فهرست مطالب
نشریه مطالعات کتابداری و علم اطلاعات
سال هفتم شماره 1 (پیاپی 16، بهار و تابستان 1394)
- تاریخ انتشار: 1394/06/12
- تعداد عناوین: 6
-
-
صفحات 1-18هدفهدف این پژوهش بررسی گرایش های مطالعاتی اعضای کتابخانه های عمومی استان خوزستان بر اساس قومیت ها و شهرهای مختلف استان است تا مشخص شود که آیا این افراد دارای گرایش مطالعاتی یکسانی هستند یا اینکه به منابع خاص خود و متفاوت با دیگر اقوام و شهرهای استان نیاز دارند.روشپژوهش حاضر پیمایشی بوده و بر اساس پرسشنامه مبتنی بر رده بندی دیویی به بررسی گرایش های مطالعاتی اعضای کتابخانه های عمومی خوزستان که متعلق به یکی از اقوام عرب، بختیاری و شهرهای دزفول، بهبهان و شوشتر هستند، پرداخته است. جامعه پژوهش 118000 نفر بوده است که 254 نمونه از میان اعضای عرب، بختیاری، بهبهانی، شوشتری و دزفولی پاسخگوی پرسشنامه بودند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون کروسکال-والیس استفاده شده است.یافته هاموضوع های اسلام، هنر و ادبیات فارسی رتبه های اول تا سوم را در میان گرایش مخاطبین به دست آوردند. این 5 گروه به جز رده کلیات و زبان، در بقیه رده ها بر اساس آزمون آماری دارای تفاوت معناداری هستند. این 8 رده عبارتند از فلسفه و روان شناسی، مذهب، علوم اجتماعی، علوم محض، تکنولوژی، هنر، ادبیات و تاریخ. این پژوهش به عنوان یک راهنما برای انتخاب منابع می تواند به کار رود. این نکته با توجه به سیاست های هدفمندی یارانه ها و افزایش قیمت منابع و جوابگویی دقیق به گرایش های مطالعاتی اعضای کتابخانه های عمومی هر شهر و قوم از اهمیت بیشتری برخوردار می شود.
کلیدواژگان: گرایش های اطلاعاتی، اعضای کتابخانه عمومی، خوزستان، قومیت -
صفحات 19-42هدفشناسائی تجربه های نوآوری مدیران کتابخانه های دانشگاهی به منظور دستیابی به شناخت فرآیند نوآوری و کشف مدلی جدید.روشبه خاطر ماهیت اکتشافی این پژوهش، از روش شناسی کیفی استفاده شد. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با 13 مدیر کتابخانه دانشگاهی از 11 دانشگاه ایران در پنج شهر اصفهان، اهواز، تهران، شیراز و مشهد گردآوری شد. تحلیل مصاحبه ها به روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت گرفت.یافته هااقدامات نوآورانه مدیران کتابخانه های دانشگاهی در یک دسته بندی 10 گانه جا می گیرد؛ شامل تغییرات ساختاری، سیاستی، مدیریتی، فرهنگی، خدماتی، استراتژی، فرآیندی، تکنولوژی، معماری و پرسنلی. مدیران کتابخانه ها خود در درجه اول منشا نوآوری بوده اند. مدیران به منظور جلب حمایت افراد کلیدی پروژه هایشان را با آنها مطرح می کرده اند و هر گاه که با موافقت مواجه می شدند، فرآیند طراحی و برنامه ریزی آغاز می شد. پس از تدوین استراتژی مدیران وارد مرحله پیاده سازی طرح ها می شدند. طی اجرای پروژه ها، 7 نوع چالش پیش روی مدیران کتابخانه های دانشگاهی پدیدار می شد. شامل: چالش نیروی انسانی، محیط سازمانی، زیرساختی، محیط خارجی، فردی/ مدیریتی، استراتژی و فکری/ فرهنگی. عمده ترین آنها چالش نیروی انسانی بود.
اصالت و ارزش: از بررسی پیشینه ها بر می آید تاکنون پژوهشی در کتابخانه های کشور ما با رویکرد بررسی فرآیند نوآوری انجام نگرفته است. مدل این پژوهش می تواند الگویی برای پیاده سازی یا رونق نوآوری در محیط کتابخانه ها باشد. این مدل منطبق با سایر مدل های موجود در ادبیات مدیریت تغییر و نوآوری است، با این تفاوت که ترتیب مراحل پیاده سازی پروژه های نوآوری با هم تفاوت می کند و نیز در مدل حاضر به چالش های حین اجرا توجه شده است.
کلیدواژگان: نوآوری، مدیران، کتابخانه های دانشگاهی -
صفحات 43-64مقدمهشاخص توانایی مشارکت (φ) به روشی مشابه شاخص هرش محاسبه می شود. زمانی گفته می شوند یک نویسنده دارای شاخص فی است که فرد موردنظر، فی هم نویسنده و حداقل فی بار رخداد هم نویسندگی داشته باشند در حالیکه سایر مقالات همان نویسنده، کمتر از فی بار رخداد هم نویسندگی دارند. این شاخص به بررسی وضعیت کیفی هم نویسندگی می پردازد و بیانگر این نکته است که نویسندگان به چه میزان توان (قدرت) مشارکت دارند.روشاین پژوهش از نوع علم سنجی است و با رویکرد تحلیل شبکه اجتماعی انجام شده است. جامعه مورد نظر نویسندگان مجله ساینتومتریکس از سال 2001 تا 2013 بوده اند(شامل کلیه شماره های مجله در پایگاه وب آو ساینس). پس از ترسیم نگاشت هم نویسندگی (شامل 101 گره)، سنجه مرکزیت محاسبه گردید و بر اساس سنجه مرکزیت نزدیکی، نویسندگان با مجاورت بالا (56 نفر)، جهت محاسبه شاخص فی انتخاب گردیدند.یافته هایافته های حاصل از محاسبه سنجه های مرکزیت حاکی از آنست که گلنزل و موئد، در هر سه سنجه مرکزیت در جایگاه اول و دوم قرار دارند. بر اساس شاخص فی گلنزل کماکان در رتبه نخست و شوبرت در جایگاه دوم قرار گرفته است. شاخص فی، به بررسی کیفیت مشارکت در نویسندگی می پردازد.نتیجه گیریبررسی جزییات محاسبه فی نشان داد، هرچه تعداد هم نویسندگان در یک مقاله از پراکندگی کمتری برخوردار باشد، نویسندگان اثر از شاخص فی بالاتری برخوردارند.
کلیدواژگان: شاخص توانایی مشارکت، شاخص فی، هم نویسندگی، تحلیل شبکه اجتماعی، علم سنجی -
صفحات 65-92هدفهدف کلی از پژوهش حاضر، بررسی بهره وری علمی پژوهشگران ایرانی در رشته های مختلف در بازه زمانی 1991-2011 بر اساس شاخص سرانه انتشار است.روشروش پژوهش، پیمایشی با رویکرد علم سنجی است. داده ها با استفاده از نمایه استنادی علوم از پایگاه های استنادی تامسون رویترز جمع آوری شده اند. رده بندی موضوعی پژوهشگران به دو روش صورت گرفت: بر اساس مقولات موضوعی مجلات و بر اساس گروه آموزشی یا پژوهشی پژوهشگر که در وابستگی سازمانی وی منعکس شده است.یافته هایافته ها نشان داد سرانه کلی انتشار پژوهشگران ایرانی در طول بازه زمانی 21 ساله برابر با 07/ 51 است. رده موضوعی شیمی بیشترین سرانه انتشار و رده موضوعی علوم کشاورزی کمترین سرانه انتشار را به خود اختصاص داده اند. گروه آموزشی بیوفیزیک بیشترین سرانه انتشار و گروه آموزشی پاتوبیولوژی کمترین سرانه انتشار را کسب کرده اند. نتایج آزمون ها نشان داد که میان سرانه انتشار رده های موضوعی و گروه های آموزشی مختلف اختلاف معناداری وجود دارد و این اختلاف به رده های بیولوژی و بیوشیمی، شیمی، مهندسی، علوم مواد و چندرشته ای با برخی دیگر از رده های موضوعی باز می گردد. همچنین، این اختلاف در میان گروه آموزشی شیمی با برخی دیگر از گروه ها نیز مشاهده شده است.نتیجه گیرینتایج نشان داد که توجه به شاخص مطلق شمار انتشارات علمی، تصویری جامع از واقعیت پژوهشی را منعکس نساخته و توجه به شاخص های دیگری همچون سرانه انتشار که علاوه بر شمار انتشارات به شاخص شمار پژوهشگران نیز توجه نموده است، می تواند تصویری دقیق تر و جامع تر از بهره وری علمی نشان دهد.
کلیدواژگان: بهره وری علمی، رشته، سرانه انتشار، شمار پژوهشگران -
صفحات 93-118مقدمه و هدفاصل درست نویسی اصل مشترک نوشتن به یک زبان است. درست نویسی، به ویژه در نوشتار علمی ضروری و عامل روان و سلیس بودن متن است. هدف این مطالعه نگاهی نقادانه به مسائل و مشکلات ویرایشی نوشته های مربوط به علم اطلاعات و دانش شناسی از لابه لای مقالات منتشر شده در مجلات جاری این رشته به زبان فارسی است.روشتعداد 89 مقاله منتشر شده در آخرین شماره از یازده عنوان مجله فارسی این رشته، در تابستان و پاییز 1392 تحلیل محتوا و از نظر مسائل ویرایشی در سه نوع ویرایش (فنی، ساختاری-زبانی، و محتوایی یا تخصصی) بررسی شد.یافته هانتایج نشان دهنده وجود نارسایی های زیاد در این زمینه و حاکی از راه یابی «آیین بدنویسی»[1] به نوشته های این رشته در هر سه نوع ویرایش بود.نتیجه گیریآموزش کاربردی زبان فارسی در دوره تحصیلات دانشگاهی، دقت نویسندگان در نوشتن مقالات، حساسیت داوران و وسواس ویراستاران برای رفع نسبی این نارسایی ها لازم است.
[1] این عبارت را از زنده یاد دکتر عباس حری (1370) عاریت گرفته ایم.
کلیدواژگان: زبان فارسی، علم اطلاعات و دانش شناسی، مجلات، مقالات، ویرایش -
صفحات 119-142مقدمهامروزه وب یکی از مهم ترین ابزارهایی است که افراد بی شماری از آن به مثابه اصلی ترین ابزار برای دسترسی به اطلاعات استفاده می کنند. شبکه جهانی وب نقش مهمی در حوزه های کاربردی مختلف همچون تجارت، آموزش، صنعت وسرگرمی ایفا می کند. وب سایت ها نقش اساسی در اشاعه اطلاعات بر عهده دارند. روش های ارزیابی وب سایت ها به منظور شناخت دقیق تر و کنترل محتواهای تولید شده بر روی وب سایت ها مورد استفاده قرار می گیرند.
هدفهدف تشریح روش های ارزیابی وب سایت، روش وب کیو ای ام و نمایه ارزیاب است.روشروش مطالعات کتابخانه ای جهت تشریح روش های ارزیابی سایت استفاده شده است.بحث و نتیجه گیریبهره مندی از روش های کمی جهت ارزیابی کیفی وب سایت ها به دلیل کاهش خطای انسانی و متغیرهای مداخله گر حائز اهمیت است که باعث صرفه جویی در زمان شده و نتایج دقیق تری را در ارزیابی به دست می آورد.
کلیدواژگان: ارزیابی کیفیت وب سایت، وب کیو ای ام، نمایه ارزیاب وب، ارزیابی وب سایت
-
Pages 65-92AimThe present study aims to compare Iran's scientific productivity in different disciplines during 1991-2011 based on their publication per capita.MethodUsing a scientometric method, data were obtained from the Thompson-Reuters citation websites using the SCI. The researchers’ subject matters were classified in two different ways: (1) based on the journals’ subject categories and (2) based on the researcher’s educational or research department as reflected in his/her affiliation.FindingsThe findings of this study revealed that the overall publication per capita for Iranian researchers was 51.7 in a 21-year period. The chemistry and agricultural sciences subject categories had the highest and lowest publication per capita respectively. The highest and lowest rate of publication per capita also belonged to the biophysics and the pathobiology departments respectively. Test results showed a significant difference among various subject categories and departments in terms of publication rate per capita. This difference was observed among the biology and biochemistry, chemistry, engineering, material science and several other disciplines. Such a difference was also observed between the chemistry department and some of the other departments.ConclusionResults indicated that paying attention to the standard of the absolute number of scientific papers had failed to provide a comprehensive picture of the reality of research, and that paying attention to other standards such as publications per capita in which the number of researchers is taken into account in addition to the number of papers can provide a more accurate and comprehensive picture of scientific productivity.Keywords: scientific productivity, discipline, publications per capita, researchers count
-
Pages 93-118Introduction andAimCorrect-writing is the common principle of writing in a language. Correct-writing, especially in scientific writings is a necessity and results in text fluency and perspicacity. This study aimed to critically overview the editing problems in the articles published in the current Knowledge and Information Science Persian Journals.Method89 articles published in the last published issue of 11 journals of the field were undergone content analysis and studied from editing viewpoint in three editing types (including that of technical, structural-lingual, and professional) in the summer and autumn of 2013.FindingsThere are enormous deficiencies in this context and prevalence of “bad-writing custom” into the writings in each of the three editing types.ConclusionApplicable education of Persian in academic studies, authors’ accuracy in writing and the deep care of reviewers and editors are needed for relatively removing these deficiencies.Keywords: Persian Language, Knowledge, Information Science, Journals, Articles, Editing Problems
-
Pages 119-142Introductiontools that many people use it to access information. The World Wide Web plays an important role in various applications such as business, education, industry, recreation. Websites has a significant role in information diffusion.Websites assessment methods can use to control developed content and recognizemore accurate them. Goal: The goal of this study is to introduced webQEM and WAI.MethodThe method of this study is librarian study.ConclusionBenefiting from quantitative methods to evaluate the quality of websites is important, because it reduce confounding variables and human errors and then can save time and gain accurate results in the evaluation of web sites.Keywords: Assessment quality of website, WebQEM, WAI, Evaluating website, university websites