فهرست مطالب

نشریه مطالعات هنر اسلامی
پیاپی 21 (پاییز و زمستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/12/25
  • تعداد عناوین: 9
|
  • مهناز شایسته فر صفحات 5-6
  • فاطمه نصیری*، محمد اعظم زاده، فتانه محمودی صفحات 9-28
    کتاب «قابوس نامه» به عنوان یکی از نسخه های برجسته در هنر اسلامی ایران، تصاویری را در بر می گیرد که پیرو متن کتاب تصویرگری شده اند و با وجود اینکه در ترکیب بندی های این تصاویر، ساده ترین فضاسازی مشاهده می شود، اما به واسطه ایجاد طرح و نقش هایی بدیع در بطن پارچه های لباس افراد و دیگر عناصر کاربردی، مجموعه ای سرشار از تزیین ایجاد شده است. نقش مایه های به کار رفته در این تصاویر، اگرچه از لحاظ نوع محدود بوده و گونه های زیادی را در بر نمی گیرد، با وجود این با نمایش ترکیب بندی های مفصل و آراستن تمامی عناصر تصویری، تنوع بی سابقه ای را ایجاد کرده اند که با توجه به سابقه دیرینه کاربردشان در طول دوره های هنری ایران می توان این اثر را نمونه بارزی از تداوم سنت های باستانی ایران، به ویژه دوره ساسانی به حساب آورد. همچنین با توجه به دوره تدوین اثر در سده یازدهم/ پنجم، خلاقیت بی بدیل هنرمندان اسلامی در نقش آفرینی عناصر تجریدی و قابلیتشان در زمینه های مختلف هنری را نیز نباید نادیده گرفت. بدین ترتیب، با توجه به اهمیت موضوع و اینکه تا کنون هیچ گونه تحقیقات درخور بیانی به شکل اختصاصی ارائه های تزیینی را در تصاویر این کتاب، ارزیابی نکرده است، مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی به دسته بندی، ریشه یابی و تحلیل دلایل کاربرد این گونه نقش مایه ها در کتاب قابوس نامه از منظر هنر تصویرگری می پردازد.


    1. معرفی و دسته بندی کلی نقش مایه های تزیینی در کتاب قابوس نامه؛
    2. ریشه یابی و تحلیل سوابق نقش مایه ها و تبیین اهمیت و جایگاه نقوش در طی دوره اسلامی ایران.


    1. نقش مایه های به کار رفته در تصاویر کتاب قابوس نامه از چه نوعی هستند و هریک به چه نحوی به کار برده شده اند؟
    2. اهمیت سوابق تاریخی نقوش و جایگاه آن در کتاب قابوس نامه در روند شکل گیری هنر اسلامی ایران چگونه تحلیل و ارزیابی می شود؟
    کلیدواژگان: ارائه ها، تزیین، نقاشی، هنر اسلامی، هنر ساسانی، قابوس نامه
  • مهناز شایسته فر، ندا کاویان* صفحات 29-44
    یکی از مهم ترین و نمادی ترین عناصر هنر دینی و شیعی ما ایرانیان وجود مبارک حضرت علی (ع) است که در آثار هنری هنرمندان دوره ها و مکاتب مختلف، به اشکال گوناگون تجلی پیدا کرده است. نگارگری های نسخ خطی قدیمی، یکی از این موارد می باشد که به علت وسعت و پراکندگی آن ها، هنوز به طور کامل شناسایی نشده اند. در بعضی از این نگاره ها وجود مبارک حضرت علی (ع) و در برخی دیگر به همراه یاران و نزدیکان آن حضرت ترسیم شده است. در برخی دیگر از نگاره ها نیز نشانه هایی یافت می شود که به طور نمادین اشاره به وجود ایشان و باورهای شیعی نگارگر دارند، مانند شیر، شمشیر ذوالفقار و….
    یکی از نسخه های مصور کتاب «روضه الصفا فی سیرت الانبیاء و الملوک و الخلفا» تالیف «میرخواند» در مجموعه فرییر واشنگتن نگهداری می شود که در پنج نگاره از آن حضرت علی (ع) و مالک اشتر در میدان نبرد به تصویر کشیده شده است. ازآنجاکه در شناسنامه این تصاویر به ذکر دوره صفوی بسنده شده است، در این بررسی با پرداختن به ویژگی های بصری نگاره ها، مکتب نگارگری نسخه موردنظر برآورد گردیده و ضمن بررسی نگاره های مربوط به نبردهای حضرت علی (ع) ، بررسی شده است که آیا این نگاره ها در تطبیق کامل با متن کتاب و سیر داستانی حوادث قراردارند یا خیر. سرانجام با مطابقت دادن بخش های نوشتاری درون کادربندی ها و کتیبه های نگاره ها با متن اصلی کتاب «روضه الصفا» مشخص شد که این نوشته ها دقیقا از متن کتاب اقتباس شده است و به قصد داستان سرایی و شرح وقایع نگاره ها میان تصاویر گنجانده شده اند. این مقاله به روش تاریخی، تحلیلی، توصیفی و با استفاده از اطلاعات منابع کتابخانه ای گردآوری شده است.
    1. شناخت مکتب نگارگری این نسخه براساس ویژگی های آن.
    2. بررسی نگاره های نبردهای حضرت علی (ع) و میزان مطابقت داستانی آن ها با متن کتاب.
    1. نگاره های این نسخه تحت تاثیر چه مکتب نگارگری پدید آمده اند و ویژگی های آن چیست؟
    2. نگاره های مورد بررسی به کدام نبردهای حضرت علی (ع) اشاره دارند و آیا مطابق با متن کتاب هستند یا خیر؟
    کلیدواژگان: روضه الصفا، میرخواند، جنگ های صدر اسلام، حضرت علی (ع)، هنر شیعی
  • اصغر جوانی، آزاده فاضلی* صفحات 45-60
    مهرها از گنجینه های باارزش هنری هستند که مانند هنرهای دیگر در ایران پیشینه ای والا دارند. ثبت مالکیت افراد، مهم ترین هدف به کاربری مهرها بوده است. با ورود اسلام و تقدس قرآن مهرهای تصویری که پیش از این در ایران به کار می رفتند، به مهرهای نوشتاری تغییر یافتند. در دوره صفوی مهرهای پادشاهان نماد اقتدار خسروی بوده سجع حک شده بر آن ها بیشتر عباراتی دربیان هویت شیعی مذهب آنان می باشد که در این راستا مهرهای پادشاهی جلوه های دیداری دیگری یافته اند.
    این پژوهش با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی می کوشد تعامل میان کاربرد، شکل و سجع مهرها را تبیین نموده و هماهنگی میان صورت و معنا در ساختار درونی مهرها را بررسی نماید. روش گردآوری اطلاعات و داده ها نیز ترکیبی از روش های کتابخانه ای و مطالعه اسنادی می باشد.
    نتایج پژوهش بر از آن است که نوع کاربرد، سجع مهر و مضمون آن بر ساختار داخلی مهرها موثر بوده و حتی در برخی از انواع آن موجب استفاده از قاب بندی شده است. افزون برآن تناسب موجود میان نوع خوشنویسی با زبان سجع مهرها (عربی، فارسی) در ایجاد هماهنگی بین صورت و معنا نقش به سزایی ایفا کرده است. ویژگی های دیداری مهرهای پادشاهان صفوی را می توان در تعامل میان نظام های سه گانه معنایی، کاربردی و ساختاری دید.
    1. تحلیل و بررسی دیداری نقوش مهرهای پادشاهان صفوی
    2. بررسی عوامل موثر بر ساختار داخلی مهرهای پادشاهان صفوی
    1. چگونه تعامل میان کاربرد، شکل و سجع مهرها بر ترکیب بندی بصریان ها موثر واقع شده است؟
    2. هماهنگی میان صورت و معنا در ساختار درونی مهرها، چگونه و با چه عواملی ایجاد شده است؟
    کلیدواژگان: مهر، سجع مهر، سلاطین صفوی، خوشنویسی، قاب بندی
  • ناهید جلالیان فرد*، عفت سادات طوسی صفحات 61-80
    در هنر خوشنویسی، زمانی که کتابت گونه های مختلف خوشنویسی و خطاطی به کمال و پختگی می رسیدند، خطاطان برای تفنن و ابراز و ایجاد شاهکارهای تازه آن ها را می آراستند و گونه ای از خطوط تفننی را ایجاد می کردند. این بدایع تفننی گاه به گونه ای درمی آمده که گویی خطاط در پی آفرینش تصویر است تا خطاطی. درواقع، خط بهانه ای بوده است تا خطاط شکل یا نقشی را رقم زند که در پی آن مفهومی نمادین را در بردارد. هدف از این پژوهش، شناسایی خطوطی است که خوشنویس با توجه به تشکیل حروف و یا گره بندی های خاص و دور بندی های مکرر و بسته و باز از مجموعه حروف، یک کلمه، یا یک عبارت، شکلی از اشکال پرندگان یا اشجار یا صورت انسان و یا دیگر اشکال هندسی را پدید می آورد. این گونه از خطوط را با عنوان خطوط مشکل بررسی می کنیم. قلیل بودن نمونه های به جامانده و پراکندگی آثار و اطلاعات مربوط به خطوط مشکل از مسائل عمده این کار تحقیقی بوده است. در این تحقیق، نتیجه جستجوها سرانجام به یافتن 226 تعداد نمونه انجامید که بیشتر آن ها از کتاب های عربی و انگلیسی زبان در مورد خوشنویسی به دست آمده است. روش این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی می باشد. بدین معنا که ابتدا همه نمونه های گرد آوری شده (226 نمونه) ، با استفاده از روش کمی و ابزار پرسش نامه بررسی آماری شدند و سپس نمونه های گردآوری شده تحلیل نمادشناسانه شدند. برای جلوگیری از درازی سخن و برای دریافت نتیجه ای مشخص تر، از میان نمونه های مورد مطالعه، تنها بخشی از نمونه های جمع آوری شده برای پژوهش، گزینش شده و تجزیه و تحلیل نمادشناسانه شدند.
    نتایج این پژوهش نشان می دهد خطوط مشکل سرشارند از نماد. نمادپردازی و رمزپردازی در خوشنویسی و هنر اسلامی از جایی آغاز می شود که امکانات بیان محدود بوده و زبان، عاجز از بیان حقایق و علایق معنوی می شود. بیشترخطوط مشکل، هیچ گاه جنبه تزیینی نداشتند بلکه دارای مفاهیم ویژه ای بوده اند و نیز همراه با واژه های و آیات قرآنی، معانی ژرف و عرفانی ای را دربر می گرفتند که برخاسته از باورهای ژرف انسانی بودند.
    -دسته بندی بخشی از هنر خوشنویسی، که از ترکیب حروف و کلمات شکلی خاص و نمادین را پدید می آورد.
    -تعمق در جنبه درونی و تحلیل نمادشناسانه خطوط مشکل
    1- آیا می توان اشکال به دست آمده از ترکیبات حروف و واژگان را در گروه های خاصی طبقه بندی کرد؟
    2- هر یک از شکل های موجود در این نوع از خوشنویسی چه ویژگی ها و چه معناهایی را در خود نهفته دارند؟
    کلیدواژگان: خطوط مشکل، خوشنویسی، نماد، نمادشناسانه، آیات قرآنی، عبارات مذهبی
  • ایمان زکریای کرمانی*، مهرنوش شفیعی، غلامرضا پناهی صفحات 81-94
    فتوت مسلکی اخلاقی در اسلام است که طی دوران عباسی به نوعیبه نوعی تصوف عامیانه بدل گشته بود. مرام این مسلک پس ازآنکهپس از آنکه به صورتبه صورت مکتوب درآمد فتوت نامهفتوت نامه خوانده شد. محوریت فتوت نامه هافتوت نامه ها را مسائل اخلاقی تشکیل می دهدمی دهد. امام علی (ع) به سبب برخورداری از سخاوت و شجاعت، کمال مطلوب فتوت به حساببه حساب می آمدهمی آمده است. لذاازاین رو در میان طبقات وابسته به شیعه با تمسک به شعار «لا فتی الا علی و لا سیف الا ذوالفقار» گرایش بیشتری به فتوت مشاهده دیده می شودمی شود. خراسان در تاریخ فتوت همواره از جایگاه ویژه ایویژه ای برخوردار بوده است چراکهچرا که گروهی از طبقات شیعه که مخالف حکومت عباسی بودند در شهرهای خراسان گرد هم آمده بودند.
    از آثار هنری بجا مانده از خراسان عصر سامانی که قرین بخشی از تاریخ حکومت عباسی است، می توانمی توان به سفال کتیبه دارکتیبه دار نیشابور اشاره را نام بردنمود. کتیبه هایکتیبه های سفال نیشابور عصر دوره سامانی حاوی جملات و عبارات اخلاقی بوده هستند و قرابت مضمونی با متون فتوت نامه هافتوت نامه ها دارند. علاوهافزون بر اشتراک کتیبه و فتوت نامه هافتوت نامه ها در تمجید صفات نیکو و تقبیح صفات رذیله، در هر دو پدیدهپدیده فرهنگی تمسک به حضرت علی (ع) به طرزی روشی شاخص به چشم می خوردمی خورد. نتیجهنتیجه حاصله به دست آمده از بررسی هایبررسی های انجام یافتهانجام یافته، سفال کتیبه دارکتیبه دار نیشابور را به عنوانبه عنوان بخشی از عرصه هایعرصه های بیان فتوت و اسناد دیرین آیین جوانمردی می شناسدمی شناسد. تجلی علی (ع) بر کتیبه هاکتیبه ها نیز به دلیل اهمیت وی در آیین فتوت دانسته می شودمی-شود. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و تحلیل محتوای کیفی بوده و داده هاداده ها به طریق شیوه کتابخانه ایکتابخانه ای گردجمع آوریجمع آوری شگردیده است.
    1. بازشناسی ریشه هایریشه ها ی تاریخی آیین فتوت و جوانمردی در آثار کتیبه دارکتیبه دار
    2. ارزیابی تجلی حضرت علی (ع) به عنوانبه عنواندر جایگاه نماد فتوت در سفالینه هایسفالینه های نیشابور
    1. فتوت چه تاثیری در نگارش کتیبه هایکتیبه های سفال نیشابورنشابور داشته است؟
    2. ریشه هایریشه های تجلی حضرت علی (ع) بر سفالینه هایسفالینه های نیشابور چیست؟
    کلیدواژگان: حضرت علی (ع)، فتوت، فتوت نامهفتوت نامه، سفال سامانی، کتیبه هایکتیبه های سفال نیشابور
  • اشرف سادات موسوی لر*، سپیده یاقوتی صفحات 95-110
    هنر شیعی، برگرفته از باورهای شیعیان بوده و در بسیاری از جنبه ها، سبک و مواد و مصالح به کاررفته، از هنر اسلامی تمایزی ندارد. یکی از شاهکارهای هنر شیعی در ایران، ساخت ضریح برای بقاع متبرکه است که مجموعه ای از هنرها در آمیزش با مبانی باورهای شیعی رخ می نماید تا اثری مقدس و مانا پدید آید. ازآنجاکه ضریح مضجع مطهر رضوی نمایانگر گوشه ای از ارادت شیعیان ایران به حضرت رضا (ع) بوده و تاثیر همه جانبه ای بر فرهنگ و هنر ایرانی داشته است، این مقاله به روش تحقیق تحلیلی – تطبیقی و با جمع آوری اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای، با شیوه تطابق متن کتیبه ها و نقوش تزیینی پنج ضریح مطهر رضوی به بررسی کمی و کیفی نمادهای شاخص هنر شیعی می پردازد. یافته های مقاله با تکیه بر عناصر محتوایی متون منقور و منقوش ضریح ها و مبانی باورهای شیعیان نشان می دهد که چگونه باورهای دینی متجلی می شود و اعتلا و ماندگاری ضریح سازی را تضمین می کند. جامعه نمونه آماری، پنج ضریح مطهر امام هشتم شیعیان است.

    1- مفاهیم و اعتقادات شیعه چه تاثیری بر روی نقوش و تزیینات ضریح های امام رضا (ع) داشته است؟
    2-چه نقاط اشتراکی در پنج ضریح مطهر رضوی از لحاظ کتیبه ها و نقوش تزیینی وجود دارد؟

    1- بررسی مفاهیم اعتقادی شیعی در نقوش و تزیینات ضریح های امام رضا (ع)
    2- مطالعه فرم و محتوای کتیبه های پنج ضریح امام رضا (ع) از دیدگاه اعتقادی شیعی
    کلیدواژگان: ضریح، نماد، هنر شیعی، هنر اسلامی، حضرت رضا (ع)، نقوش تزیینی، کتیبه
  • علی اصغر کلانتر*، حبیب آیت الهی، غلامعلی حاتم صفحات 111-126
    برج های آرامگاهی، شاخص ترین آثار معماری مازندران می باشند که دوره اول شکل گیری و ساخت آن ها از سده پنجم قمری و با حمایت حاکمان سلسله بومی آل باوند شروع شده است. دوره دوم گسترش این آثار پس از هجوم تیمور و در حمایت های خاندان مرعشی بوده است. این آثار در انواع متعدد و سبک پذیری شده اند که به علل گوناگون با کیفیت ماندگاری متغیر برجای مانده اند. گرچه متغیرهای طبیعی و انسانی متفاوتی بر پایداری و یا تخریب این سازه ها موثر بوده، اما شواهد تاریخی همچون گزارش های موجود در تزیینات وابسته به معماری بیانگر گرایش های سیاسی در ساخت وساز این آثار می باشد. هدف این مطالعه بررسی تاثیر جهت گیری حمایت های سیاسی مذهبی حکومت های محلی مازندران بر ساخت و ماندگاری برج مقبره های مذهبی بوده است. سوال های پژوهش آن بوده که جهت گیری حکومت های محلی نسبت به برج مقبره های مازندران چه بوده و چه مولفه هایی بر حمایت از این آثار تاثیرگذار بوده است. برای این، به روش توصیفی تطبیقی در بستر مطالعات کیفی به مطالعه سه نمونه با نام های امام زاده عباس در ساری، درویش فخرالدین در بابل و شاهبالوی زاهد در چمستان نور پرداخته شده و ضمن بررسی شرایط ساختاری آثار، مولفه بعد جغرافیایی از مرکزیت حکومتی به عنوان متغیر تعیین کننده بهره مندی از توجه مرکز سیاسی درنظر گرفته شده است. نمونه ها به روش غیرتصادفی هدفمند از جامعه آماری برج مقابر مازندران گزینش شده اند و داده ها به روش میدانی با فرم، دوربین عکاسی و ابزارهای اندازه گیری گردآوری شده است. نتایج بررسی ها نشان می دهد حکومت ها بیشتر با هدف تبلیغات مذهبی و به شکل نمادین به ساخت و حمایت از برج مقبره های مذهبی پرداخته اند و جغرافیای سیاسی (به معنای فاصله جغرافیایی اثر از مرکز حکومتی) ملاک اصلی گزینش آثار بوده است. ازاین رو باید گفت اهتمام به باورهای مذهبی بواسطه توجه به اشخاص تاثیرگذار، عامل ثانویه موثر بر جهت گیری حمایت های حکومتی به شمار می آید.

    1) بررسی تاثیر جهت گیری حمایت های سیاسی مذهبی حکومت های محلی مازندران بر ماندگاری برج مقبره های مذهبی.
    2) شناخت مولفه های موثر بر حمایت های سیاسی مذهبی حکومت مرعشی

    1) جهت گیری حکومت های محلی مازندران نسبت به برج مقبره های چه بوده است؟
    2) چه مولفه هایی بر حمایت حکومتی از ساخت و نگهداری برج مقبره ها موثر بوده است؟
    کلیدواژگان: برج های آرامگاهی، معماری مازندران، تبلیغات سیاسی، هنر شیعی
|
  • Dr. Mahnaz Shayestehfar Pages 5-6
  • Dr. Jamal Kamyab Pages 7-8
  • Fatemeh Nasiri *, Mohammad Azamzadeh, Fataneh Mahmudi Pages 9-28
    The book of “Qabus Nameh” is one of the most momentous manuscripts related to Persian-Islamic art which beholds illustrations created using the simplest background arrangements; however, due to the use of novel and exquisite patterns applied on the clothing and other applied elements of the manuscript, the artwork is filled with attractive and decorative features. Although, the motifs of this manuscript are limited in terms of variety and type, ample compositions and the presence of all visual elements have created a unique variation that has the closest resemblance to ancient Persian art predominantly Sassanid art. Furthermore, in regard to its creation in the eleventh century AD/fifth century Hegira, the unrivaled art of Islamic artists in creating remarkable pieces of artwork cannot be disregarded. A research paper focusing exclusively on the ornamentations of the “Qabus Nameh” has never been prepared before; hence, in this paper, by applying a descriptive and analytic approach seeks to classify, understand and analyze the application of the mentioned motifs in the “Qabus Nameh” book in terms of visual art illustration. According to the results of this research, although, the illustrations of the book are very similar to the previous versions of ancient Persian art, they have successfully adapted themselves within Islamic principles and have gained a unique place as a creative element in the technique of abstractedness.
    Keywords: decoration, paintings, Islamic art, Sassanid art, Qabus Nameh
  • Mahnaz Shayestehfar *, Neda Kavian Pages 29-44
    One of the most imperative and symbolic features of Iranian religious and Shi’ah art is the holy presence of Imam Ali (pbuh) which has manifested in the art of various schools and eras of Iranian art. Paintings of old manuscripts behold such manifestations, however, due to the vast scope of these artworks, most have not yet been studied and analyzed. In a number of these manuscripts the holy name of Imam Ali (pbuh) is either applied directly or the names of his companions and followers are mentioned. Moreover, in another range of manuscripts, symbolic features related to Imam Ali (pbuh) are seen. In the illustrated manuscript of “Rawzat Al-Safa” by “Mirkhand” preserved at Washington’s Freer Gallery portrays Imam Ali and Malek Ashtar in the battlefield in five of its paintings. Due to the mentioning of the Safavid era in the details of the manuscript, this paper focuses on the visual aspects of the paintings and analyzes the manuscripts featuring Imam Ali (pbuh). Finally by a thorough comparative analysis of the text in the border and inscriptions of the paintings with those of Rowzat al Safa, it showed that the written matter was exactly extracted from the book and placed within the paintings to narrate the story and its events. The paper follows a historical, descriptive and analytic overview and data is collected via library and document research.
    Keywords: Rawzat Al-Safa, Mirkhwand, early battles of Islam, Imam Ali, Shiah Art
  • Asghar Javani, Azadeh Fazeli* Pages 45-60
    Seals are amongst the valuable treasures of art which similar to other arts of Persia devise a prolonged and ancient history. One of the most significant practices of seals were to inscribe their owner’s proprietorship and possession. With the entrance of Islam and the holy book of Qur’an, many pictorial seals gradually evolved into written forms. In the Safavid period, the seals of the sovereigns reflected the dominance and supremacy of the powerful rulers and phrases depicting Shi’ah principals were engraved on the delicate artwork, hence, a new formation of seals occurred in this era. The following research paper follows an analytic and descriptive methodology and seeks to find a connection between usage, shape and inscriptions in order to appreciate the affiliation between form and meaning implied within the seals. In this paper, data is collected via library and document research. It can be concluded that the usage, inscriptions and content of the seals are relevant to the overall structure of the seals and in a number of cases applied via the framing technique. Furthermore, the proportion between the type of calligraphy in regard to the language of the inscriptions including both Persian and Arabic has a defining role in creating harmony between form and meaning. It can be concluded that the visual characteristics of the Safavid seals are clearly associated with the three-way schemes of meaning, usage and structure.
    Keywords: seals, inscription, Safavid rulers, calligraphy, framing
  • Nahid Jalalian Fard *, Efat Al Sadat Afzal Tousi Pages 61-80
    The art of bookbinding harmonizes the link between various varieties of calligraphy and by which it reaches perfection. Calligraphists applied innumerable arts and techniques to embellish words in order to create lasting masterpieces and this gradually became a personal interest. This act reached a peak where artist endeavors to create visual images instead of calligraphic art. The main purpose of this study is to review the unique techniques of creating shapes and patterns including motifs of birds, trees, flowers and geometrical designs from open and closed lines, knots and ties of letters, words or phrases. The small number of remaining figured calligraphy and its scattered distribution were among the main limitations of this study. However, as the results indicate, 226 sample items extracted from Arabic and English calligraphy books were found. After the distribution of the related questionnaires and the collection of all 226 samples, a smaller number of artworks were dwelled upon due to the limited scope of the paper. The final conclusion of this study confirms that figured calligraphy is filled with symbolism and mysticism. In general, in Islamic art, particularly Islamic calligraphy, verbal expressions are limited and language is incapable of expressing spiritual outcomes. Figured calligraphy never occupied its place as an ornamental feature; however it endured specific characteristics and accompanied Quranic verses and deep theological meanings rooted from human beliefs.
    Keywords: figured lines, calligraphy, symbolism, Quranic verses, religious words
  • Iman Zakariyaee Kermani *, Mehrnoosh Shafie Seraroodi, Gholamreza Panahi Pages 81-94
    Chivalry is an ethical intent in Islamic thought which was altered to a type of vulgar Sufism during Abbasid period. The intent was being called “Fotovvat-nameh” after inscription. The main factors of “Fotovvat-nameh” are about ethics. Because of his generosity and bravery, Imam Ali was the favorite hero of chivalry. Therefore, tendency to the chivalry is most obvious among Shiah stratum and their slogan is “no chivalrous except Ali and no sword except Zolfaqar”. Khorasan had a great status in the history of chivalry, since a Shiite group that opposed the Abbasids were populated there. The Samanid governed Khorasan contemporary to the Abbasids. Epigraphic pottery of Nishapur is one of the artworks that was created in Samanid era. The purpose of epigraphs on the Nishapur potteries is celebration of ethics that has a close relationship with the text of “Fotovvat-nameh”. Moreover, in the inscriptions and “Fotovvat-nameh”s, good attributes are praised and bad behaviors are disapproved, and tendency to Imam Ali is obvious in both types of the cultural phenomena. This paper tries to trace the roots of chivalry and the emersions of Imam Ali as the symbol of chivalry in the inscriptions on Nishapur pottery. Besides, the reasons of using his name and speech in the inscriptions will be explained. The results show that epigraphic pottery of Nishapur is an exposition and an old document of generosity and its rituals. Emersions of Imam Ali on the inscriptions is understood for his importance in generosity. The research method was descriptive-analytic and data was collected through library research.
    Keywords: Imam Ali, generosity, Fotovvat-nameh, Samanid pottery, inscriptions of Nishapurpottery
  • Ashrafosadat Mousavilar *, Sepideh Yaghooti Pages 95-110
    Shiah art is derived from Shiites’ beliefs and in many venerations such as style and materials is analogous to Islamic art. One of the masterpieces of Shi’ah art is the construction of Shrines for holy tombs; these elaborate religious structures beautifully link Shi’ah principals to aesthetical features of art in general. Hence, the holy shrine of Imam Reza (Pbuh) in Mashhad reflects Shiites’ devotion and subsequently creates ties with Iranian art and culture. The present paper prospers to study the prominent symbols of the Shi’ah art qualitatively and quantitatively by use of a descriptive and analyitic study via studying the inscriptions, motifs and symbols of the five holy shrines of Imam Reza (pbuh). The research results, relying on the content elements of the carved and engraved texts on the enshrines and also Shiah religious beliefs, demonstrates how religious beliefs are manifested and furthermore certifies the exaltation and durability of the shrines.
    Keywords: enshrine, symbol, religious principles, Shiah art, Islamic art, Imam Reza, decorative motifs, scroll
  • Ali Asghar Kalantar*, Habibollah Ayatollahi, Gholam Ali Hatam Pages 111-126
    Burial towers are among the notable architectural structures in Mazandaran and they initially appeared in the fifth Hegira century with the support of Al Bavand rulers. The second phase of its development started after the invasion of Timur with the support of the Marashi royal family. These structures are carefully classified and categorized in various styles and have remained till today based on the materials applied and methods of construction. Despite natural and human causes for the demolishment of these unique towers, historical documentation such as inscriptions on the ornamentations of the towers reveal that political views were substantial in their existence. The main purpose of this study is to analyze the orientation of political and religious support of local sovereignties of Mazandaran on the construction and preservation of the towers. Hence, this paper follows a descriptive and comparative methodology rooted in quality research that analyzes three case studies including: Imamzadeh Abbas in Sari, Darvish Fakhr-al Din in Babol and Shahbaloye Zahed in Chamestan, Nur. The mentioned cases are studies based on their geographical situation and their distance for the capital; moreover, they were selected on a non-random basis from the statistical population of Mazandaran’s towers. Data is collected via direct observation through photography and measuring devices. The results show that the sovereignties supported the construction of such religious towers initially for religious publicity and political geographical situations of the towers were also evident in their choice and support.
    Keywords: burial towers, Mazandaran architecture, political publicity, Shi’ah art