مجله مطالعات علوم پزشکی
سال بیست و ششم شماره 1 (فروردین 1394)

سرطان مثانه یازدهمین سرطان شایع ازنظر بروز و چهاردهمین سرطان منجر به مرگ در جهان هست. شناخت اپیدمیولوژی و روند سرطان مثانه در برنامه ریزی موفق بسیار تاثیرگذار است، با توجه به نبود اطلاعات در این زمینه، مطالعه حاضر باهدف بررسی اپیدمیولوژی و روند بروز سرطان مثانه در ایران از سال 1382 تا 1388 صورت گرفته است.
مطالعه حاضر، ساختاری مقطعی دارد و داده های موردنیاز از اطلاعات منتشرشده وزارت بهداشت در طی سال های 1382 تا 1388 استخراج گردید و میزان های بروز سنی و جنسی محاسبه و روندی از بروز بیماری به تفکیک جنس در طی این مدت ترسیم شد.
بررسی داده های نظام ثبت سرطان در ایران در طی سال های 82 تا 88 روند صعودی سرطان مثانه در کشور را نشان می دهد. تعداد 27898 مورد سرطان مثانه در کل کشور ثبت شده است که از 2745 مورد در سال 1382 به 4601 مورد در سال 1388 افزایش یافته است. کمترین و بیشترین میزان بروز در زنان و مردان به ترتیب در سال 82 و 87 گزارش شده است. در استان های کشور بیشترین میزان بروز در مردان مربوط به تهران و کمترین آن مربوط به خراسان جنوبی و برای زنان بیشترین میزان بروز در خراسان جنوبی و کمترین آن در کهگیلویه و بویراحمد گزارش شده است. نسبت جنسی مرد به زن 4.63 بود.
بر اساس نتایج، بروز سرطان مثانه در ایران در حال افزایش هست. اگرچه ممکن است نسبتی از این افزایش در اثر بهبود سیستم ثبت سرطان باشد اما احتمال افزایش میزان بروز سرطان مثانه در اثر افزایش امید زندگی، سبک زندگی و سایر عوامل خطر آن وجود دارد، لذا برنامه ریزی جهت شناخت علل افزایش این سرطان به منظور پیشگیری اولیه می تواند مفید باشد.

افسردگی احتمالا به دلیل ایجاد تغییراتی در متابولیسم استخوانی می تواند به عنوان ریسک فاکتوری برای کاهش تراکم استخوان و درنتیجه پوکی استخوان باشد. لذا مطالعه حاضر باهدف تعیین رابطه بین افسردگی و پوکی استخوان در زنان انجام شد.
در این مطالعه توصیفی-مقطعی190 نفر از زنان بالای40سال که واجد معیارهای ورود به مطالعه بودند در مطالعه شرکت کردند. ابتلا یا عدم ابتلا به افسردگی با پرسشنامه فرم کوتاه 13سوالی بک سنجیده شد و سپس میزان تراکم استخوان توسط دستگاه هالوژیک با فن DEXA سنجیده شد و افراد با تشخیص پزشک و بر اساس معیارهای سازمان جهانی بهداشت به سه گروه نرمال، استئوپنی واستئوپروز تقسیم شدند. جهت آنالیز داده ها از نرم افزار SPSS ویرایش 17 و آزمون های آماری توصیفی و تحلیلی استفاده شد.
در این مطالعه میانگین± انحراف معیار سن و شاخص توده بدنی نمونه ها به ترتیب 56.64±7.82 سال و 29.9±4.88 متر 2 /کیلوگرم بود، اکثریت نمونه ها ازنظر وضعیت شغل خانه دار (70/5درصد) بوده و اکثریت (81٫6درصد) درآمد در حد کفاف زندگی داشتند از190نفر نمونه46٫8درصد مبتلا به افسردگی بودند، 42/3 درصد افراد با افسردگی شدید، 36/7 رصد افراد با افسردگی متوسط، 39/4 درصد افراد با افسردگی خفیف و 27/7 درصد افراد غیر افسرده مبتلا به پوکی استخوان بودند اما تفاوت آماری معناداری بین وضعیت تراکم استخوان با افسردگی وجود نداشت (p= 0.32).
نتایج این مطالعه نشان داد که افسردگی در زنان با پوکی استخوان ارتباط ندارد.

هدف از پژوهش حاضر هنجاریابی سیاهه فوبیای اجتماعی (SPIN) در نمونه غیر بالینی ایرانی به تفکیک جنس، سال تحصیلی، بومی و غیربومی و دانشکده بود.
شرکت کنندگان 1743 نفر از دانشجویان دانشگاه شاهد در سال تحصیلی 91-90 بودند که با روش خوشه ایبرگزیده شدند و سیاهه فوبیای اجتماعی SPIN را تکمیل نمودند. برای بررسی روایی، سازگاری درونی و تکرارپذیری به ترتیب از روش روایی همزمان، آلفای کرونباخ و روش بازآزمایی SPIN استفاده شد. برای مقایسه داده های به دست آمده از گروه های مختلف از آزمون های هتلینگ تی 2، تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی شفه استفاده شد.
نتایج نشان داد که روایی آزمون بر اساس همبستگی نمرات آن با اضطراب فوبیک از نسخه تجدیدنظر شده چک لیست نشانگان 90 سوالی (SCL–90)(R (α<0.001، r<0.7 هست و سازگاری درونی (α<0.001، r<0.94) و تکرارپذیری (p<0.001، r<0.96) هست. همچنین نتایج نشان داد که دانشجویان دختر در مقایسه با دانشجویان پسر و دانشجویان غیربومی در مقایسه با دانشجویان بومی (p<0.05) و دانشجویان علوم انسانی و پزشکی نسبت به دانشجویان دانشکده های دیگر (p<0.01) به طور معناداری از میانگین اضطراب اجتماعی بیشتری برخوردار بودند. بااین وجود تفاوت معناداری در میانگین اضطراب اجتماعی دانشجویان مشغول به تحصیل در سال های متفاوت تحصیلی دیده نشد (F=0.42، p<0.000).
پژوهش حاضر ضمن فراهم آوردن جداول هنجاری برای دانشجویان به تفکیک دانشکده، سال تحصیلی و جنس بر روایی و پایایی SPIN تاکید دارد.

کله سیستکتومی لاپاراسکوپیک به عنوان درمان انتخابی جهت اکثر بیماری های کیسه ی صفرا می باشد. باوجوداینکه بیش از 90درصد افرادی که تحت کله سیستکتومی لاپاراسکوپیک قرار می گیرند، موفقیت آمیز می باشد، تعداد قابل توجهی با توجه به عدم بهبودی علائم، سندروم بعد از کله سیستکتومی را تجربه می کنند. هدف از این تحقیق بررسی میزان شیوع سنگ های مجاری در بیمارانی می باشد که تحت کله سیستکتومی لاپاراسکوپیک قرارگرفته اند و نیز مشخص کردن عوامل پیشگویی کننده ی احتمال وجود سنگ در مجاری قبل از انجام کله سیستکتومی جهت ارجاع بیماران مشکوک به انجام پروسه های تشخیصی بیشتر ازجمله ERCP جهت کاهش احتمال عوارض پس از جراحی می باشد.
اطلاعات بستری بیمارانی که در بیمارستان امام خمینی ارومیه در مدت سه سال گذشته تحت جراحی کله سیستکتومی لاپاراسکوپیک قرارگرفته اند از پرونده های بستری استخراج گردیده و اطلاعات موردنیاز در پیگیری های سرپایی از پرونده ی سرپایی بیماران استخراج گردید. یک ماه پس از ترخیص بیماران در طی مراجعه جهت پیگیری به سونوگرافیست جهت تشخیص retained stone ارجاع گردیده است. اطلاعات در چک لیست هایی ثبت و مورد آنالیز آماری قرار گرفت بیماران شامل 800 زن و 193 مرد با سن متوسط 48.70± 16.82 (دامنه: 13 تا 94) سال بودند. سنگ باقی مانده در مجاری صفراوی متعاقب جراحی کله سیستکومی لاپاراسکوپیک در 47 بیمار (4/75 درصد) پدید آمد. در مقایسه دو گروه با و بدون سنگ تفاوت معنی داری ازنظر جنس، میزان BMI زمان بستری و بیماری زمینه ای دیابت وجود نداشت. ارتباط معنی داری بین میانگین سن بیماران دارای سنگ و فاقد سنگ وجود داشت و میانگین سن 60/96 به بالا به عنوان ریسک فاکتور مطرح شد.
ارتباط معنی داری بین سطح بیلی روبین، سطح ALP، ALT و AST همچنین قطر CBD و مجاری صفراوی داخل کبدی و زمان بستری بین بیماران با و بدون سنگ وجود داشت. ارتباط معنی داری بین بیماری زمینه ای فشارخون و سنگ باقی مانده مجرا وجود داشت.
بر اساس نتایج حاصل از مطالعه حاضر ریسک فاکتورهای سنگ باقی مانده مجرا به دنبال کله سیستکتومی لاپاراسکوپیک سن بالا، سطح بالای بیلی روبین، ALP، ALT و AST زمان بستری و قطر بالای CBD و مجاری صفراوی داخل کبدی در زمان بستری و بیماری زمینه ای فشارخون بود. از طرفی بیماران دارای سنگ باقی مانده در زمان بستری جهت کله سیستکتومی مدت بستری طولانی تری داشتند. توجه به ریسک فاکتورهای سنگ باقی مانده مجاری صفراوی اهمیت بررسی این متغیرها را به عنوان راهنمای پروگنوستیک آشکار می سازد.

هیپرکاپنی باعث تسریع زمان ریکاوری بعد از بیهوشی بیماران می شود ضمنا باعث کوتاهی معنی دار زمان برگشت تنفس خودبه خودی و اکستوباسیون می شود. هدف از این مطالعه بررسی اثرات هیپرکاپنی القائی بر سرعت ریکاوری از بیهوشی با پروپوفول در اعمال جراحی الکتیو بود.
در یک کارآزمایی بالینی که در دپارتمان بیهوشی دانشگاه علوم پزشکی تبریز از تاریخ 1/2/1393لغایت 31/5/1393بر روی بیماران تحت جراحی الکتیو انجام دادیم، اثرات هیپرکاپنی القائی بر سرعت ریکاوری از بیهوشی با پروپوفول را موردبررسی قرار دادیم.
38 بیمار در گروه نرموکاپنی و 38 بیمار در گروه هیپرکاپنی موردمطالعه قرار دادیم. میانگین سنی بیماران گروه نرموکاپنی 11/27±33 سال و در بیماران گروه هیپرکاپنی 11/56±36/94 سال بود (0/134=P). میانگین فاصله زمانی باز کردن چشم ها در بیماران گروه نرموکاپنی 1/97 ± 11/92 دقیقه و در بیماران گروه هیپرکاپنی 7.98±1.74 دقیقه بود (P<0.001). میانگین فاصله زمانی باز کردن دهان در بیماران گروه نرموکاپنی 12.78±1.90 دقیقه و در بیماران گروه هیپرکاپنی 9.30±1.91 دقیقه بود (P<0.001). میانگین فاصله زمانی شروع تنفس خودبه خودی در بیماران گروه نرموکاپنی 9.34±2.40 دقیقه و در بیماران گروه هیپرکاپنی 4.53±1.44 دقیقه بود (P<0.001). میانگین فاصله زمانی اکستوباسیون در بیماران گروه نرموکاپنی 10.76±2.28 دقیقه و در بیماران گروه هیپرکاپنی 6.38±1.77 دقیقه بود (P<0.001).
میانگین فاصله زمانی باز کردن چشم ها و دهان، میانگین فاصله زمانی شروع تنفس و میانگین فاصله زمانی اکستوباسیون در بیماران گروه هیپرکاپنی به صورت معنی داری کوتاه تر از بیماران گروه نرموکاپنی بود.

هدف از این مطالعه مقایسه ی میزان بقای بیمار و کلیه ی پیوندی در افراد دیابتی و غیر دیابتی پیوند شده در مرکز پیوند بیمارستان امام خمینی(ره) ارومیه بین سال های 1390-1380 می باشد.
این مطالعه به روش مطالعه ی هم گروهی گذشته نگر انجام شد. برای محاسبه میزان بقای بیمار و کلیه پیوندی از روش کاپلان- مایر و برای مقایسه متغیرهای پیوسته در دو گروه از آزمون t و برای مقایسه داده های طبقه بندی شده از آزمون دقیق فیشر و استفاده شد. برای مدل سازی عوامل موثر در میزان بقا از مدل رگرسیونی کاکس استفاده گردید.
میانگین مدت زمان پیگیری در افراد دیابتی و غیر دیابتی 37/09 ± 53/15 و 34/49± 62 ماه بود. میزان بقای 5 و 10 ساله بیمار در افراد دیابتی 79و 74/29 درصد، درحالی که در افراد غیر دیابتی 28/89و 01/81 درصد بود. میزان بقای 5 و 10 ساله کلیه ی پیوندی در افراد دیابتی به ترتیب 80و 59/04 درصد و در افراد غیر دیابتی 84/35 و 77 درصد بود.
در این مطالعه میزان بقای بیمار پیوند شده در افراد دیابتی و غیر دیابتی اختلاف معنی داری داشت(0/000 =P) که نشان دهنده ی اهمیت پیگیری و مراقبت مستمر بیماران دیابتی بعد از پیوند می باشد. میزان بقای کلیه ی پیوندی در افراد دیابتی و غیر دیابتی اختلاف معنی داری با هم نداشت(0/243 =P)، این نتیجه بیانگر این است که در افراد دیابتی پیوند کلیه یک گزینه ی درمانی مناسب محسوب شود.

دگزامتازون ازجمله داروهایی است که به عنوان جانشین مناسب برای مخدرها در کاهش درد پس از عمل تانسیلکتومی معرفی شده است. این مطالعه نیز باهدف بررسی اثر دگزامتازون در کاهش شدت درد و استفراغ پس از عمل تانسیلکتومی و زمان شروع تغذیه خوراکی طراحی شده است.
در این کارآزمایی بالینی 60 بیمار 12-4 ساله که کاندید تانسیکلتومی یا آدنوتانسیلکتومی بودند، به صورت تصادفی در 2 گروه مساوی شاهد و مطالعه وارد مطالعه شدند. بلافاصله بعد از القای بیهوشی در گروه مطالعه دگزامتازون با دوز mg/kg0.15 در گروه شاهد با حجم مساوی سالین نرمال، به صورت وریدی تزریق شد. در ریکاوری 30 دقیقه و 1 ساعت بعد، شدت درد بیمار و وجود یا عدم وجود استفراغ، در اتاق عمل سنجیده و ثبت شد. در زمان های 2، 4، 8 و 24 ساعت بعد شدت درد، رخداد استفراغ، زمان شروع تغذیه خوراکی و مصرف ضد درد سیستمیک تجویزشده اندازه گیری و ثبت شد.
شدت درد (بر اساس نمره CHEOPS) در زمان های اندازه گیری شده، نیم ساعت، 1، 2و 4 ساعت پس از عمل، در گروه مطالعه نسبت به گروه شاهد کمتر بود (p<0.05). همچنین، آنالیز آماری تفاوت معنی داری را بین دو گروه مطالعه و شاهد ازنظر فراوانی استفراغ نشان داد(p= 0.035). میانگین شروع تغذیه دهانی در گروه مطالعه 3.56 ساعت و در گروه شاهد 4.44 ساعت بود که اختلاف آماری معنی داری را نشان داد (p= 0.001).
نتایج این مطالعه نشان داد که دگزامتازون داخل وریدی پیش از تانسیلکتومی یا آدنوتانسیلکتومی، در کودکان باعث کاهش شدت درد تا 8 ساعت بعد از عمل و کاهش رخداد استفراغ بعد از عمل و تسریع شروع تغذیه دهانی می شود.

نشان داده شده است که سرانجام بالینی مناسب تری برای بیمارانی که تحت اعمال جراحی توراسیک با بی حسی اپیدورال توراسیک قرار می گیرند، متصور می باشد. هدف از این مطالعه مقایسه نتایج توراکوسکوپی تشخیصی بین بیماران تحت بیهوشی عمومی و بی حسی اپیدورال توراسیک می باشد.
در این مطالعه تصادفی آینده نگر، 30 کاندید توراکوسکوپی تشخیصی تحت بیهوشی عمومی (15 بیمار) یا بی حسی اپیدورال توراسیک (15 بیمار) قرار گرفتند. علائم حیاتی و میزان اشباع اکسیژن قبل، حین و بعد عمل؛ متغیرهای آنالیز گاز خون شریانی قبل و بعد عمل؛ و درد، نیاز به ضددرد، عوارض، اقامت در بیمارستان و مرگ ومیر پس از عمل ثبت و مقایسه گردیدند.
علائم حیاتی و متغیرهای آنالیز گاز خون شریانی تفاوت معنی داری بین دو گروه نداشتند. هرچند متوسط درد، دوز ضددرد و مدت اقامت بیمارستانی بین دو گروه تفاوت آماری معنی داری نداشتند، این متغیرها در گروه بی حسی اپیدورال توراسیک از وضعیت بهتری برخوردار بودند. موردی با آژیتاسیون حین عمل، نیازمند تبدیل به بیهوشی عمومی، بروز عوارض، نیاز به پذیرش در بخش مراقبت ویژه یا دچار مرگ ومیر ثبت نگردید.
در بیماران نیازمند توراکوسکوپی تشخیصی بی حسی اپیدورال توراسیک ازنظر علائم و متغیرهای آنالیز گاز خون شریانی حداقل معادل بیهوشی عمومی است. ازنظر درد و اقامت بیمارستانی پس از عمل بی حسی اپیدورال توراسیک بر بیهوشی عمومی برتری دارد، هرچند این برتری ازنظر آماری معنی دار نیست.

اعتیاد، بیماری جسمی، روانی و اجتماعی است که نه تنها عوامل فردی، بین فردی، محیطی و اجتماعی در پیدایش آن دخالت دارند، بلکه آن عامل بیماری های دیگری نیز هست. پژوهش حاضر به بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری به همراه با مداخلات دارویی بر افزایش خودکارآمدی و بهبود کیفیت زندگی در افراد مبتلا به سوءمصرف مواد مخدر پرداخته است.
این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و به صورت پیش آزمون و پس آزمون می باشد که به صورت مقطعی در شهرستان سلماس در سال 1392 انجام شده است. نمونه شامل 40 نفر مرد مبتلا به سوءمصرف مواد بودند که به روش نمونه در دسترس انتخاب شدند و در دو گروه آزمایشی (20 نفر) و کنترل (20 نفر) جایگزین شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های خودکارآمدی و فرم کوتاه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت (WHO) استفاده شد. هر دو گروه تحت مداخلات دارویی زیر نظر پزشک بودند؛ اما گروه آزمایشی علاوه بر دارودرمانی هشت جلسه درمان شناختی رفتاری را دریافت کردند. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون کوواریانس(انکوا) با سطح معناداری 0/01 استفاده شد.
نتایج نشان داد که بین میانگین نمرات پیش آزمون و پس آزمون گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنی داری وجود دارد. بدین معنی که درمان شناختی رفتاری موجب تغییراتی در افزایش خودکارآمدی و بهبود کیفیت زندگی در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل شده است (0/01> P).
یافته های پژوهش حاضر مشخص می کند که درمان شناختی رفتاری می تواند به همراه با مداخلات دارویی در میزان خودکارآمدی و بهبود کیفیت زندگی افراد وابسته به سوءمصرف مواد اثرگذار باشد.

مولتیپل اسکلروزیس شایع ترین بیماری نورولوژی پیش رونده در افراد جوان بالغ می باشد که عوارض و مشکلات فراوانی برای بیماران ایجاد نموده و آن ها را به سوی ناتوانی و وابستگی در زندگی سوق می دهد. یافته های بالینی نشان می دهند که فشار روانی ناشی از رویدادهای روزمره زندگی به تدریج فعالیت سیستم های مختلف بدن ازجمله سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار داده می تواند آن ها را تضعیف و مختل سازد. متغیرهای گوناگون می تواند این تاثیر را تعدیل و یا تقویت نماید. مطالعه حاضر باهدف بررسی رابطه میان مولفه های هوش هیجانی با پنج عامل شخصیت در مبتلایان به ام اس انجام شده است.
پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی- مقایسه ای، شامل 150 نفر (58 مرد و 92 زن) از بیماران مبتلا به ام اس مراجعه کننده به انجمن حمایت از بیماران ام اس و درمانگاه تخصصی و فوق تخصصی بیمارستان امام خمینی شهرستان ارومیه بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های پرسشنامه شخصیتی نئو فرم کوتاه و هوش هیجانی بار- آن بود که بر روی بیماران اجرا شد. برای تحلیل داده های پژوهش از شاخص ها و روش های آماری شامل میانگین، انحراف معیار و آزمون آماری T استفاده شد.
در پنج عامل شخصیت تنها در بعد روان رنجوری بین بیماران زن و مرد تفاوت معنی دار بود. بین مولفه های هوش هیجانی در پنج مولفه مسئولیت پذیری، همدلی، انعطاف پذیری، تحمل فشار روانی و حل مسئله، بین بیماران زن و مرد تفاوت معنی دار وجود داشت.
مشاوره، آموزش مولفه های هوش هیجانی و درمان های شناختی رفتاری علاوه بر درمان های دارویی به این بیماران پیشنهاد می شود.