فهرست مطالب

فصلنامه آفاق امنیت
پیاپی 18 (بهار 1392)

  • بهای روی جلد: 40,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1392/09/23
  • تعداد عناوین: 8
|
  • رضا سراج، محمد جواد اخوان صفحه 5
    تحولات سیاسی اجتماعی جهان معاصر و نیز دستاوردهای بشری در عرصه فناوری، گونه ای جدید از منازعات را رقم زده است که با عنوان «جنگ نرم» از آن یاد می شود. به عبارت دیگر بهره گیری از ظرفیت های اثرگذاری اقناعی، القایی و ادراکی برای تغییر رفتار و ساختار جامعه و نظام هدف به یکی از موفق ترین روش های تخاصم تبدیل شده است که کارایی به مراتب بیشتری نسبت به جنگ و تهاجم نظامی دارد. اما پیچیدگی این نوع منازعه و انکار آن توسط برخی محافل که طراح پشت صحنه آن هستند، موجب ایجاد تردیدهایی میان نخبگان نسبت به آن می شود. در این پژوهش تلاش شده است با محسوس و عینی کردن جنگ نرم و تبیین رهیافت های نظری کارکردی پیرامون آن، چگونگی پیاده سازی آن در عرصه های گوناگون بررسی شود. بدین منظور ابتدا مقایسه ای بین میزان تاثیرگذاری جنگ نرم و جنگ سخت می شود و اهداف راهبردی جنگ نرم در سطوح مهار، تغییر رفتار و تغییر ساختار مورد بررسی قرار می گیرد و سپس با مطالعه روی روند جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران، رهیافت های کارکردی منطبق بر این روند در ابعاد و عرصه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی این جنگ واکاوی می شود. بر اساس یافته های تحقیق، رهیافت های کارکردی منطبق بر جنگ نرم را می توان در رهیافت سیاسی برگرفته از نظریات «عمقی» و «هانتینگتونی»، رهیافت اجتماعی برگرفته از نظریات جین شارپ، رهیافت اقتصادی برگرفته از نظریه «قدرت هوشمند» و رهیافت فرهنگی برگرفته از نظریه «قدرت هنرمندانه» بررسی و تطبیق کرد.
    کلیدواژگان: جنگ نرم، مهار، تغییر رفتار، تغییر ساختار، رهیافت های کارکردی جنگ نرم
  • احمد فضائلی، علی شمشیری صفحه 35
    در این مقاله که حاصل پژوهشی در یکی از سازمان های نظارتی جمهوری اسلامی ایران است، تلاش شده با بررسی فرهنگ سازمانی چارچوب مفهومی، مدل مناسب فرهنگ سازمانی بر اساس ارزش های دینی و انقلابی ارائه شود. بدین منظور ابتدا مفهوم فرهنگ سازمانی، ویژگی ها، عوامل تاثیرگذار در شکل گیری، کارکردهای فرهنگ سازمانی و هم چنین رابطه فرهنگ سازمانی با عملکرد سازمان و وظایف مدیریت، رفتارهای فردی، ساختار، رضایت شغلی و راهبرد و جو سازمانی بررسی شده است.
    در ادامه با استفاده از ترکیب مناسبی از مدل رابینز، دنیسون و شاین، مدلی برای فرهنگ سازمانی طراحی و ارائه شد. برای تعیین عناصر و اجزای محتوایی این مدل، بهره برداری از ادبیات موجود در مباحث مدیریت فرهنگ سازمانی، فرایند مدیریت فرهنگ سازمانی، تغییر فرهنگی در سازمان، و نیروهای تغییردهنده در سازمان از دیدگاه دانشمندانی چون لوین، مینتزبرگ، وستلی، گرین وود و هینینگز صورت گرفته است.
    علاوه بر استفاده از بیانات و رهنمودهای حضرت امام (رحمه الله علیه) و مقام معظم رهبری (مد ظله العالی)، با توجه به تاکیدات ایشان بر جایگاه فقه حداکثری و اصل چهارم قانون اساسی که همگی مبتنی بر عمل کردن به موازین اسلامی و بهره-برداری از منابع عظیم فقه شیعه هستند، ضرورت پرداختن به فقه در فرهنگ سازمانی، تعریف فقه در فرهنگ های سازمانی، چشم-اندازی بر فرهنگ مطلوب سازمانی و مبانی اعتقادی آن تبیین شده است.
    در نهایت چارچوب مفهومی مدل با چهار بعد هوشیاری و آینده پژوهی، تدین و پارسایی انقلابی، انسجام سازمانی و بعد تعالی سازمانی از مجموع منابع مذکور استخراج و برای هر کدام از این ابعاد مولفه هایی تنظیم و سپس در آزمون اعتبارسنجی نهایی شد.
    کلیدواژگان: فرهنگ سازمانی، سازمان های نظارتی، ارزش های دینی و انقلابی، فقه در فرهنگی سازمانی، کرامت انسانی
  • صفت الله قاسمی، رسول زارع زاده صفحه 67
    مقاله حاضر پژوهشی برای بازشناسی پیامدهای ظهور طبقه متوسط جدید در ایران است. این طبقه به قشرهای نوظهور و نوپدیدی اشاره دارد که در جامعه جدید شکل گرفته اند و در درجه اول با ویژگی های شهرنشینی، اشتغال جدید و تحصیلات شناخته می شوند.
    با اجرای برنامه های نوسازی در ایران از اوایل دهه 1370 روز به روز موقعیت طبقه متوسط جدید ارتقا یافته که خود پیامدهایی برای جمهوری اسلامی ایران داشته است.
    در بعد اجتماعی مطالبه حقوق شهروندی بیشتر، افزایش حس مشارکت جویی در تصمیم گیری ها، گسترش شهرنشینی، درخواست برای رفاه بیشتر، افزایش استانداردهای زندگی و... تقاضاهای جدیدی بود که بیش از پیش از سوی آنها مطرح شد.
    در بعد فرهنگی گسترش رسانه های ارتباط جمعی و افزایش ضریب نفوذ آن در جامعه و توسعه ارزش های فرهنگی نوین از پیامدهای ظهور و توسعه این طبقه است.
    طی دو دهه اخیر به تدریج میان قشر بالای طبقه متوسط جدید و نظام سیاسی موجود در بعد امنیتی فاصله و شکاف ایجاد شده است و در صورت فراهم بودن شرایط، این طبقه اجتماعی می تواند به نیروی سیاسی تمام عیار تبدیل شود. نظام جمهوری اسلامی ایران باید در جست وجوی مکانیسمی مناسب برای پاسخگویی به توقعات و انتظارات فزاینده طبقه متوسط جدید باشد تا از تنش های اجتماعی و سیاسی بیشتر ممانعت کند. احتمال دارد در صورت عدم توجه دقیق، این طبقه به تدریج به مقوله امنیتی تبدیل شود و به عنوان تهدید جلوه کند.
    کلیدواژگان: طبقه متوسط جدید، پیامد اجتماعی، پیامد فرهنگی، پیامد سیاسی، پیامد اقتصادی، پیامد امنیتی، بحران پاسخگویی نظام سیاسی
  • مجید نجات پور، علی جعفری، علی اصغرستوده، بهروز زرین کاویانی صفحه 97
    جنگ و صلح از مفاهیم کلیدی نظریه های روابط بین الملل به شمار می روند و تبیین نظام بین الملل با استفاده از مفاهیم جنگ و صلح همواره از اهمیتی ویژه برخوردار بوده است. رئالیسم و لیبرالیسم به عنوان دو رویکرد مهم نظریه پردازی در روابط بین الملل، با توجه به مبانی هستی شناسی خویش، دیدگاه متفاوتی در زمینه شکل گیری نظام بین الملل با محوریت جنگ یا صلح داشته اند.
    اسلام نیز براساس مبانی هستی شناسی خویش و به عنوان دینی جهان شمول و همه جانبه، رویکردی خاص و متفاوت نسبت به روابط بین الملل و در نتیجه آن جایگاه جنگ و صلح در نظام بین الملل دارد و می تواند به عنوان آلترناتیو، دیدگاه نظریه های رئالیسم و لیبرالیسم را به چالش بکشد.
    این پژوهش در پی بررسی تطبیقی جایگاه جنگ و صلح در نظریه اسلامی روابط بین الملل در مقایسه با دو رویکرد عام و فراگیر لیبرالیسم و رئالیسم به عنوان دو پارادایم مسلط نظریه پردازی در حوزه روابط بین الملل است.
    فرضیه پژوهش بر این مبنا استوار است که دو رویکرد رئالیسم و لیبرالیسم با مطلق گرایی در مبانی هستی شناسی خویش دو دیدگاه افراطی و تفریطی در ارتباط با مقوله جنگ و صلح در نظام بین الملل ارائه کرده اند که نظریه اسلامی روابط بین الملل با توجه به معقولیت و اعتدال در مبانی هستی شناسی خود مبرا از این ایراد است.
    روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و تحلیلی و ابزار گردآوری داده ها منابع کتابخانه ای و اینترنتی است.
    کلیدواژگان: نظریه اسلامی روابط بین الملل، جنگ و صلح، رئالیسم، لیبرالیسم، هستی شناسی
  • محمدرضا هدایتی، علی محمد احمدوند، حمیدرضا حاتمی صفحه 125
    زیربنای اساسی یک کشور یا یک قطب جمعییت بزرگ در دستیابی به قدرت و ثروت کسب علم و فناوری و رسیدن به قله های «دانش و نوآوری»و سپس پیاده سازی و به کارگیری آن در جامعه است پژوهشگر از دیدگاه ها، معلومات و یافته های این اندیشمندان در پیشینه تاریخی تحقیق استفاده شایانی کرده است در این پژوهش طراحی و تدوین الگوی «نقشه راه توانمندسازی جهان اسلام در حوزه علم و فناوری و راه های میان بر توانمندسازی جامعه هدف در حوزه جغرافیایی چشم انداز نظام» با رویکرد «کارت امتیازی متوازن» (BSC) انجام شده است.
    پس از تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده با استفاده از مدل رویکرد متوازن و با استفاده از متدولوژی گسترش عملکرد کیفیت،«نقشه راه» ترسیم و «راه های میان بر راهبردی» مشخص و هم چنین پیشنهادهای مربوط در قالب سیاست ها و راهبردهای کلان با مدل های مفهومی لازم ارائه شد. در این مجال فقط به موضوع «محیط نگاری علم و فناوری در جهان اسلام» با چهار بخش پیشینه نظری در مورد روابط بین قدرت، قدرت ملی و سلطه با علم و فناوری؛ پیشینه کاوی پیشرفت علم و فناوری در دوران طلایی جهان اسلام و دو نمونه بارز آن؛ علل عقب افتادگی علمی مسلمانان در علم و فناوری؛ وضعیت کنونی علم و فناوری در کشورهای اسلامی، و جمع بندی و نتیجه گیری پرداخته می شود.
    کلیدواژگان: علم و فناوری، مسلمانان، جهان اسلام، قدرت ملی
  • هادی تاجیک، سمیه کاربخش راوری صفحه 167
    بشر از آغاز ورود به پهنه هستی، با معمای امنیت روبه رو بود، زیرا عوامل محیطی مهم ترین خطر برای حیاتی ترین ارزش بشر، یعنی زندگی به شمار می آمدند. بسیاری از این خطرها نیز از سوی نیروهای طبیعی بود. بدین علت امنیت معمای آشنای زندگی بشر است. اما امنیت، مانند سایر ارزش ها و مفاهیم اجتماعی، به شرایط و واقعیت های موجود بستگی دارد و به دلیل کارکرد نیروهای ژرف و اثرگذاری آنها بر محیط اجتماعی، مفهومی پویاست. بر این اساس دوره های مختلف حیات بشر شاهد تحولاتی شگرف در مفهوم امنیت بوده است. طی چند سده اخیر، فروپاشی جهان دوقطبی و پایان جنگ سرد، از جمله نقاط عطف حیات بشری بوده اند که به دلیل تغییر ساختار نظام بین الملل، تغییر سیاست قدرت های بزرگ و ورود بازیگران جدید به سپهر جهان سیاست، و تحولات شگرف علمی و فرایند جهانی شدن، تحولات شگرفی را در مفهوم امنیت پدید آوردند. این تحولات بزرگ، ضرورت بازاندیشی نظری و بیان طرح مفهومی و نظری تازه ای را در بررسی تغییرات شکلی و ماهوی پدیدآمده در مفهوم امنیت اجتناب ناپذیر کرده است. در این راستا رویکردهای سنتی مطالعات امنیتی در تعریف امنیت، دامنه شمول موضوعات امنیتی و سطح تحلیل مناسب پویش های امنیتی مورد نقد و چالش جدی صاحب نظران مکاتب مختلف فکری قرار گرفت. بر این اساس دیدگاه های جریان های اصلی نظریه های روابط بین الملل به مقوله امنیت، نقد و بازاندیشی شد. از جمله مکاتبی که در این مسیر گام های مهمی برداشت و چشم انداز متفاوتی ترسیم کرد، مکتب انگلیسی بود. البته شاهد فاصله ای قابل توجه و مهم میان گرایش های مختلف موجود در این مکتب در حوزه امنیت هستیم که بر مسئله تامین امنیت برای دولت ها و تامین امنیت برای ملت ها تمرکز دارند.
    کلیدواژگان: مکتب انگلیسی، امنیت، امنیت بین الملل
  • ابراهیم رومینا صفحه 193
    پدیده قاچاق، حرکت کالا یا خدمات به صورت غیرقانونی از مکانی به مکان دیگر است که تحت تاثیر افزایش داد و ستد بین فضاهای جغرافیایی همراه با رشد صنعتی و مدرنیزه شدن تولید و نقل و انتقالات بزرگ تجاری بین واحدهای سیاسی در جهان شکل گرفت و به موجب نظام نامه های داخلی، منطقه ای و بین المللی به عنوان پدیده ای نادرست از دید دولت های ملی مطرح شد.
    ریشه قاچاق به نیازهای شهروندان ساکن یک فضای جغرافیایی برمی گردد که از طریق مبادی رسمی و قانونی برطرف نشده و عاملان قاچاق با تکیه بر پتانسیل ها و فرصت های پیش آمده در ارتباط با این نیاز سرزمینی، اقدام به نقل و انتقال کالا از مبادی غیررسمی و به صورت غیرقانونی می کنند و موجب فشار و هدر رفتن نیروهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور می شوند و هزینه های ملی را بالا می برند.
    با شکل گیری پدیده قاچاق کالا در کشورها، مباحث نظری مرتبط با آن توسعه یافت. بیشترین تئوری های ارائه شده در این زمینه تئوری های تعرفه ای کالاست. نظریه جاگدیش بهاگواتی و همکاران وی مهم ترین آنهاست که با تکیه بر تئوری های تجارت بین الملل و متغیرهای عرضه و تقاضا متاثر از هزینه های تعرفه ای تعلق گرفته بر کالا مطرح شده است.
    این مقاله به بررسی و تحلیل تئوری جاگدیش بهاگواتی و همکاران وی به عنوان مهم ترین اثر تئوریک در زمینه قاچاق کالا که در چندین شماره از مجله ورد اکونومیک و سایر نشریات مربوط انتشار یافته پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که میزان تعرفه بر عرضه و تقاضا نمی تواند عامل اساسی قاچاق کالا باشد و متغیرهای دیگری هم چون نیازهای شهروندان، عدم تامین این نیازها از سوی دولت، ناتوانی تولیدات داخلی در رقابت با کالای مشابه خارجی، تعارض سیستم اقتصادی سطح ملی با سیستم های سطح منطقه ای و جهانی، سهم عمده بخش صادراتی متکی بر یک کالا، تنوع محیط جغرافیایی یک کشور، تفاوت در سهم اشتغال بین مناطق مختلف یک کشور، فقدان راهبرد پویا و پایای صادرات یا واردات و موارد دیگر از عوامل موثر در قاچاق کالا هستند.
    کلیدواژگان: قاچاق، قاچاق کالا، تئوری بهاگواتی
  • ترجمه: صغری روستایی صفحه 209
|
  • Reza Seraj, Mohammsd, Javad Akhavan Page 5
    The social and political developments in the contemporary world and human achievements in the field of technology have made a new kind of conflict as “soft war”. In other words, capacities of perceptional and persuasive impact for changing behavior and structure of society are changed into one of the most successful methods of conflict that is more effective than military war. But the complexity of the conflict and its denial by some institutions that are designers of backstage has created doubts among the elite. This article attempts to explain theoretical-functional approaches through objectivation of soft war. Therefore, first we compare between impact of hard and soft war. Then, we analyze functional approaches at trends of soft war against Islamic Republic of Iran in the political, economic, social and cultural fields. In this research, we examine some political approaches including; “depth-oriented” and “Huntingtonian” Theories, social approach derived from the ideas of Gene Sharp, an economic approach based on the theory of “smart power “and cultural approach drawn from the theory of “artistic power” have used in this article.
    Keywords: soft war, containment, behavior change, change of structure, functional approaches
  • Ahmad Fazaeli, Ali Shamshiri Page 35
    This article that is result of a national project in one of the supervisory organizations in Islamic Republic of Iran, attempts to introduce a good model of organizational culture based on religious and revolutionary values. Therefore, it has been studied concept of organizational culture, characteristics, affecting factors of formation, functions of organizational culture as well as the relationship between organizational culture with organizational function and management tasks, individual behaviors, structure, job satisfaction and strategy and organizational climate. Then, we will plan a model of organizational culture based on a combination of models of Robbins, Dennison and Schein. And we’ll also use the views of scientists such as Lewin, Mintzberg, Westley, Greenwood and Hingenz In addition to the Imam’s statements and supreme leader of Iran about special position of Maximal jurisprudence and forth article of the constitution that are taking advantage of the vast Shiite jurisprudence, it is explained necessity to address the jurisprudence in organizational culture, definition of jurisprudence in organizational culture, perspective of organizational favorite culture and its principles. Finally, we’ll present the conceptual framework of the model based on four aspects; wisdom and futures study, revolutionary piety, organizational integrity and aspect of organizational loftiness.
    Keywords: Organizational culture, supervisory organizations, religious, revolutionary values, jurisprudence at corporate culture, human dignity
  • Sefatollah Ghasemi, Rasool Zarezadeh Page 67
    The present research examines some implications for emergence of the new middle class in Iran. This class is recognized primarily by the characteristics of urbanization, new employment and education. With the implementation of the modernization program in early 1370s, their position are given a higher rank more and more that have had consequences for Islamic Republic of Iran. Some demands of this class are consist of social aspect (further citizen’s rights, further participation for decision-making, expanding urbanization, greater prosperity, rising living standards and so on). At cultural aspect, expanding mass media and raising its influential index in society and development of new cultural values are theirs consequences. Gradually over the past two decades, it has been created a gap in the security aspect between the new middle class and existing political system. This class can be converted to a full-fledged political force because of availability of the situation. The political system must find a mechanism for accountability to their rising claims in order to prevent further political and social tensions. Otherwise, this class gradually becomes a security issue and a real threat.
    Keywords: New middle class, social impact, cultural impact, political impact, economic impact, safety impact, the crisis of political system accountability
  • Majid Najatpour, Ali Jafari, Ali, Asghar Sotoudeh, Behrooz Zarin Kaviani Page 97
    War and peace have always been the key concepts of international relations theories and explained the international system. Realism and liberalism have had various ontological perspectives on formation of international system as well as war and peace. Islam has specific and different ontological approach towards international relations and role of war and peace in international system so that, as an alternative approach, can challenges perspectives underlying realism and liberalism theories. This paper examines war and peace in terms of Islamic theory of international relations compared to the two dominant paradigm of international relations i.e. realism and liberalism. Hypothesis is based on the belief that the two approaches of realism and liberalism introduce two fundamentally extreme (pessimistic and optimistic) perspectives about war and peace in international relations as a result of absolutism in their ontological foundations. because of rationality and equality in its ontological foundation, It appear that Islamic theory of international relations criticizes this vision.The research method is descriptive-analytical method, and tools for data gathering is based on the internet and library resources.
    Keywords: Islamic theory of international relations, war, peace, realism, liberalism, ontology
  • Mohammad, Reza Hedaiati, Ali, Mohammad Ahmadvand, Hamid, Reza Hatami Page 125
    Central to achieve power and wealth of a country or a pole of large populations is the attainment of science and technology in order to reach the peaks of the “Knowledge and Innovation” and then the implementation and use of it in society where there is much historical backwardness among Muslim world and Muslims in this field. During recent decades, many scholars and researchers have done scientific studies and researches about causes of the Muslim backwardness in the field of science and technology, methods, and how to improve Muslims, which is our main research question. This paper introduce a model of “strategic roadmap” as well as specific proposals in the framework of macro strategies and policies. Then, it will be discussed as following: theoretical background about the relationship between power, national power, and domination based on science and technology; background-mining about advances in science and technology during the Golden Age of the Islamic World and two obvious examples: scientific causes of Muslim backwardness in science and technology; The existing state of science and technology in the Islamic world: and Summary and Conclusions.
    Keywords: Science, Technology, Muslims, Muslim world, national power
  • Hadi Tajic Page 167
    Entry into the arena of human existence was faced with the dilemma of security, due to the fact that environmental factors and natural forces were the most important risk for the most essential human values. Because safety of human life is a familiar dilemma. But security depends on the operating conditions and forces like other social values and concepts into reality. It is a dynamic concept because of function of deep forces and theirs impact on the social environment. During the last few centuries, the collapse of the bipolar world and end of the Cold War have been milestones of human life that created dramatic changes in the security concept because of Change of international system’s structure, change of policies of the great powers and the entry of new players into the sphere of world politics, and the dramatic changes in the scientific field and globalization. The major changes need to rethink the conceptual and theoretical framework and new proposals in formal and substantial variations in concept of security. Accordingly, it was criticized the views of the mainstream theories of international relations towards security issues. Among the schools that take important steps in this direction, it was English school. this article try to examine various aspect of the school about subject of security.
    Keywords: English School, Security, International Security
  • Ebrahim Romina Page 193
    Phenomenon of Smuggling is movement of goods and services form a place to another place illegally. This phenomenon was shaped under these situations such as rising transaction among geographical spaces and industrial growth and modernization of production and great commercial transportation between countries across the world. This process was recognized as incorrect phenomenon in view of national states at framework of internal, regional and international rules.Cause of smuggling result from the citizen needs that they can not acquire them formally and legally. Smuggling makes pressure and increases national costs because it wastes economical, social and cultural forces. With the formation of the phenomenon of smuggling in the country, theoretical issues associated with it was developed. Most theories in this field are theories commodity tariff such as theory of Jagdish Bhagwati and his colleagues. This paper examines theory of Jagdish Bhagwati and his colleagues as the most important theoretical work in the field of smuggling. The results of this study indicate that tariff rates on supply and demand is not a major factor in smuggling and other variables such as the needs of the citizens, the government is failing to meet these needs, the inability of domestic production in competition with the same products outside, conflict of nationally economic system with systems of regional and global level, the major share of the export sector relies on a goods, diversity of a country’s geographical environment, the difference between the share of employment in different regions of a country, the lack of dynamic and steady strategy of export or import are effective factors in smuggling.
    Keywords: Smuggling, commodity smuggling, theory of Bhagwat