فهرست مطالب

پژوهشنامه اقتصاد کلان - سال نهم شماره 18 (پاییز و زمستان 1393)

پژوهشنامه اقتصاد کلان
سال نهم شماره 18 (پاییز و زمستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/11/30
  • تعداد عناوین: 7
|
  • کریم آذربایجانی، مهدی مرادپور اولادی، زهرا نجفی صفحه 13
    در این تحقیق سعی شده به بررسی تاثیرگذاری آزادسازی تجاری و سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی ایران پرداخته شود. پایه نظری برای این تحقیق بر اساس مدل تسن (2006) است. تحقیق حاضر بر دو جنبه رشد اقتصاد قرار دارد: رشد اقتصاد کل در طول دوره زمانی 1385-1338 و رشد اقتصاد بدون بخش نفتی در طول دوره 1385-1353. بررسی ها براساس نرم افزارهای Eviews و Microfit می باشند، که با کمک آزمون های علیت انگل- گرنجر و هم انباشتگی در طول دوره های کوتاه مدت و بلندمدت با الگوهای تصحیح خطا (ECM) و الگوی خود رگرسیونی با وقفه توزیعی (ARDL) صورت گرفته است.نتایج بدست آمده از تخمین مدل حاکی از آن است که شاخص آزادسازی تجاری در دوره کوتاه مدت بر رشد اقتصادی (کل و بدون بخش نفتی) اثر مثبت و معنی داری دارد، ولی در دوره بلندمدت تنها بر رشد اقتصاد کل معنی دار می باشد. همچنین شاخص سرمایه انسانی تنها در دوره بلندمدت بر رشد اقتصاد (کل و بدون بخش نفتی) اثر مثبت و معنی داری دارد و در دوره کوتاه مدت اثرات مثبت بوده ولی بی معنی می باشند
    کلیدواژگان: آزادسازی تجاری، سرمایه انسانی، رشد اقتصاد
  • نعمت الله اکبری، شکوفه فرهمند، مریم مقیمی صفحه 31
    در این مطالعه با توجه به اینکه مخارج دولت در کشورهای در حال توسعه دارای اهمیت قابل ملاحظه ای است در پی تحلیل تاثیر مخارج دولت بر شاخص توسعه ی انسانی هستیم و با توجه به اینکه استان های مختلف ایران در سال های 75 و 84 به عنوان مناطق در نظر گرفته شده و با داده های مکانمند روبه رو هستیم از تکنیک های اقتصادسنجی فضایی بهره گرفته تا بتوان نتایج مربوط به تحلیل های فضایی را ارائه نمود.با توجه به نتایج به دست آمده دامنه تاثیرات مخارج دولت در مناطق مختلف کشور بر حسب استان برای سال 75، تغییرات هزینه های جاری در بازه ی (1/438 و1/064 -) هزینه های عمرانی برای این سال در بازه ی (0/755 و 2/657-) در حال تغییر است که دلیلی بر تاثیرات متفاوت سیاست های مالی بر توسعه ی انسانی در استان های ایران است. برای سال 84 این تغییرات در بازه (0/074 و 0/146-) مربوط به هزینه های جاری و بازه ی (0/083 و 0/128-) مربوط به هزینه های عمرانی است.
    کلیدواژگان: مخارج دولت (سیاست های مالی)، شاخص توسعه ی انسانی، رگرسیون وزنی جغرافیایی، وابستگی فضایی، ناهمسانی فضایی
  • کیومرث سهیلی، سجاد امیریان صفحه 57
    یکی از متغیرهای تاثیرگذار بر نقدشوندگی و نرخ بازده سهام، میزان سهام شناور آزاد شرکت ها است. در این تحقیق ارتباط بین نرخ بازدهی سهام و سه معیار نقدشوندگی سهام شامل نسبت تعداد سهام معامله شده به کل سهام شرکت، نسبت تعداد روزهای معاملاتی سهام شرکت به کل روزهای فعالیت بورس و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام؛ با سهام شناور آزاد آزمون شده است. به دلیل ویژگی های خاص مدل های اقتصادسنجی با دادهای تلفیقی در بهره گیری از تعداد بیشتری مشاهده و در نتیجه برآورد های دقیق تر و آزمون های قابل اطمینان تر، برای آزمون فرضیه های تحقیق از این مدل ها استفاده شده است. مدل های اقتصادسنجی تصریح شده، با استفاده از نرم افزار ایویوز و با بهره گیری از اطلاعات مربوط به 66 شرکت در 17 فصل (تابستان سال 1383 لغایت تابستان سال 1387)، به روش حداقل مربعات تعمیم یافته با اثرات ثابت، برآورد شدند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که بین سه معیار مورد اشاره نقدشوندگی سهام با میزان سهام شناور آزاد شرکت ها، ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد. هم چنین بین نرخ بازدهی سهام و میزان سهام شناور آزاد ارتباط منفی و معناداری مشاهده شد.
    کلیدواژگان: نقدشوندگی، نرخ بازده سهام، سهام شناور آزاد، داده های ترکیبی، روش حداقل مربعات تعمیم یافته
  • سید کمیل طیبی، مرضیه حاجی کرمی، هاجر مصطفایی صفحه 79
    باز بودن اقتصادی به عنوان عامل تشدید رشد شناخته می شود و با قرار دادن قیمت کالا ها در نزدیکی قیمت های جهانی و ایجاد رقابت بین تولیدکنندگان داخلی و خارجی منجر به کارایی در تولید شده و با بالا بردن تنوع و کیفیت نهاده های واسطه ای، انتقال دانش و افزایش اندازه ی بازار ها رشد اقتصادی را تحریک می کند. از سوی دیگر کشور ها با حرکت بیشتر به سمت باز بودن تجاری با کاهش درآمد های مالیات تجارتی مواجه می شوند و برای تامین مالی مخارج خود نیاز به مهیا سازی منابع مالیاتی دیگر دارند. این مطالعه قصد دارد به مقایسه ی درآمد های حاصل از مالیات های داخلی با تعرفه های گمرکی حذف شده بعد از آزاد سازی تجاری پرداخته و نحوه ی جبران این منبع درآمد از دست رفته برای دولت درکشور های آسیایی، طی سال های 1985-2009 را بررسی و نقش مالیات ارزش افزوده در این زمینه را مورد ارزیابی قرار دهد. بدین منظور الگوی نظری – تجربی مالیات های داخلی تصریح و به روش گشتاور های تعمیم یافته مورد برآورد قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در سال های اولیه ی حذف مالیات بر تجارت، مالیات های داخلی کاهش و در ادامه ی آزاد سازی مالیات های داخلی روند افزایشی داشته است و اثر مالیات ارزش افزوده در روند افزایش مالیات های داخلی مثبت ارزیابی شده است.
    کلیدواژگان: مالیات های داخلی، مالیات بر تجارت، مالیات ارزش افزوده، روش گشتاور های تعمیم یافته (GMM)
  • اسدالله فرزین وش، فاطمه لبافی فریز صفحه 101
    در این مقاله به دنبال بررسی اثر نااطمینانی تورمی بر تورم و رشد ارزش افزوده بخش صنعت در اقتصاد ایران هستیم. در این زمینه دو فرضیه مطرح می باشد 1. در اقتصاد ایران با افزایش نااطمینانی تورمی، تورم افزایش می یابد (نظریه کوکرمن ملتزر)؛ 2. در بخش صنعت اقتصاد ایران، با افزایش نااطمینانی تورمی، رشد ارزش افزوده بخش صنعت کاهش می یابد(نظریه فریدمن). برای بررسی این دو فرضیه، در ابتدا جانشینی برای نااطمینانی تورمی با استفاده ازروش GARCH دو متغیره بدست آمده است. دراین روش معادلات میانگین بهینه تورم و رشد ارزش افزوده بخش صنعت به طور همزمان و با تصریح BEEK تخمین زده شده و از واریانس شرطی حاصله به عنوان جانشینی برای نااطمینانی تورمی و نااطمینانی رشد ارزش افزوده بخش صنعت استفاده شده است سپس آزمون علیت انگل گرنجر بین متغیرها انجام گرفته است. این بررسی نشان می دهد که فرضیه کوکرمن ملتزر مبنی بر اثر مثبت نااطمینانی تورمی بر تورم دراقتصاد ایران پذیرفته می شود و فرضیه فریدمن مبنی بر اثر منفی نااطمینانی تورمی بر رشد ارزش افزوده بخش صنعت رد می شود.
    کلیدواژگان: تورم، نااطمینانی تورمی، ارزش افزوده صنعت، GARCH دو متغیره، BEEK
  • محمدحسن فطرس، اکبر آقازاده، سودا جبراییلی صفحه 127
    به منظور بررسی روابط بین مصرف انرژی تجدیدپذیر و رشد اقتصادی در مناطق مختلف جهان، 2009-1980، از آزمون های هم انباشتگی و علیت پانلی استفاده شده است.
    نتایج نشان می دهند که رابطه ی هم انباشتگی بین متغیرها در بلندمدت در مناطق منتخب جهان وجود دارد. میزان اثرگذاری بیشتر مصرف انرژی تجدیدپذیر بر رشد اقتصادی، به ترتیب، در مناطق آسیا- اقیانوسیه، آمریکا، اروپا، خاورمیانه و آفریقا می باشد.نتایج حاصل از VECM پانلی، نشان داد در آمریکا در کوتاه مدت و بلندمدت، رابطه ی علی یک طرفه ای از مصرف انرژی تجدیدپذیر به سمت رشد اقتصادی وجود دارد. در اروپا، هم در کوتاه مدت و بلندمدت، رابطه ی علی یک طرفه ای از رشد اقتصادی به مصرف انرژی تجدیدپذیر وجود دارد. در خاورمیانه و آفریقا، در کوتاه مدت رابطه ی علی یک طرفه ای از مصرف انرژی تجدیدپذیر به رشد اقتصادی وجود دارد ولی در بلندمدت، در خاورمیانه رابطه ی علی یک طرفه ای از مصرف انرژی تجدیدپذیر به رشد اقتصادی وجود داشته و در آفریقا این رابطه دوسویه می باشد. در آسیا- اقیانوسیه، در کوتاه مدت رابطه ی علی دو طرفه در سطح 10% و در بلندمدت، رابطه ی علی یک طرفه ای از رشد اقتصادی به مصرف انرژی تجدیدپذیر وجود دارد.
    کلیدواژگان: مصرف انرژی تجدیدپذیر، رشد اقتصادی، آزمون های هم انباشتگی پانلی، علیت پانلی
  • زهرا نصراللهی، غلام حسین زارع، داوود محمودی نیا صفحه 151
    وجود اطلاعات نامتقارن در بازار که باعث ایجاد پدیده گزینش نامطلوب می شود یکی از مسائلی است که در دهه های اخیر بسیار بحث برانگیز بوده است. از جمله بازارهایی که این پدیده در آن به خوبی قابل مشاهده است، بازار اتومبیل های دست دوم می باشد. در این مقاله با استفاده از داده هایی که از طریق پرسش نامه گردآوری شده و با به کارگیری الگوی تابیت[1] به بررسی بازار اتومبیل شهر شیراز پرداخته شده است. مقاله به دنبال بررسی این مساله است که آیا در یک سن مشابه، تفاوتی میان هزینه ی صورت گرفته روی اتومبیل هایی که هنگام خریداری نو بوده اند و آن دست اتومبیل هایی که هنگام خرید دست دوم بوده اند وجود دارد یا خیر؟ آیا داشتن اطلاعات بیشتر در مورد اتومبیل دست دوم هنگام خرید باعث کاهش هزینه های صرف شده بر روی آن می شود؟ نتایج نشان می دهد که هزینه های صورت گرفته بر روی اتومبیل هایی که هنگام خرید دست دوم بوده اند، در یک سن مشابه، به طور معناداری بیش از هزینه صرف شده روی اتومبیل هایی است که هنگام خرید نو بوده اند که به معنای تایید فروض لمون است. از سوی دیگر نتایج بیان کننده این است که داشتن اطلاعات بیشتر در مورد اتومبیل های دست دوم هنگام خرید – برای نمونه خرید اتومبیل از دوستان و آشنایان به جای مراجعه به بنگاه- منجر به کاهش مخارج صورت گرفته بر روی اتومبیل می شود.
    کلیدواژگان: لمون، اطلاعات نامتقارن، مدل تابیت، شیراز