خاص است: دانش پرکسیال و دانش قابل اجرا. هر کدام از این مقوله های وزن معرفتی متفاوتی دارند و برای پاسخگویی به نیازهای متفاوت کلاس درس مورد استفاده قرار می گیرند.
کلیدواژگان: دانش عملی معلمان، تفکر معلمان، عمل فکورانه، شواب -
صفحات 127-158در مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ابتدا ابعاد مختلف نظریه «عملی» در قلمرو برنامه درسی از طریق مراجعه مستقیم به آثار ژوزف شوآب به عنوان بنیان گذار این نظریه، مطرح شده و سپس دلالت های این نظریه برای یکی از موضوعات بحث برانگیز برنامه ریزی درسی، یعنی آزادسازی تصمیم گیری درباره برنامه درسی از سیطره تشکیلات مرکزی، موردبررسی قرار می گیرد. به طور طبیعی، پاسخگویی به نیازهای مناطق مختلف از سوی یک مرکز ملی برنامه ریزی درسی ممکن نیست. برای اینکه برنامه درسی با شرایط محیطی مناطق مختلف کشور سازگار شود بایستی این مناطق بتوانند برحسب ظرفیت های خود به جریان تصمیم گیری ها ورود پیدا کنند. این مباحث در «نظریه عملی» شوآب با بحث تصمیم گیری مبتنی بر موقعیت های تربیتی عملی مرتبط است.
کلیدواژگان: نظریه عملی شوآب، برنامه درسی، آزادسازی تصمیم گیری -
صفحات 159-176یکی از راه های درک و دریافت بهتر از اندیشه ها و آراء یک صاحب نظر علمی، بررسی آن افکار و ایده ها در بستری زمانی است. در طول تاریخ، اندیشمندان بسیاری را می توان سراغ گرفت که به مرور زمان و طی آشنایی با نظریات جدیدتر و پی بردن به نتایج پیشین اندیشه های خود، به تغییر در مواضع علمی خود روی آورده اند، تا جایی که لازم است به هنگام صحبت از اندیشه های آن شخصیت های علمی به زمان تاریخی بیان شدن ایده هایشان نیز اشاره گردد. این نوشتار با هدف بررسی تحولات تاریخی در افکار و ایده های جوزف شوآب، یکی از شخصیت های برجسته ی حوزه ی تخصصی برنامه درسی، به رشته ی تحریر درآمده است تا بدان وسیله زمینه ساز درک و دریافت بهتری از او و اندیشه هایش باشد. بر این اساس، دو جهت گیری اساسی شوآب، یعنی دیدگاه های دیسیپلین محوری و عملی در برنامه درسی، مورد بحث قرار گرفته و در پایان به جمع بندی و نتیجه گیری از این بررسی پرداخته شده است.
کلیدواژگان: شوآب، دیسیپلین، دیدگاه دیسیپلینی، دیدگاه عملی، رشته ی برنامه درسس -
صفحات 177-206این نوشتار، ترجمه و تلخیص فصل ششم کتاب قوای ذهن: بازآفرینی یادگیری لیبرال در آمریکا (2006) نوشته لوین است. دانلد لوین، رئیس سابق دانشگاه شیکاگو، در خلاصه جذاب خود از زندگی آکادمیک متفکر تربیتی، جوزف شواب، کسی که سهم مهمی در بازآفرینی یادگیری لیبرال در آموزش عالی دارد، ضمن به تصویر کشیدن تلاش های علمی یک دانشمند برجسته و مبارزات تربیتی یک معلم اسطوره ای برای تحقق آرمان هایش، تحولاتی مهم را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد که به ساختن یک پارادایم برای هنرهای لیبرال کمک کرده است. دیدگاه های چالش برانگیزی که شواب در ابعاد عمل و نظر رشته برنامه درسی طرح کرده است، دگرگونی های مهم و تاثیراتی شگرف برجای گذاشته اند.
-
Pages 11-40Schwab is undoubtedly an influential curriculum thinker who is not very well known in this country. Some of the expressed views also، are problematic and signal misconceptions. Of course، part of this difficulty is due to complexities that surround Schwab’s ideas which require extensive mental investment to be deeply understood. Another reason for the expression of inaccurate views about Schwab is that his theoretical rivals have exercises whatever was needed to cover up his originality. Whether Schwab’s ideas will win popularity in the Iranian context or otherwise، understanding his views is a professional necessity and an exigency for the development of the field. The author، therefore، is trying to pay his dues in this respect. This article is the author’s second attempt which takes place after the first article was published about a decade ago. The inspiration for writing this article came from the questions and uncertainties which I think culminate in misconceptions and the unacceptable disregard of proposals set forth by Schwab. Sections comprising this article are: Schwab number one and number two، the relationship between Practical and Theoretical، Schwab’s relation to different estanblished views in curriculum field. Finally، the author argues in favor of a reading that puts Schwab in the place of a paradighm presenter which condones idealism of a particular type.Keywords: Schwab, Theoretical, Practical, Reconceptualism, liberal education
-
Pages 41-66The teaching profession is teacher's work, that they should learn it at the university. However, they learn nothing but teaching and learning theories in our theoretical universities. What is currently called the teaching expertise is merely knowledge about the teaching and learning theories which in the best condition were reduced to teqniques and labeled great title of General Methods and Techniques of Teaching. This article aims to advocate the teaching as a practical field. Rely upon Schwab's practical, is argued that we should acknowledge teaching as a practical field, if we are seriously concerned to develop the teaching profession or realize the teacher as researcher. In light of the practical theory and consideration of practical facet of teaching, different conditions for development of teaching profession might be discussed. Here, two conditions are discussed: (1) perceiving the practical problems and (2) perceiving the diversity of theories. Also, the concrete evidences are addressed that confirm the existence of teaching as a practical field, such as concepts, theories, structures, methods, institutions and above all, the practical paradigm of research.Keywords: teaching, teacher education, curriculum, the practical, teacher as researcher
-
Pages 67-104It is hard to define Teaching Practice despite its seeming simplicity. The undeniable role of teaching in educational activities has prompted reflection over its ideal definitions and methods. Such reflections have resulted in various achievements، each justified by evidence and arguments. But can one speak of and advocate an ideal method، model or strategy of teaching which serves as a path for the teacher (either in K12 or higher education settings) towards the ultimate end? The main idea of this paper (which targets university teachers as its audience) is that ‘teacherhood’ implies facing unique situations for which the ‘competency to create a model based on knowledge and experience’ plays a crucial role. Those who select teaching as a career should not exclude themselves to a single strategy، model or method which would supposedly serve as a universal solution in every situation. Nonetheless، one can attain certain rules of thumb which would be helpful for others in exploration of the teaching practice. However، knowledge of teaching strategies and reflecting upon teaching experiences is an imperative for creation of a fruitful method in every specific situation، and all effective teachers have «deliberative» actions and they are actually «practical».Keywords: Keywords: university teaching, teacher education, teaching knowledge, practical, deliberative, teacherhood
-
Pages 105-126Using a qualitative approach and phenomenography، this paper addresses the foundations and model of teachers’ practical knowledge. Schwab practical wisdom was used as a theoretical basis to gain insights into the problem. In this research، practical knowledge is defined as teachers’ personal professional beliefs، habits and actions that helps them do their tasks in sound and effective ways. Findings showed that teachers’ practical knowledge was developed in a continuous cycle. Epistemologically، teachers’ justifications associated with their practical knowledge found to have two significant epistemic statuses: paraxial knowledge and practicable knowledge. Each of these cases embedded with different epistemic weights and was used to cope with different classroom situations.Keywords: teacher's practical knowledge, teacher's thinking, reflective practice, Schwab
-
Pages 127-158In this paper by descriptive - analytic methodology، at first، different aspects of the «practical» theory in the field of curriculum through direct reference to the works of Joseph Schwab as the originator is discussed. In the next step، implications of the Practical theory for decentering decision making about curriculum from the dominance of the central organization as one of the most important issues of the curriculum are examined. It seems evident that there is no possibility to meet the needs of different regions in a country through a single national center for curriculum development. In order to make the curriculum compatible with a variety of environmental conditions، different regions of a country should be enter in decision making process about curriculums in terms of their capacities. These discussions in Schwab’s practical theory is connected with the discussion of decisions making based on educational practical situations.Keywords: Schwab's Practical Theory, Curriculum, Decentering Decision Making
-
Pages 159-176One way to get a better understanding of thoughts and ideas of a scientific expert، is investigating his/her opinions in a historical context. Throughout history، there were many theorists who have changed their positions because of facing new orientations and seeing the results of their previous ideas. So، when researchers discuss views of those thinkers، it is essential to consider the date of their ideas. This article aims to review the historical development of the ideas of Joseph Schwab، one of the leading figures in the professional field of curriculum، thereby leading to a better understanding of his ideas and perspectives. Aaccordingly، two main perspectives of Schwab- the discipline perspective and practical perspective in curriculum field- are discussed. At the end، the summary and conclusions of this study are discussed.Keywords: Keywords: Schwab, discipline, discipline perspective, practical perspective, curriculum field
-
Pages 177-206This paper is translation and summary of the sixth chapter of Levine’s Powers of the Mind: The Reinvention of Liberal Learning in America (2006). The former University of Chicago dean Donald N. Levine in his marvelous summary of academic life of the educational thinker Joseph Schwab who has a considerable contribution to reinvention of liberal learning in the higher education، Beside illustrating the scientific endeavors of an eminent scientist and the educational challenges of a legendary pedagogue to realize his aspirations، analyzes the critical transformations which have contributed to constituting a paradigm for liberal arts. The challenging viewpoints posed by Schwab have left in depth impacts on the field of curriculum studies، both in theory and practice، and have stimulated critical transformations.
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.