نشریه مطالعات در دنیای رنگ
سال چهارم شماره 4 (پیاپی 15، زمستان 1393)

خوردگی میکروبی یک فرآیند الکتروشیمیایی است که در آن میکروارگانیسم ها بدون تغییر در طبیعت الکتروشیمیایی آن قادر به شروع، تسهیل یا تسریع واکنش خوردگی می باشند. یکی از راه های قانع کننده برای ادعای وجود خوردگی میکروبیولوژیک در برابر خوردگی شیمیایی، شناخت میکروارگانیسم های موثر در این نوع خوردگی است. باکتری های آهن، باکتری های سولفور و باکتری احیاءکننده سولفات از جمله میکروارگانیسم های مهم در خوردگی می باشند. با توجه به اینکه اکثر صنایع مرتبط با آب هستند، همواره درگیر رشد و فعالیت باکتری ها در بخش های مختلف می باشند، و سالانه هزینه های زیادی را به بخش صنعت در سراسر جهان تحمیل می کند. از این رو روش های گوناگونی برای مقابله با این پدیده پیشنهاد شده است، از جمله روش های کنترل خوردگی شامل: کنترل خوردگی با استفاده از حفاظت کاتدی، بازدارنده ها، پوشش های حاوی مواد شیمیایی و مواد آلی خودترمیم شونده، کنترل خوردگی میکروبی از طریق بیوسایدها زیست کش ها، کنترل خوردگی با استفاده از زیست لایه های باکتریایی، پلی ساکارید تولیدی توسط گونه میکروبی و نقش نانوتکنولوژی در کنترل خوردگی می باشد. در این مقاله ضمن معرفی خوردگی میکروبی به بررسی روش ها و استراتژی های کنترل خوردگی و همچنین توسعه روش های نوین محافظت در برابر خوردگی، نظیر استفاده از زیست لایه و پلی ساکاریدهای میکروبی که هم از نظر اقتصادی مقرون به صرفه و هم به دلیل اینکه از منابع زیستی تولید می شوند زیست تخریب پذیر بوده، پرداخته شده است.

ویژگی های نمونه های سیاه بر خلاف نمونه های سفید چه از نظر رنگی و چه از نظر طیفی چندان مورد توجه قرار نگرفته و بررسی نشده اند. درحالیکه سیاهی همچون سفیدی یک پدیده فیزیکی-روانی بوده و امکان مقایسه چنین مفاهیمی بسادگی میسر نمی باشد. با توجه به نیاز صنایع جهت کنترل کیفیت محصولات تولیدی لزوم ارائه اندیسی برای ارزیابی سیاهی و مقایسه آن با نتایج ارزیابی های بصری در علم رنگ ضروری بنظر می رسد. بدیهی است دستیابی به اندیس ارزیابی سیاهی بدون بررسی رفتار طیفی و رنگی نمونه های سیاه امکان پذیر نخواهد بود. تحقیق حاضر مروری است بر نخستین تلاش های صورت گرفته در راستای ارزیابی سیستماتیک سیاهی که با هدف بررسی و تحلیل رفتار طیفی و رنگی نمونه های سیاه انجام شده اند.

عوامل رنگ دهنده به رنگدانه ها و رنگزا ها تقسیم شده که می توانند منشا طبیعی یا سنتزی داشته باشند. یکی از کاربردهای مهم این ترکیبات ایجاد رنگ در فراورده های آرایشی و بهداشتی است. محصولات آرایشی به دلیل ویژگی های سلامتی و زینتی از هزاران سال پیش نقش مهمی را در زندگی انسان بازی کرده اند. دسته مهمی از این مواد، محصولات آرایشی زینتی هستند که برای رنگ دادن و شاداب کردن چهره استفاده می شوند. انتخاب عوامل رنگ دهنده در اغلب این محصولات بر اساس ویژگی های شیمیایی و فیزیکی، پایداری و کاربرد نهایی می باشد. هدف از ارائه این مقاله معرفی محصولات آرایشی زینتی و بررسی انواع مواد رنگی به کار رفته در آنها در شکل های مختلف می باشد. سپس برخی از رنگ های غیر مجاز و مشکلات ناشی از مصرف آنها بیان شده و منابع جدید و ایمن برای تولید رنگدانه ها معرفی می شود. در پایان روش های شناسایی شیمیایی و جداسازی عوامل رنگ دهنده در محصولات آرایشی معرفی شده است.

امروزه نانوذرات فلزی به دلیل کاربردهای فراوان در زمینه های مختلف بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند. از میان نانوذرات فلزی، نانوذرات برپایه مس به دلیل ارزان بودن و در دسترس بودن بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند. در سنتز نانوذرات مس عوامل مختلفی دخیل هستند که از جمله آنها می توان به غلظت عوامل احیا، محافظت کننده سطح، دمای واکنش و pH اشاره کرد. به طور کلی مشاهده شده است که با افزایش میزان عامل احیا اندازه نانوذرات کمتر شده است. همچنین با افزایش میزان عامل محافظت کننده نیز مشاهده گردیده است که اندازه ذرات کاهش پیدا می کند. با افزایش دمای واکنش ملاحضه گردیده است که اندازه ذرات پایین تری به دست می آید و بالاخره با افزایش pH به دلیل تشکیل هسته های فراوان، اندازه ذرات کاهش پیدا می کند. در این مطالعه سعی شده است که مکانیزم تاثیر هر کدام از این عوامل به طور جداگانه و مفصل بررسی گردد.

پوشش های پلیمری با ایجاد یک سد فیزیکی و الکتریکی میان سطح سازه های فلزی و عوامل خورنده موجب حفاظت سازه های فلزی در برابر خوردگی می شوند. ویژگی سدگری فیزیکی و الکتریکی پوشش های پلیمری تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند ساختار شیمیایی و فیزیکی پیونده، شکل، اندازه و میزان رنگدانه مورد استفاده در پوشش، برهمکنش میان رنگدانه و زنجیرهای پلیمری پیونده و دما است. نظر به نقش آب در واکنش های خوردگی و فتوشیمیایی و نیز تاثیرات منفی آن بر استحکام چسبندگی و عایق کنندگی الکتریکی پوشش ها، در این مقاله سعی شده است عملکرد سدگری پوشش های پلیمری در برابر نفوذ و تراوایی آب، روش های ارزیابی و تاثیر ویژگی های پیونده و رنگدانه و دما بر این خاصیت مورد بررسی قرار گیرد.

در این مقاله سعی شده است پدیده ایجاد کف در سامانه های پوششی به طور کامل مورد بررسی قرار گیرد. در ابتدا، تعاریف مربوط به کف و اهمیت آن در صنعت پوشش مورد بررسی قرار می گیرد. نظر به اینکه مقابله با کف نیازمند دانش کافی درباره چگونگی پایدار شدن کف می باشد، ابتدا سازوکارهای پایداری کف بیان می شود و در ادامه سازوکارهای حذف کف از سامانه های پوششی و مهمترین مواد و افزودنی هایی که این قابلیت را به سامانه های روکشی می دهند، معرفی می گردند.

مواد رنگزا یکی از اجزاء اصلی سلول های خورشیدی نانوساختار است که نقش تولید الکترون را برعهده دارد. یکی از مهمترین طبقات مواد رنگزای قابل استفاده در سلول های خورشیدی، مواد رنگزای طبیعی است که به دلیل قیمت پایین و عدم وجود مخاطرات محیط زیستی بسیار مورد توجه هستند. اجزاء متنوعی از گیاهان مانند گلبرگ گل ها، برگ و پوست درختان به عنوان مواد حساس کننده در سلول های خورشیدی استفاده شده و عملکرد آنها مورد ارزیابی قرار گرفته است. اگرچه مواد رنگزای طبیعی کاربردهای متنوع وگسترده ای دارند اما این پژوهش به طور خلاصه به معرفی مواد رنگزای طبیعی قابل استفاده در سلول های خورشیدی نانو ساختار حساس شده به مواد رنگزا می پردازد.

لوله های خطوط انتقال پساب بدلیل حضور انواع عوامل تخریبی موجود در فاضلاب در معرض انواع تخریب ها، اعم از میکروبی و غیر میکروبی قرار دارند که به جهت جلوگیری از تخریب لوله ها و افزایش بازده عملکرد لوله ها در محیط پسابی پوشش هایی را به عنوان محافظ داخل لوله ها اعمال می کنند. از جمله پوشش های سطوح داخلی لوله ها می توان به لعاب قطران ذغال سنگ، اپوکسی مایع، اپوکسی پودری، پلی یورتان، پلی آمید و پلی اوره آاشاره کرد. این مقاله، بطور اجمالی ویژگی ها و نحوه عملکرد پوشش های متداول سطوح داخلی خطوط لوله پساب را مورد بررسی قرار داده و به روش های اخیر در تهیه پوشش های حفاظتی می پردازد.