فهرست مطالب
نشریه مطالعات سیاسی جهان اسلام
پیاپی 11 (پاییز 1393)
- تاریخ انتشار: 1393/09/18
- تعداد عناوین: 8
-
- مقاله پژوهشی
-
صفحات 11-30انقلاب اسلامی و استقرار جمهوری اسلامی به مسلمانانی که هویت خود را در برابر تفکر سکولاریستی حاکم بر جهان حفظ کرده بودند، این امکان را داد که ابراز وجود کنند. این پژوهش با بررسی این پرسش که وقوع انقلاب اسلامی چه نقشی در خشونت های ضدشیعی در پاکستان و افزایش آن داشته است، این فرضیه را مورد سنجش قرار داده که «وقایع پس از انقلاب ایران نشان می دهد که برخی از کشورهای منطقه ای به همراه قدرت های بزرگ غربی در دو محور به مبارزه و مقابله با آرمان های انقلاب اسلامی و ارزش های تشیع در پاکستان برآمدند. محور اول عبارت بود از ایجاد تفرقه بین شیعیان و اهل سنت پاکستان و دامن زدن به اختلافات فرقه ای و تبلیغ این موضوع که انقلاب ایران انقلابی شیعی و مدافع شیعیان است و می خواهد به وسیله شیعیان پاکستان حکومتی شیعی در پاکستان حاکم کند و سنیان را از میان بردارد. محور دوم، انجام فعالیت هایی برای جلوگیری از نفوذ انقلاب ایران در پاکستان بود؛ مانند اسلام گرایی حکومت. در هر دو زمینه فوق، عربستان و امریکا نقش اصلی را بر عهده داشتند و به درگیری های فرقه ای دامن زدند که حاصل آن خشونت های ضدشیعی در پاکستان بود. روش تحقیق مقاله، روش تلفیقی است که در آن از روش های تاریخی-توصیفی و تحلیل محتوایی استفاده شده است.
کلیدواژگان: انقلاب اسلامی ایران، خشونت های ضدشیعی، پاکستان، عربستان سعودی، ایالات متحده امریکا -
صفحات 31-48اعتراضات سیاسی مردم کشور بحرین علیه حکومت، دارای سابقه ای طولانی است و عمری به درازی استیلای خاندان حاکم آل خلیفه بر این کشور دارد. این اعتراضات در سال 2011 با خیزش گسترده مردم، وارد مرحله تازه ای شد که گستردگی و شدت فراوان دامنه این اعتراضات نشان دهنده خستگی مردم این کشور از ساختار سیاسی بسته و استبدادی، تبعیض مذهبی، نداشتن آزادی و انجام ندادن اصلاحات واقعی سیاسی در بحرین توسط رژیم حکومتی آل خلیفه است. این تحقیق در پی پاسخ به این پرسش است که موفق نبودن اصلاحات سیاسی در بحرین چه دلایلی دارد؟ در این مقاله که برای بررسی داده های آن از روش تحلیلی- توصیفی استفاده شده است، سیستم قبیله ای و بسته بودن ساختار سیاسی رژیم بحرین، شکاف گسترده مذهبی، حمایت همه جانبه عربستان و دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از حکومت بحرین و ملاحظات امریکا در حمایت از رژیم آل خلیفه به عنوان یک متحد استراتژیک، دلایل انجام نشدن اصلاحات سیاسی در این کشور دانسته شده اند.
کلیدواژگان: اصلاحات سیاسی، بحرین، شیعیان، شورای همکاری خلیج فارس -
صفحات 49-68تحولات اخیر خاورمیانه و شمال افریقا یکی از بزرگ ترین رویدادهای تاریخ معاصر جهان عرب به شمار می رود، زیرا به صورت همزمان کشورهای مختلف منطقه فوق استراتژیک خاورمیانه را درگیر خود ساخت و معادلات جدیدی را در این منطقه حساس به وجود آورد. نظر بر این مسئله، در این تحقیق تلاش می شود تا با بررسی مقولاتی نظیر نوع و سنخ تاثیرگذاری تهدیدات شکل گرفته در طی تحولات اخیر بر موجودیت شورای همکاری خلیج فارس و نیز بررسی نوع واکنش و بازیگری شورای همکاری خلیج فارس نسبت به کشورهای تهدیدآفرین یا مورد تهدید، نحوه واکنش شورای همکاری خلیج فارس نسبت به بیداری اسلامی در سطوح مختلف مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا سعی شده در عین بهره وری از داده های توصیفی- تحلیلی در چهارچوب بهره وری از روش تحقیق، از حیث روش شناسی تحقیق نیز بر نظریه جامعه امن که توسط بزرگانی چون کارل دویچ و آلکس.جی. بلامی ارائه شده تاکید شود و در سایه چنین نگاهی است که درنهایت سه مسئله اثبات شده است؛ اول اینکه درمجموع، بیداری اسلامی موضوعی تهدیدزا برای شورای همکاری خلیج فارس بوده است و البته به فراخور همین مسئله آن ها سعی کرده اند این تهدید را به فرصتی در راستای تغییر معادلات فکری و سیاسی ژئوپلیتیک منطقه ای بدل کنند. نکته دوم اینکه شورای همکاری خلیج فارس منبع تهدیدات ناشی از بیداری اسلامی را بیشتر در ورای مرزهای خود و نه به عنوان یک موضوع داخلی و مطالبه مدنی و سیاسی جست وجو کرده است و سومین نکته نیز این است که شورای همکاری خلیج فارس با توجه به ماهیت رژیم های حاکم بر کشورهای عضو بیشتر واکنش سخت افزارانه نسبت به بیداری اسلامی داشته است.
کلیدواژگان: بیداری اسلامی، شورای همکاری خلیج فارس، تهدید هویتی، جامعه امن، ترتیبات منطقه ای، مداخله خارجی -
صفحات 69-88از اواخر سال 2010 تا به حال، کشورهای عرب مسلمان خاورمیانه و شمال افریقا دست خوش ناآرامی های سیاسی و اجتماعی بوده است؛ انقلاب هایی در برخی از این کشورها رخ داده و در کشورهایی مثل تونس، مصر، لیبی و یمن به پیروزی رسیده است. همچنین ناآرامی هایی که هنوز ممکن است به انقلاب منجر شود در بحرین و سوریه در جریان است. انقلاب های اخیر، موج جدید آزادی خواهی و مردم سالاری را در خاورمیانه و شمال افریقا رقم زد؛ منطقه ای که پایگاه مقاوم اقتدارگرایی در جهان محسوب می شود، اکنون تحولات سریع سیاسی را در مسیر مردم سالاری تجربه می کند. در ایران عمدتا از این تحولات تحت عنوان «بهار اسلامی» یا «بیداری اسلامی» و در غرب عمدتا تحت عنوان «بهار عربی» یاد می شود. با توجه به اینکه انقلاب های مذکور، اولین انقلاب هایی هستند که پس از اینترنت و انقلاب در رسانه های اجتماعی در یکی دو دهه اخیر رخ می دهند، بررسی تاثیر این تکنولوژی ها در انقلاب های اخیر شاید یکی از مهم ترین موضوعات جالب توجه در خصوص این تحولات و ناآرامی ها باشد. مقاله حاضر بر اساس یک رویکرد توصیفی-تحلیلی به نقش اینترنت و شبکه های اجتماعی نظیر فیس بوک، تویتر و یوتیوب در بهار عربی می پردازد. نویسنده معتقد است که اینترنت و شبکه های اجتماعی یکی از نمودهای بارز انقلاب های اخیر خاورمیانه است. البته به لحاظ تاثیرگذاری، این عامل هیچ گاه از عوامل اصلی و زیربنایی نبوده است، بلکه از عوامل فرعی و کاتالیزور موثر در انقلاب های خاورمیانه و شمال افریقاست.
کلیدواژگان: اینترنت، شبکه های اجتماعی، انقلاب، خاورمیانه، شمال افریقا -
صفحات 89-111هدف این مقاله شناخت مولفه های فرهنگ سیاسی جریان سلفی تکفیری با تاکید بر گروه داعش است. بر اساس یافته های پژوهش، سلفی ها گروهی از مسلمانان تندرو از اهل سنت هستند که عقاید و باورهایی انحرافی از اسلام دارند. در این میان، جریانی خشونت طلب و رادیکال به نام داعش، در مدتی کوتاه توانسته است به بخش هایی از سوریه و عراق تسلط یافته، در کانون تحولات سیاسی بین المللی قرار گیرد. رهبر آن ها خود را خلیفه مسلمانان خوانده و از دیگر مسلمانان خواسته شده است که از آن ها پیروی کنند؛ بنابراین، برای شناخت بهتر این جریان و اتخاذ تدابیر و راهبردهای مناسب برای مقابله، این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که «مولفه های فرهنگ سیاسی جریان سلفی تکفیری به ویژه گروه داعش کدامند؟» برای پاسخ به این پرسش از روش تحلیل اسنادی که از انواع روش های کیفی است، استفاده شده است. با این روش، اسناد و مدارک موجود شامل کتب، مقالات وغیره بررسی شده است. پژوهش حاضر ابتدا به بررسی مفاهیم فرهنگ سیاسی و جریان سلفی تکفیری، نظریه پردازان فرهنگ سیاسی جریان سلفی تکفیری و انواع جریان های سلفی پرداخته است. در این باره همچنین مولفه هایی چون خلافت، جهاد و شهادت را شناسایی کرده و آن ها را به تفکیک مورد بررسی قرار داده است. یافته ها حاکی از آن است که خلافت، اصلی ترین مولفه فرهنگ سیاسی داعش است. همچنین از نگاه آنان جهاد ابزار تحقق خلافت بوده و به شکل های مختلف آن علیه گروه های مخالف مسلمان و غیرمسلمان ممکن است به برپایی حکومت اسلامی کمک کند. انجام عملیات تروریستی توسط این گروه، با توجه به نگرش آنان به جهاد و شهادت، اجرای شریعت و تشکیل حکومت اسلامی توجیه می شود.
کلیدواژگان: فرهنگ سیاسی، جریان سلفی تکفیری، داعش، خلافت، جهاد، شهادت -
صفحات 113-135فرایند دموکراسی خواهی، اصلی اجتناب ناپذیر و مسیر دست یابی به آن نیازمند دموکراتیزاسیون فرهنگی است تا بتوان در یک شرایط ارگانیک و در چشم انداز ساختار مدنظر آرمان های مردم، فاکتورهای واقعی آن را در جامعه پیاده کرد. مقاله حاضر به نقش دین در تحول دموکراتیک کشور مصر می پردازد. در این میان، پارادایم جدید مردم سالاری دینی به عنوان بارزترین شاخصه انقلاب 25 ژانویه مصر قلمداد می شود، زیرا برآیند نقش دین در انقلاب مصر، ایجاد تعادل میان نیروهای اسلام گرا، لیبرال و سکولار بوده است. برخی معتقدند سقوط نظام مبارک و پایان یافتن سلطه حزب دموکراتیک ملی، منجر به ظهور فضای سیاسی متنوع و حضور بازیگران جدید شده است. علاوه بر آن، گشایش سیاسی و کثرت گرایی حاصل در ترکیب جنبش ها و احزاب اسلامی، دیگر تحول بارز در مرحله پسا انقلاب مصر به شمار می رود. به دلیل آنکه نقش و عملکرد دین در روند دموکراسی سازی مصر در مرحله بعد از انقلاب، موضوع محوری مقاله است؛ بنابراین، استدلال می شود که گذار به دموکراسی در مصر، بدون در نظر گرفتن سطح تحلیل دین قابل بررسی نیست، اما کثرت گرایی در درون جنبش های اسلامی پس از انقلاب، مانع هژمونی نیروی اسلام گرای خاص در عرصه عمومی کشور مذکور می شود. گذار از مرحله اقتدارگرایی مبارک و گام نهادن در راه دموکراسی نیز گفتمان های احزاب و جریان های اسلام گرای سنتی و جدید را دگرگون، و ایدئولوژی و شیوه های متفاوتی به وجود آورده است.
کلیدواژگان: دین، سلفی گری، اخوان المسلمین، دموکراسی، مصر، جریان های اسلامی -
صفحات 137-156با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، آسیای مرکزی به عنوان بخشی از گستره حوزه تمدن ایران، جایگاه ویژه ای از سیاست خارجی را به خود اختصاص داد. ایران نیز با وجود اشتراکات، پیوندها، فرصت ها و مجموعه محدودیت ها و موانع داخلی و خارجی، سیاست ارتباط با این حوزه را به صورت دوجانبه یا چندجانبه آغاز کرد، اما توفیق ایران برای تاثیرگذاری در منطقه، منوط به گسترش هم گرایی و کاهش واگرایی و قدرت سازی از طریق ائتلاف و همبستگی با واحدهای این منطقه بوده و برای تبدیل شدن به هژمونی منطقه باید همواره به حوزه های ایرانی، فرهنگی و اقتصادی توجه ویژه داشته باشد. وجود اشتراکات و پیوندهای تاریخی، فرهنگی، سیاسی، امنیتی، اقتصادی و نقش ژئوپلیتیک و نیاز به دستیابی به حقوق اولیه و ذینفع شدن در منافع مشترک و گسترش مناسبات، تحقیق در این رابطه را ضروری می کرد. پرسش اصلی پژوهش بدین صورت قابل طرح است: «الزام حضور جمهوری اسلامی ایران و اثرات آن بر امنیت منطقه آسیای مرکزی چگونه قابل تبیین است؟» و با عنایت به این فرضیه که به نظر می رسد با توجه به مسائل و روابط موجود کشورهای آسیای مرکزی، جمهوری اسلامی ایران با حضور و سیاست های خود بر روندهای سیاسی منطقه تاثیرگذار است. نگارنده برای آزمون این فرضیه به توجه و توسل کشورهای منطقه برای تامین نیازمندی های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی به کشورهای رقیب جمهوری اسلامی ایران پرداخته، این موضوع را مورد بررسی قرار می دهد که حضور ایران تا چه اندازه به برقراری صلح و امنیت در منطقه کمک کرده است. این نوشتار با مطالعات کتابخانه ای و استفاده از روش اسنادی، همراه با مشاهدات شخصی و راهنمایی از شخصیت های اجتماعی منطقه تدوین شده و سعی شده است با بررسی جغرافیایی سیاسی و ترتیبات امنیتی، جاذبه ها و امتیازات، استراتژی ها و رویکردهای سیاست خارجی طرفین، به تبیین کیفیت روابط و راهکارهای بهبود آن پرداخته شود و دورنمایی از آثار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر روندهای سیاسی منطقه مطالعه و بررسی شود.
کلیدواژگان: آسیای مرکزی، سیاست خارجی، روابط بین الملل، هم گرایی، واگرایی -
صفحات 157-184در طول تاریخ اسلام، افراد و جریان هایی بوده اند که با اتخاذ خط مشی رادیکال، برداشت های منحرفانه خود را به عنوان اسلام اصیل و انقلابی معرفی کرده و برخی از افراد ناآگاه را به دنبال خود کشیده اند. در این راستا دو جریان تکفیری خوارج و القاعده عراق با شاخصه های مشترک فکری-رفتاری در حوزه این جریان های افراط گرا قرار می گیرند. دو جریان سیاسی-نظامی که برخلاف جمهور علمای دین به مبارزه با حکام کشورهای اسلامی همت گمارده، با برداشت و خوانشی بدوی از دین و کنش های ناشی از آن، خشن ترین رفتارها را به نام دین اسلام اعمال کرده اند، تا جایی که در نوع خود رادیکال ترین و خشونت بار ترین نظام اندیشه ای را رقم زده اند. بر این اساس، نویسندگان در قالب چهارچوبی مقایسه ای با بررسی این دو جریان اسلام گرا، منشا خشونت ها و رفتارهای ستیزه جویانه آنان را در جهالت و نداشتن آگاهی شان در امور مختلف نسبت به خود، تعالیم اسلامی، محیط و فرهنگ جوامع اسلامی وغیره می دانند که به گونه های مختلف تعصب، تکفیر، افراط گرایی وغیره متجلی شده است و با تفسیر غیر واقعی حقایق، جو اختلاف، تفرقه و کشتار را در جوامع اسلامی امری رایج جلوه داده اند.
کلیدواژگان: خوارج، القاعده عراق، جهان اسلام
-
Pages 11-30Islamic Revolution and the establishment of an Islamic Republic in Iran gave the opportunity to Muslims، who have maintained their identity against secular thinking in the world، to express themselves. This study assesses this hypothesis: “events after the Iranian revolution indicate that some of the countries in the region along with the western great powers fight against the ideals of the Islamic Revolution and the rise of the Shia in Pakistan in two axes. The first was to create divisions between Shias and Sunnis in Pakistan، fueling sectarian strife and advertising that Iranian revolution is a shiite revolution، advocates Shias and wants to establish a shiite government in Pakistan. The second axis was activities to display that Pakistan government is an Islamist one.” In both axis، Saudi Arabia and America played the key role، resulting in anti-Shiite violence in Pakistan. The research has used a synthesis historical-descriptive and content analysis method.Keywords: Islamic Revolution of Iran, Pakistan, Saudi Arabia, United States of America
-
Pages 31-48During the life-long domination of the ruling Al Khalifa family, political protests against the government of Bahrain have a long history. Since the 2011 revolution of Bahrain, protest enters the new phase that appeared the people of Bahrain don’t hope for the successful political reforms. This article seeks to answer the question of what are the main reasons of failure of political reforms in Bahrain. In this article, we used the analytical method for the analyze of dictatorial political system, religious gaps, Saudi Arabia and other Persian gulf cooperation councils support of Bahrain regime. We analyse these factors as the main reason of defeat of political reform in Bahrain.Keywords: Bahrain, Political Reform, Gulf Cooperation Council, Persian Gulf
-
Pages 49-68Events of Middle East and North Africa, known as the Islamic awakening, is considered as one of the most magnificent events in the contemporary history of the Arab world; because these events made different Middle Eastern countries engage at the same time, and constructed the new equations in this critical region. Accordingly, in this paper we attempt to review issues such as the nature and types of threat perception has been shaped by the existence of Islamic Awakening movements associated Persian Gulf Cooperation Council and also to analyze acting and reacting to the countries of Persian Gulf Cooperation Council related to the Islamic awakening in different levels. In this regard we have emphasized on the application of descriptive - analytical method in the framework of the security community Karl Deutsch and Alex J. Bellamy to the three questions have been proven. First: Islamic Awakening has been threatening subject to the Persian Gulf Cooperation Council and according to the same problem they have tried to take these threats into opportunities in the framework of Regional Politics. Second: the Persian Gulf Cooperation Council is the source of the threat to the Islamic awakening in further beyond its borders and not as an internal matter and civil demand notice. The third point is that the Persian Gulf Cooperation Council member states- with regard to the nature of the regime governing-to use approaches of hard power.Keywords: Islamic Awaking, Persian Gulf Cooperation Council, Regional Arrangement
-
Pages 69-88From the end of the year 2010 till now, Arab and Muslim countries of the Middle East and North Africa were subjected to sociopolitical unrests; some revolutions happened in some countries and in some countries such as Tunisia, Egypt, Libya and Yemen had victories. Also unrests are undergone in Bahrain and Syria that may lead to revolution. Recent revolutions were the new wave of democratization in the Middle East and North Africa. These unrests are titled “Arab Spring” in the west and “Islamic Spring” and “Islamic Awakening” in Iran. Mentioned revolutions are the first ones that happened after the advent of Internet and revolution in social media, so one of the important subjects about the developments and unrests in the region. This article explains the role of Internet and social networks such as Face book, Twitter and You Tube in the Middle East and North African Revolutions. Author believes that Internet and social networks are one of the major aspects of the recent revolutions in MENA. This factor is not as a major and structural factor, but as a minor and catalyst factor in the events. Meanwhile the effectiveness of them differs from one country to another.Keywords: Social Networks, Revolution, Middle East, North Africa
-
Pages 89-111The aim of this paper is to identify the components of political culture of the Takfiri Militant Groups with emphasis on the ISIS (Islamic State of Iraq and Sham). The Takfiri Militant Groups are extremist sunnite Muslims who have deviant ideas and beliefs about Islam. The violent and radical movement called ISIS, in a short time has managed to dominate parts of Syria and Iraq. Their leader called himself Caliph of Muslims and other Muslims have been asked to follow him. This paper discues about the components of political culture of the Takfiri Militant Groups especially ISIS. The method used in this study is documentary analysis. Therefore the references and resources related to this subject, have been studied and reviewed.These components are such as: the Caliphate, Jihad and Martyrdom. The findings suggest that the Caliphate is a major component of political culture of ISIS. They also look at Jihad as the means of fulfilling Caliphate and it uses in different ways against various Muslim opposition groups and non-Muslims to establish an Islamic state. According to their belifs, ISIS used terrorist operations to fulfill the Islamic Shariat and to establish an islamic state.Keywords: Political Culture, the Takfiri Militant Groups, ISIS, Caliphate
-
Pages 113-135The process of demand for democracy is an inevitable principle and path to achieve it necessitates a cultural democratization. In the same way, it will be potential to implement the real elements of democracy in a society based on living condition and people’s inspirations perspectives. This article examines the role of religion in Egyptian democratic transformation. As far as an overall study in Egyptian Revolution shows, religion played a critical role in creation of equilibrium among Islamist, liberal and secular groups. So, the new paradigm of democracy based on religion is regarded as the key parameter of “January 25 Revolution”. Some believe that the collapse of the Mobarak regime and putting an end to the hegemony of National Democratic Party led to the emergence of pluralism in political climate and players. Furthermore, the new political environment and diversity in component of movements and Islamic parties is a clear modification of post-revolutionary Egypt. The role and task of religion in Egyptians democratization process is the core topic of this paper. We will argue that the transition to democracy in Egypt would not be measured without a realistic account of religious analysis level; however, pluralism in Islamic movement after the Egyptian revolution will deter the dominance of hegemony by a specific Islamic group in the country. Moreover, transition from dictatorship of Mubarak to democracy has generated a fundamental change in discourse of parties, traditional and modern Islamic groups and also led to diversity in ideology and methods.Keywords: Salafism, Ekhwan al Muslimin (Muslim Brotherhood), Egypt, Islamic Drives
-
Pages 137-156With the collapse of the Soviet Union, the Central Asian gave a special status for Iran’s foreign policy. Historical ties, shared cultural, political, and economic beneficiaries in the common interests and expansion of the relationships has caused this research to be necessary in this regard. The key question in this regard: "The obligation of the Islamic Republic of Iran and how its effects are explained on security of the Central Asian? And the assumption seems that to be the problems of Central Asia, the Islamic Republic and its presence of their policies is effective on the region's political processes. In this regard, the appeal to the competing countries of the region to meet their needs and the importance of Iran in the region has been investigated. This paper tries to study the effects of library and documentation procedure to evaluate the prospect of Iran's foreign policy the political processes of Central Asia.Keywords: Central Asia, Islamic Republic of Iran, Divergence
-
Pages 157-184Over many centuries of Islamic history, there were individuals and trends of thought that introduced their own deviated deductions as authentic and revolutionary Islam by adopting a radical policy. They made some ignorant people to follow them. In this regard, two excommunicating trends of thought named Al-Qaeda and the Khawarij of Iraq are related to the area of these extremist trends for having common intellectual - practical indicators. Unlike the masses of religious scholars, these two political-military trends had put efforts to combat Muslim rulers. They picked the preliminary reading of religion and exerted violent behaviors under name of Islam. Based on this deduction, they have represented the most radical and violent system of thought. In this regard, by comprising these two Islamist trends, the authors infer that the violence and quarrel some of these trends originate in their ignorance and the lack of knowledge of the different affaires related to themselves, to Islamic teachings, and to culture predominating over Islamic societies. These attitudes have been manifested as various forms of prejudice, excommunication, extremism, etc. By offering a fale interpretation of the facts, they have created an atmosphere of discrepancy, disunion and massacre in the Islamic societies.Keywords: Radicalism, Khawarij, Al, Qaedain Iraq, the Islamic World
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.