نشریه مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات
سال پانزدهم شماره 1 (پیاپی 57، بهار 1383)

پژوهش حاضر تناسب سوالات درک و تجزیه و تحلیل مطالب کتابداری آزمون کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی را با دروس تخصصی دوره کارشناسی این رشته بررسی می کند. تاثیر عواملی نظیر جنسیت، رشته، معدل و محل تحصیل دوره کارشناسی پذیرفته شدگان بر قبولی آنان در ازمون کارشناسی ارشد و همچنین دیدگاه های اعضای هیئت علمی گروه های آموزشی کتابداری و اطلاع رسانی سراسر کشور درباره شیوه برگزاری آزمون، مواد امتحانی و تناسب سوالات آزمون کارشناسی ارشد نیز مورد توجه بوده اند.

این مقاله ضمن مروری گذرا بر پیشینه آموزش کتابداری و اطلاع رسانی و بیان وضعیت کنونی آن، سعی دارد به بازسازی الگوی کتابدار حرفه ای بپردازد. این الگو که به کمک واقعگرایی، توجه به شواهد و نتایج تحقیق، و مشاهده علمی به دست می آید. در تدوین برنامه آموزشی کارآمد موثر خواهد بود. در پایان نتیجه گرفته می شود که برنامه های آموزشی باید توانایی تربیت دانشجویانی را داشته باشند که از عهده تولید اطلاعات علمی، و عرضه و اشاعه آن برآیند و از عالم تولید شده توسط دیگران به خوبی استفاده کنند و اطلاعات جدیدی عرضه نمایند.

بهینه سازی محتوای اطلاعاتی چکیده ها و ایجاد زمینه همسویی و هماهنگی با روندهای جهانی چکیده نویسی حانط اهمیت است. این پژوهش پیمایشی به تعیین میزان انطباق چکیده های فارسی مقالات پژوهشی مجلات دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی - درمانی کشور و مقایسه آن با دستور العملهای گروه ونکوور و استاندارد ایزو 214 می پردازد. بخش های مختلف مربوط به تهیه چکیده و کلید واژه از دستورالعمل های گروه ونکوور و استاندارد ایزو 214 استخراج و در دو چک لیست جداگانه منعکس گردید و این دو چک لیست برای هر چکیده تکمیل شد.

در پژوهش حاضر تلاش شده تا وضعیت آثار موجود در کتابشناسی ملی ایران درباره زنان بررسی شود. این پژوهش از جنبه های دوره زمانی، تعداد و پراکندگی موضوعی، زبان، نوع نگارش (تالیف، ترجمه، گردآوری) و جنسیت پدید آورندگان، این آثار را بررسی می کند. نتایج بررسی نشان می دهد که تعداد آثار درباره زنان در دوره پس از انقلاب اسلامی 55 برابر آثار مذکور در دوره پیش از انقلاب است.

ان مقاله، گزارش مطالعه ای نیمه تجربی به منظور بررسی تاثیر همکاری مشاور اطلاعاتی بر چگونگی اجرای پایان نامه دانشجویان کارشناسی ارشد پرستاری شهر تهران است. جامعه پژوهش متشکل از دانشجویان کارشناسی ارشد پرستاری شهر تهران بود که عنوان پایان نامه آنها تصویب شده و در مرحله گردآوری منابع بودن. جامعه پژوهش به طور تصادفی در دو گروه آزمون و شاهد مطالعه شد. نتایج پژوهش نشان داد که میان ارتباط موضوع تحقیق دانشجو با اطلاعات و مدارک جستجو شده توسط جستجو گر اختلاف معنا دار وجود دارد.

پژوهش حاضر وضعیت خدمات و منابع ویژه معلولان را در کتابخانه های عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر تهران بررسی می کند. روش پژوهش پیمایش توصیفی است. اطلاعات از طریق پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه پژوهش 26 کتابخانه عمومی وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شهر تهران است یافته های پژوهش بیانگر آن است که بیشتر کتابخانه ها برای رفت و آمد معلولان جسمی مناسب نیستند. خدمات برای معلولان، در بخش مرجع و امانت این کتابخانه ها متمرکز شده است و منابع چاپی تنها منابعی هستند که در کتابخانه ها فراهم شده اند.

در زمان صدارت امیرکبیر، اولین مدرسه جدید در ایران به منظور تعلیم و تعلم علوم و فنون با نام دارالفنون بنا نهاده شد. زیر بنای بسیاری از رشته های علمی و فنی مملکت ما، در این مدرسه پایه ریزی شد. در این مقاله پس از نگاهی گذرا به زندگی پر فراز و نشیب امیرکبیر، موسس دارالفنون، به تاسیس، ساختمان، اهداف و معلمان دارالفنون پرداخته می شود و سپس برای توضیح بهتر چگونگی انجام امور در این مدرسه، قوانین، رشته های درسی، تاسیسات، چاپخانه ها و انتشارات مختلف آن می آید.

پژوهش حاضر به روش پیمایشی به بررسی رفتار اطلاع یابی دانشجویان کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه های دولتی شهر تهران می پردازد. یافته ها نشان می دهد که 5/41 درصد از جامعه پژوهش انگیزه و هدف خود را روز آمد کردن اطلاعات تخصصی ذکر کرده اند و کتابهای درسی، کتابهای کمک درسی، نشریات تخصصی و بانک های اطلاعاتی هر کدام با 86/12 درصد پر استفاده ترین منابع اطلاعاتی آنان است. مشاوره با استادان پر استفاده ترین روش اطلاع یابی این جامعه بوده (03/19 درصد) و برگه دان معمول ترین روش دستیابی آنان به منابع مورد نیاز است (27/26 درصد).

این تحقیق با روش پیمایشی، به بررسی رفتار اطلاع یابی مهندسان و کارشناسان شاغل در ادارات تابعه معاونت فنی شرکت ملی نفت مناطق نفت خیز جنوب - اهواز می پردازد. در این پژوهش به شیوه های جستجوی اطلاعات، میزان استفاده از منابع اطلاعاتی، و مشکلات مهندسان و کارشناسان در دستیابی به اطلاعات توجه شده است. نتایج نشان داد که افراد جامعه آماری برای جستجوی اطلاعات از دو روش رسمی و غیر رسمی استفاده می کنند.

کاربران برای استفاده از کتابخانه باید کاملا از نظر روحی آمادگی داشته باشند و وظیفه دست اندرکاران کتابخانه آماده کردن چنین محیطی است. در دهه های اخیر در این زمینه کوشش های زیادی شده است و اضطراب کتابخانه ای که زائیده علل مختلفی ست. یکی از مباحث این موضوع است. اضطراب کتابخانه ای عاملی بازدارنده است و بر طرف کردن آن می تواند کارایی کاربران را بیشتر کند.

هدف از انجام این تحقیق بررسی مشکلات و نقاط ضعف شبکه رزنت از دیدگاه کاربران مرکز انفورماتیک و رایانه دانشگاه شهید باهنر کرمان است. 5 سوال درباره نقاط ضعف شبکه رزنت مطرح شد و از کاربران خواسته شد تا به این سوالات پاسخ دهند. نتایج بدست آمده، نقاط ضعف شبکه رزنت را به ترتیب اولویت به این صورت مطرح کرد: کند بودن سرعت در برقراری ارتباط: محدود بودن پایگاه های اطلاعاتی و تعداد کم پایگاه های اطلاعاتی معتبر جهانی؛ محدودیت در استفاده از بانک های اطلاعاتی مورد نیاز؛ تغییر کردن گذر واژه ها به هنگام تغییر پایگاه؛ و روزآمد نبودن اطلاعات موجود.

این پژوهش به بررسی میزان رضایتمندی دانشجویان از خدمات کتابخانه های دانشگاه های دولتی تبریز می پردازد. روش پژوهش پیمایش توصیفی ست. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه و جامعه پژوهش 582 نفر از دانشجویان عضو کتابخانه های دانشگاه های دولتی تبریز بود که روش نمونه گیری تصادفی رده ای از نوع درصدی انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشان داد که در میان مقاطع تحصیلی بالاترین میزان رضایت از خدمات را دانشجویان کاردانی داشته اند (3/74 درصد) و از دانشگاه های مورد بررسی بالاترین رضایت (1/78 درصد) متعلق به دانشگاه علوم پزشکی تبریز بود.

این مقاله به بررسی وضعیت کمی نسخه های خطی اسلامی، محل نگهداری، زبان و فهرست های آنها در نقاط مختلف جهان می پردازد. بررسی منابع کتابخانه ای نشان می دهد که بیش از یک و نیم میلیون نسخه در 2،723 کتابخانه در 105 کشور جهان وجود دارد از آن میان، کتابخانه های ملی با 15 درصد سهمی بسزا در حفظ این آثار دارند. بیشتر مجموعه های خظی در 8 کشور، و افزون بر 90 درصد از آنها در 25 کشور قرار دارد.

در این تحقیق وضعیت کتابخانه های آموزشگاهی مقطع متوسطه استان کهگیلویه و بویراحمد بررسی شده است. جامعه آماری، همه کتابخانه های آموزشگاهی مقطع متوسطه استان را در بر می گیرد که 283 کتباخانه هیتند. نوع پژوهش توصیفی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه است که از طریق اداره آموزش و پرورش هر منطقه میان آموزشگاه ها توزیع شد. نتایج پژوهش از این قرارند: کمبود کتاب و روز آمد نبودن مجموعه، کمبود بودجه، کمبود نیروی متخصص، نامناسب بودن فضای کتابخانه ها، کمبود تجهیزات، نبود نشریات ادواری، کمبود وسایل دیداری - شنیداری، کمبود کتاب مرجع، استفاده نکردن از فناوری اطلاعات، و نامناسب بودن زمان استفاده از کتابخانه.

ویرایش 22 رده بندی و نمایه نسبی در دو شکل چاپی و تحت وب به طور همزمان در جولای 2003 منتشر خواهد شد. ویرایش جدید اولین شکل چاپی روز آمد رده بندی دیوئی در هفت سال اخیر است. این ویرایش شامل موضوع ها و شماره های جدید، روز آمد، چشم گیر و با اهمیت است. ویرایش 22 شامل بعضی تغییرات ساختاری بنیادی ست که به منظور ارتقاء کارآیی فهرست نویس و به سازی رده بندی دهدهی دیوئی برای استفاده های گوناگون در محیط وب ارائه شده است.

این مقاله درباره علم کتابشناسی، مباحث لغوی آن، سیر تطور معنایی، انواع کتابشناسی و تقسیم بندی های مختلف آن است. از هر گروه از کتابشناسی ها مثالهایی زده شده و مهم ترین کتابشناسی های ملی (کشورهای غربی و عربی) معرفی شده اند.

این مقاله به تاراج آثار فرهنگی و نسخه های ارزشمند خطی ایران در دوران مشروطه می پردازد. مولف با بررسی اسناد بایگانی های ایران و فرانسه، به سرقت از کتابخانه سلطنتی کاخ گلستان در 1325 ق. اشاره می کند. در این سرقت ها چندین نفر دست داشتند از جمله لسان الدوله کتابدار، آرشاک خان، رفی و ممتاز السلطنه. با وجودی که مقامات ایرانی، رد برخی نسخه ها را در نیویورک پیدا می کنند ولی موفق به بازگرداندن آنها به ایران نمی شوند.

این مطلب استانداردی ست که سازمان جهانی استاندارد (ایزو) برای حفظ، مراقبت و نگهداری از نوارهای صوتی مغناطیسی تعیین کرده و با شماره ایزو 12606 چاپ و منتشر شده است. این استاندارد جهانی توسط کمیته فنی ایزو تی. سی. 36 تهیه شده است و توصیه هایی را در زمینه بایگانی کردن این گونه منابع و همچنین حفاظت و نگهداری از جهات ثبات شیمیایی، جلوگیری از اختلالات مغناطیسی، تغییر شکل ظاهری، تکثیر، انتقال منبع از مخازن، و حفاظت از نوارهای زوال یافته، ارائه می کند.