مجله مدیریت بهداشت و درمان
سال پنجم شماره 4 (پیاپی 14، زمستان 1393)

موجودی بیش از اندازه کالا در انبارها رکود سرمایه را در پی دارد، لذا سازمان ها هر چه بیشتر به سوی کوچک سازی روی آوردند تا کارایی و بهره وری را افزایش دهند. تاثیر حذف انبار بر کارایی بیمارستان هاشمی نژاد تهران هدف انجام این پژوهش بوده است.
روش پژوهش: این مطالعه از نوع همبستگی موردی، کاربردی، مقطعی است. جامعه پژوهش کلیه مدیران ارشد و میانی و عملیاتی بیمارستان هاشمی نژاد را شامل شد. از پرسشنامه پژوهشگر ساخته پس از تایید روایی و پایایی آن، برای جمع آوری داده ها استفاده شد. سپس داده های گردآوری شده، در دو سطح آمار توصیفی (فراوانی و درصد) و آمار استنباطی (آزمون تی زوجی) مورد تحلیل قرار گرفتند و آزمون فرضیه انجام شد.
با توجه به آماره ی تی محاسبه شده و مقدار احتمالات مربوطه (0.00) فرضیه های مبنی بر عدم تفاوت میانگین بین فرآیند تامین کالا (7.102-)، بهبود کیفیت (11.212-)، هزینه (6.551-) و نیروی انسانی (14.148)، قبل و بعد از حذف انبار در سطح خطای 0.01 رد گردید؛ لذا ارتباط بین فرآیند تامین کالا، بهبود کیفیت، هزینه و نیروی انسانی قبل و بعد از حذف انبار به لحاظ آماری معنی دار شد، ولی بین زمان با آماره ی تی (2.002-) و حذف انبار رابطه ی معناداری وجود نداشت.
حذف انبار کالاهای مصرفی در بیمارستان آموزشی هاشمی نژاد که موجب افزایش کارایی آن شده است، می تواند همراه با آموزش های لازم در بیمارستان های کشور باعث بالا رفتن کارایی به ویژه در بعد تامین کالا، بهبود کیفیت، صرفه جویی در هزینه ها، کاهش نیروی انسانی، سرعت عمل بیشتر و دسترسی سریع تر به کالاهای مصرفی گردد.

امروزه بیمارستان ها، منابع قابل توجهی را به منظور جلب همکاری چند جانبه گروه ها و بخش های مختلف بیمارستانی در قالب کمیته ها برای فراهم آوردن زمینه های بهبود عملکرد صرف می نمایند. این مطالعه با هدف مقایسه استانداردهای کمیته های بیمارستانی در دو برنامه ملی ارزشیابی و اعتباربخشی ایران انجام شد.
روش پژوهش:این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی - تطبیقی می باشد. برای گردآوری داده ها با استفاده از استانداردهای کمیته ها در 2 برنامه ملی چک لیستی پژوهشگر ساخته حاوی 101 سوال در 11 بعد به شرح نام کمیته های فعال بیمارستان (11سوال)، هدف (11سوال)، وظایف (5سوال) و... تهیه شد و تطابق کامل، نسبی یا عدم تطابق استانداردها در مقابل آنها نوشته شد. داده ها با استفاده از جداول تطبیقی و روش های آمار توصیفی تحلیل گردید.
در دو برنامه ملی ارزشیابی و اعتباربخشی بیمارستان های ایران کمیته های بیمارستانی بر اساس نام 23 % عدم تطابق، 54% تطابق نسبی و 23% تطابق کامل داشته هم چنین بر اساس هدف، وظایف، نوع و تعداد اعضا 80% عدم تطابق، 10% تطابق نسبی، 10% تطابق کامل داشتند.
جهت هم سطح کردن استانداردهای اعتباربخشی ملی با استانداردهای اعتباربخشی بین المللی، بهتر است جایگاه کمیته های بیمارستان در استانداردهای اعتباربخشی حذف گردد و وظایف واحد کمیته ها به مسئولین واحدهای مربوطه واگذار گردد.

هوش هیجانی دارای نقش حیاتی در سلامت روانی اجتماعی افراد است و نبود هوش هیجانی در افراد به معنای آماده بودن زمینه وقوع انواع مشکلات، مسائل و اختلالات رفتاری در آن خواهد بود. پژوهش حاضر به بررسی رابطه هوش هیجانی جهت تبیین تحلیل رفتگی شغلی در بین کارکنان شبکه بهداشت شهرستان بوکان می پردازد.
روش پژوهش: پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده ها کمی، از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی و از نظر شیوه اجراء پیمایشی (زمینه یابی) است. جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه کارکنان شبکه بهداشت شهرستان بوکان (1000N=) می باشد. لذا در این پژوهش تعداد 276 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و پرسشنامه های استاندارد مقیاس تحلیل رفتگی شغلی مازلاک و هوش هیجانی گلمن پخش و داده های لازم جمع آوری گردید. در تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی چون میانگین، میانه، انحراف استاندارد و... و در بخش استنباطی از آزمون آمار پارامتریک هم چون ضریب همبستگی پیرسون Rو رگرسیون استفاده شده است.
رابطه منفی و معناداری در سطح 01/0 P= بین هوش هیجانی و میزان تحلیل رفتگی شغلی در بین کارکنان وجود دارد و هوش هیجانی 32 درصد از تغییرات تحلیل رفتگی شغلی را تبیین می کند. از سوی دیگر نتایج بررسی فرضیه های فرعی نیز نشان داد که: بین مولفه های هوش هیجانی در سطح 01/0P= رابطه منفی و معناداری با تحلیل رفتگی شغلی در کارکنان وجود دارد و مولفه ها به ترتیب خودآگاهی هیجانی 16 درصد، واقع گرایی 17 درصد، مسئولیت پذیری اجتماعی 16 درصد، همدلی 16 درصد و خودابرازی 17 درصذ از تغییرات تحلیل رفتگی شغلی را تبیین می کند.
بطور کلی بین هوش هیجانی و مولفه های آن با تحلیل رفتگی شغلی رابطه منفی و معناداری وجود دارد و هوش هیجانی می تواند تحلیل رفتگی شغلی کارکنان را تبیین نماید.

با توجه به اهمیت طرح پزشک خانواده در نظام سلامت و بکارگیری بهترین افراد به عنوان پزشکان خانواده در راس تیم سلامت و کسب رضایت مندی آنان، این مطالعه در پی آن است که با بررسی علل ترک خدمت و کناره گیری پزشکان خانواده از این طرح بپردازد.
روش پژوهش: مطالعه حاضر از نوع مطالعات کاربردی و توصیفی - تحلیلی بوده که بر روی کلیه پزشکان خانواده شاغل در دانشگاه علوم پزشکی تهران بصورت سرشماری انجام گرفته است(N=26).روش گردآوری داده ها در این پژوهش با استفاده از ابزار پرسشنامه که توسط پژوهشگر ضمن بررسی و مطالعات صورت گرفته تدوین گردیده است، استفاده شده که پایایی و روایی سنجی آن نیز انجام گردیده است (آلفا کرونباخ=96/0). داده های خام با استفاده از نرم افزار SPSS v19در دو سطح آمار توصیفی (درصد فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و تحلیلی (آزمون تی تک نمونه ای، آزمون تی دو نمونه ای و آنالیز واریانس یکراهه) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. سطح معناداری در کلیه سطوح آزمون 05/0 در نظر گرفته شد.
بر اساس نظرات و پاسخ های پزشکان خانواده در خصوص علل کناره گیری، میانگین نمره مولفه «مشکلات محیطی، رفاهی و آموزشی» در حدود 68/3، مولفه «مشکلات سیستمی» نمره میانگین نظرات 56/3، مشکلات اقتصادی با میانگین 36/3(به عنوان کمترین عامل موثر در کناره گیری)، خروجی آزمون تی پیرامون مولفه «مشکلات اداری» نیز همانند مولفه «مشکلات اقتصادی» نشان از عدم تاثیر این مولفه بر کناره گیری پزشکان از طرح را داشت و در نهایت مولفه مشکلات اجتماعی - فرهنگی با احتمال 95/0 با کسب نمره میانگین 69/3 به عنوان مهم ترین عامل تاثیرگذار شناخته شده اند.
با توجه به تاثیرگذاری مولفه اجتماعی و فرهنگی در کناره گیری و ترک پزشکان خانواده قدم اصلی در اجرای این طرح ملی، فرهنگ سازی مناسب در بین دو طرف ارائه دهنده و گیرنده خدمت طبق قوانین جاری کشور خواهد بود. در این امر برنامه ریزی آموزشی مستمر در تمام سطوح جهت ارتقای آگاهی، نگرش و فرهنگ صحیح بهره مندی از خدمات پزشک خانواده لازم است تا مجری، خریدار خدمت و ارائه دهندگان در زمینه اطلاع رسانی بیشتر و آگاهی بخشی عمومی به روستائیان همکاری نمایند. لذا مسئولین باید در جهت ارتقاء آگاهی و ایجاد بستر فرهنگی مناسب جهت بهبود کارایی و افزایش انگیزه کاری پرسنل طرح پزشک خانواده تلاش بیشتری نمایند.

روابط عمومی بعنوان کارکرد مدیریتی، بیمارستان ها را قادر می سازد که با درک عقاید، نگرش ها و ارزش های مشتریان موجب افزایش سطح کیفیت ارتباطات با بیماران و وفاداری آنها به بیمارستان گردد. هدف از این مطالعه تعیین سطح روابط عمومی بیمارستان از دیدگاه بیماران و ارتباط آن با وفاداری بیمار در بیمارستان های اراک و یزد بود.
روش پژوهش: مطالعه حاضر ازنوع توصیفی - همبستگی می باشد که به صورت مقطعی در سال 1393 انجام گرفته است. جامعه مورد پژوهش شامل کلیه بیماران بستری شده در 4 بیمارستان دولتی دو شهر اراک و یزد بود که تعداد 160 نفر به صورت تصادفی ساده با حجم نمونه مساوی از هر بیمارستان انتخاب و در طرح شرکت کردند. داده های پژوهش بوسیله پرسشنامه ای متشکل از 48 آیتم) 36 آیتم در مورد روابط عمومی و 12 آیتم در مورد وفاداری) که توسط پرسشگر تکمیل گردید، جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آمار توصیفی و آزمون های کروسکال والیس، من ویتنی و ضریب همبستگی اسپیرمن انجام گرفت.
میانگین نمره کلی روابط عمومی 48/3 و میانگین نمره کلی وفاداری 29/3 بود. رابطه مثبت و معنی داری بین روابط عمومی و وفاداری وجود داشت (811/ 0=، r 001/ 0P=).
مدیران نیازمند اتخاذ استراتژی های ویژه ای، جهت اجرای برنامه های بهبود روابط عمومی هستند. داشتن روابط عمومی پویا موجب افزایش رضایت، اعتماد و وفاداری بیماران در بیمارستان ها خواهد شد.

ویژگی های شخصیتی کارآفرینی به عنوان یکی از عواملی است که کارایی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد و یکی از عواملی است که بهره وری فرد را در سازمان به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر ویژگی های شخصیتی کارآفرینانی بر بهره وری نیروی انسانی است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی - همبستگی است. نمونه این پژوهش، 291 نفر از کارکنان و پرسنل شاغل در بیمارستان شهید صدوقی یزد که به صورت تصادفی طبقه بندی شده (سهمیه ای) انتخاب شده اند. اطلاعات لازم برای آزمودن فرضیه ها از طریق دو پرسشنامه که شامل پرسشنامه ویژگی های شخصیتی که مجموعا دارای 26 سوال بوده و پنج ویژگی شخصیتی کارآفرینی را اندازه می گیرد و پرسشنامه بهره وری نیروی انسانی شامل 17 گویه است. ضرایب پایایی این آزمون ها با استفاده از روش آلفای کرونباخ محاسبه شد، که مقدار ضریب پایایی ویژگی های شخصیتی 86/0 و بهره وری نیروی انسانی 93/0 به دست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل و بررسی داده های گردآوری شده، از آزمون همبستگی اسپیرمن و آزمون فریدمن استفاده شد.
ضریب همبستگی بین توفیق طلبی و بهره وری نیروی انسانی 445/0، بین مخاطره پذیری و بهره وری نیروی انسانی 465/0، بین مرکز کنترل درونی و بهره وری نیروی انسانی 763/0، بین خلاقیت و بهره وری نیروی انسانی 645/0، تحمل ابهام و بهره وری نیروی انسانی 853/0 بدست آمد، که نشان دهنده ی آن است که رابطه ی مثبت و معناداری بین ویژگی های شخصیتی کارآفرینانی و بهره وری نیروی انسانی وجود دارد.
ویژگی های شخصیتی کارآفرینی (مخاطره پذیری، مرکز کنترل درونی، توفیق طلبی، خلاقیت و تحمل ابهام) بر بهره وری نیروی انسانی، تاثیر مستقیم و معنی دار دارند، هم چنین نتایج حاکی از آن است که بین متغیر تحمل ابهام و بهره وری نیروی انسانی رابطه قوی تری وجود دارد. لذا سازمان می تواند با اتخاذ راهکارها و برنامه ریزی مناسب، بستری مناسب را جهت نوآوری و کارآفرینی در بیمارستان ایجاد کند.

بیمارستان ها به عنوان یکی از اولین مراکز پذیرش مصدومین به هنگام بروز بلایا، باید از آمادگی لازم برخوردار باشند. آمادگی اورژانس بیمارستان ها در مقابله با این نوع بلایا لازمه موفقیت آنها در ارائه خدمات باکیفیت است. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت آمادگی اورژانس مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی قزوین در مواجهه با بلایا می باشد.
روش پژوهش: این مطالعه، توصیفی - تحلیلی از نوع کاربردی می باشد که بصورت سرشماری در کلیه اورژانس6 مراکز آموزشی درمانی دانشگاه علوم پزشکی قزوین انجام شد. داده ها از طریق چک لیست پاسخگویی اورژانس بیمارستان های سازمان جهانی بهداشت، بصورت مصاحبه و مشاهده ی مستندات گردآوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از شاخص های مرکزی صورت گرفت.
بیشترین و کمترین میزان آمادگی اورژانس ها در برابر بلایا به ترتیب در حیطه کنترل و فرماندهی (8/83%) و حیطه ی مدیریت مواد و موجودی (57%) بود. بطور کلی میزان آمادگی اورژانس مراکز آموزشی درمانی مورد مطالعه در مقابله با بلایا 72/70% ارزیابی شد.
با توجه به سابقه وقوع بلایا در استان مورد مطالعه و آمادگی خوب مراکز آموزشی درمانی، داشتن برآوردی از منابع مهم و ضروری، نگهداری و تعمیر سریع تجهیزات و مقاوم سازی بیمارستان ها در ارتقاء آمادگی آنها نقش موثری خواهد داشت.

ارتقا سیستم های سلامت در گرو شناسایی عوامل ریسک می باشد. در سیستم های سلامت ریسک عامل اصلی هزینه و مرگ و میر می باشد. هدف شناسایی عوامل سازمانی موثر بر مدیریت ریسک در مرحله پیش از عمل جراحی در مرکز آموزشی درمانی الزهرا رشت بوده است.
روش پژوهش: این تحقیق از نوع توصیفی – تحقیقی می باشد. جامعه تحقیق شامل کلیه کارکنان درمانی مرتبط با بیمار در مرکز آموزشی درمانی الزهرا رشت طی سال 1392 می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بوده است که با مجوزهای لازم اطمینان از بی نام بودن برگه ها در اختیار گذاشته شد. علاوه بر آمار توصیفی از آزمون تی، تحلیل واریانس یکطرفه (آنوا)، کولموگروف اسمیرنف و آنالیز تحلیل عاملی با نرم افزار Spss نسخه 21 و نرم افزار لیزرل نسخه 5/8 بررسی قرار گرفت.
از میان عوامل سازمانی وجود امکانات رفاهی مناسب برای بیمار (73%)، توجه و نظارت کافی مدیر بیمارستان نسبت به کارکنان بخش ها (66%)، فشار کاری بالای کارکنان و عدم ارائه خدمات درمانی نامناسب (64%) به ترتیب دارای بیشترین بارعاملی بودند.
با توجه به ضرایب عوامل سازمانی میتوان نتیجه گرفت که نقش عوامل سازمانی در ایجاد ریسک بسیار مهم می باشد و برنامه ریزان با توجه به این عوامل است که می توانند باعث تعالی سیستم سلامت باشند.