فهرست مطالب

مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق - پیاپی 29 (بهار و تابستان 1393)

نشریه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق
پیاپی 29 (بهار و تابستان 1393)

  • بهای روی جلد: 25,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1393/09/24
  • تعداد عناوین: 7
|
  • رضا دانشور ثانی*، اکرم انوری کاظم آباد صفحه 5
    ماده 619 قانون مجازات اسلامی، مصوب 1375، در حالی از جرم انگاری مزاحمت نسبت به بانوان در ایران سخن می گوید که تمسک به آن، توسط زنان کم رنگ بوده و به کارگیری آن در سیستم قضایی ایران با چالش هایی رو به رو است. بدیهی است آمار بالای ارتکاب این جرم در جامعه، نشان از ناکارآمدی و نقص این ماده دارد. این نوشته به دنبال تحلیلی از عناصر متشکله این جرم و بررسی آن از منظر حقوقی می باشد که این مهم، با تاکید بر مسائل جرم شناختی و زمینه ساز صورت گرفت است. توجه به امتیازات و ایرادات این ماده قانونی و تحلیل وضعیت رسیدگی، کشف جرم و رویه قضایی از دیگر زوایای این نوشته می باشد.
    کلیدواژگان: مزاحمت، توهین، تعرض، پیشگیری وضعی، پیشگیری اجتماعی، رویه قضایی
  • محمدرضا جواهری* صفحات 25-44
    استنباط حکم ساب النبی (ص) از «سنت اسلامی» و «حدیث»، مسئله و هدف این پژوهش است. در این مقاله، مجموعه احادیث نبوی موجود در آثار اهل سنت و شیعه پیرامون کیفرسب پیامبر (ص) و افزون بر آن، احادیث اهل بیت(ع) درباره مسئله، تحقیق و بررسی گردیده است. برخی از این احادیث، سنت قولی و گفتار پیامبر (ص) و امامان را درباره حکم قتل ناسزاگوی به پیامبر (ص) گزارش کرده و برخی، دستور بر اجرای کیفر قتل را بیان نموده و برخی نیز، تقریر و تایید اقدام اصحاب بر قتل ساب النبی را در بر دارد. محقق از هر سه قسم سنت، مجازات ساب النبی را استنباط نموده و در این راستا، موارد اجرای این کیفر در عصر رسالت، عصر امامت و عصرغیبت، به ویژه مجازات هایی را که به دستور پیامبر (ص) و امام(ع) یا پیش روی ایشان انجام شده است، از کتاب های تاریخی نقل نموده و از آنها، نیز برای به دست آوردن حکم ساب النبی استفاده کرده است. سرانجام، با گزارش اجماع فقهای شیعه و اهل سنت برحکم و تبیین اجماعات منقول و محصل فقی هان و مجتهدان، کیفر ساب النبی را مورد تایید و تاکید قرارداده است.
    کلیدواژگان: حدیث، ساب النبی (ص)، حکم، سنت، دشنام، اهانت، شتم
  • محمد باقر گرایلی*، فرزانه کرمی صفحات 45-65
    این نوشتار به بررسی تطبیقی رفع عیب کالا در حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین المللی کالا مصوب 1980 میلادی در وین اتریش پرداخته است و تمایزات و تشابهات آن را مورد بررسی قرار داده تا در صورت الحاق ایران به کنوانسیون، با قانون و شرع مطابقت داده شده باشد. طبق مقررات کنوانسیون، خریدار می تواند از فروشنده درخواست کند تا نسبت به برطرف کردن عیب کالا اقدام نماید. فروشنده نیز از حق برطرف کردن عیب کالا برخوردار است؛ خریدار نمی تواند به دلیل نقض اساسی قرارداد را فسخ کند، مگر اینکه فروشنده نسبت به برطرف کردن عیب کالا اقدام نکند. در حقوق ایران، قاعده ای که به صورت صریح یا ضمنی، به خریدار حق درخواست تعمیر کالای معیوب از فروشنده را بدهد، وجود ندارد و بین موردی که مبیع شخصی یا کلی باشد تفاوت وجود دارد. در نهایت می توان گفت: اگر طرفین به تعمیر کالا و رفع عیب رضایت داشته باشند، خریدار می تواند با توجه به اصل حاکمیت اراده و نظر به تکمیلی بودن احکام خیار عیب، رفع عیب کالا را از فروشنده درخواست نماید.
    کلیدواژگان: تعمیر کالا، عدم مطابقت، عیب، فسخ، کنوانسیون بیع بین المللی کالا
  • حسن علی اخلاقی امیری* صفحات 67-88
    حدیث، مهمترین منبع در استنباط احکام فقهی نزد اندیشمندان اسلامی است. تعارض بین برخی از احادیث، یکی از دغدغه های اصحاب ائمه ع و اندیشمندان در طول تاریخ اسلام بوده و گاه، باعث ایجاد پرسش در حوزه اعتقادات برخی از افراد گشته است. این تعارض به واسطه عوامل مختلفی به وجود آمده که پژوهش حاضر به یکی از آن عوامل که در تعارض احادیث فقهی موثر بوده، پرداخته است. تاثیر زمان و مکان صدور حدیث و نقش آن در تغییر موضوعات، ملاکات و متعلقات احکام و نیز نقشی که در تعارض روایات دارد، موضوع تحقیق حاضر است. توجه به این بحث، موجب تغییر نگرش فقیه در مقام استنباط احکام از منبع اخبار و روایات متعارض خواهد شد.
    کلیدواژگان: احادیث فقهی، تعارض ادله، زمان و مکان
  • سید احمد میرخلیلی*، عباس کلانتری، بهاره کرمی صفحات 89-105
    ریاست مرد بر خانواده، در نظام حقوقی اسلام مورد توجه قرارگرفته است. از دیدگاه اسلام، ریاست و سرپرستی در خانواده، پذیرفتن مسئولیت مراقبت از همسر و فرزندان و توجه و رسیدگی به امور آنان، در جهت تامین مصلحت و سعادت خانواده است که به تناسب ویژگی ها و توانایی های فطری مرد، بر دوش او نهاده شده است. زوج، حق دخالت در امور مالی زوجه را ندارد و نسبت به امور غیرمالی، در راستای حفظ صلاح و حیثیت خانواده می تواند بر معاشرت ها و اشتغال زوجه اعمال نظارت کند؛ اما، به بهانه اعمال ریاست خود و سرپیچی زوجه، حق تنبیه و تادیب ندارد. امروزه، تشخیص مصادیق و تعیین حدود ریاست زوج، در عمل، با اشکالات و توهماتی همراه است که برای شناخت دقیق تر دامنه ریاست وی و رفع تعصبات ناروا، در این مقاله مهم ترین مصادیق ریاست زوج در امور غیرمالی زوجه، مورد بررسی قرار می گیرد تا گامی در جهت کاستن معضلات و تنگناهای عملی مربوط به آن باشد.
    کلیدواژگان: امور غیرمالی، نظارت بر معاشرت، اشتغال زوجه، تنبیه همسر
  • یوسف نورایی* صفحه 109
    حیله در زبان فارسی، به معانی گوناگونی مانند «فریب»، «تدبیر»، «بهانه»، «کوشش نمودن» به کار می رود. این واژه در اصل، عربی و ریشه «ح و ل» است. کلمه «حول» اگر چه در مفاهیم مختلفی استعمال می شود؛ لیکن به باور نگارنده، «حیله عبارت است از: استعمال زیرکانه شیوه هایی که نوعا پنهان است؛ برای تغییر نتایج ناگوار و دستیابی به اهداف مورد نظر.» این نگاشته، نخست مهم ترین حیله های فرار از ربا را به صورت گذرا بیان نموده و آنگاه، به بررسی دیدگاه ها در پذیرش یا رد حیله های یاد شده می پردازد.
    کلیدواژگان: حیله، ربا، فرار، فقه شیعی، فقه اهل سنت
  • نگاه حقوق جزای بین الملل به شکنجه
    علی شفاهی صفحه 127
    شکنجه، نقض آشکار حقوق بشر و رفتاری علیه حرمت و کرامت انسان به شمار می رود. مجمع عمومی سازمان ملل، این عمل را محکوم و حقوق بین الملل و همچنین، حقوق داخلی کشورها آن را منع نموده است. شکنجه امروزه در حقوق جزای بین الملل، به عنوان یک جرم بین المللی شناخته می شود و کنوانسیون منع شکنجه مصوب 1984 سازمان ملل متحد و اساسنامه دیوان بین المللی کیفری، بر جرم بودن آن تاکید دارد. در عرف بین المللی هم قاعده منع شکنجه، به عنوان یک قاعده آمره بین المللی پذیرفته شده است. برای این جرم در حقوق جزای بین الملل و حقوق جزای داخلی اکثر کشورها، مجازات هایی در نظر گرفته شده و برای رسیدگی به این جرم، هرسه نوع صلاحیت «سرزمینی»،«شخصی» و «جهانی» قابل اعمال می باشد.
    کلیدواژگان: شکنجه، حقوق جزای بین الملل، کنوانسیون های بین المللی، صلاحیت رسیدگی، صلاحیت جهانی
|
  • Reza Daneshvar Sani*, Akram Anvari Kazemabad Page 5
    Artcle 619 of Islamic Punishment Law, approve in 1375, talks about harassing women in Iran while applying it and using it in the Iranian judicial system by women is rare and faces challenges. It is obvious that the high number of this crime within the society shows the defciency and incompetence of it. This artcle is afer an analysis of the informaton parts of this crime from legal aspects and this importance has happened with emphasize on criminology and background factors. Talking about pros and cons of the legal artcle, addressing analysis, crime discovery and the legal precedent are other aspects of this paper.
    Keywords: Harassment, Insult, Ofensive, Situatonal Crime Preventon, Social Preventon, recedent
  • Muhammad Reza Javaheri* Pages 25-44
    The aim and subject of this artcle is about deductng the penalty of those who insult the Prophet from Islamic Traditon and Narraton. Narratons of the Prophet (Nabavi) from the works of the Sunnis and the Shias along with narratons from the Ahl al-Bayt (peace be upon them all) in this mater, has been gathered and studied in this artcle. Part of those narratons has sayings or deeds of the Prophet (s.a.w) and the Imams that quote for a death penalty of those who insult the Prophet (s.a.w). Others order on executon of the death penalty and some other ones include the evidence of Sahabahs’ (Companions) actons on executng the death penalty on the insulter of the Prophet (s.a.w). The author has deducted the penalty of the one who insults the Prophet (s.a.w) from all three traditons. More so he has quoted cases of penalty executon on this mater in the era of the Prophet, era of the Imams and era of the Imam’s absence, specifcally those penaltes that were taken to an efect based on the Prophet’s (s.a.w) order or an Imam or it was done at their presence, from the historical books and it has used them to deduct the penalty of insultng the Prophet. At the end it verifes and insists on the penalty of Insultng with a report of Shia and Sunni scholars and Jurists’ views and sayings on the penalty and explaining the consensus quotes and their results.
    Keywords: Narraton, Insultng Prophet (s.a.w), Penalty, raditon, Abuse, Insult, Mistreat
  • Muhammad Bagher Gherili*, Farzaneh Karami, Bahareh Karami Pages 45-65
    Seller’s Suggeston of fxing damaged or defected goods and possibility of contract terminaton from buyer is one of the most important topics of major legal systems especially within the internatonal business. This artcle talks about the diferences and similarites between the Internatonal Sale Conventon and Iranian Law so that if Iran decides to join the conventon, it will have accordance with the law and the Sharia. Based on the conventon’s rules the buyer can ask the seller to take actons for fxing the damaged goods. The seller also has the rights of fxing the goods, therefore the buyer cannot terminate the contract, because of violaton of artcle 25 of Conventon and as per artcle 49, unless if the seller does not do anything about fxing the goods. In Iranian law, there is no such a clear rule that would explicitly or implicitly give rights to buyer to ask for fxing the damaged goods from the seller. In the civil law there is a diference between the tme when the goods is personal or general. If the goods is personal, buyer has optons to terminate the contract (artcle 422 of civil law) or receive credits for the damaged goods. And if the goods are general, both seller and buyer have the rights of exchanging them. At the end it could be said that if both partes agree with repair and fxes of the damaged goods, the buyer can ask the seller to fx and repair the goods based on the Principle of Will and due to completon of buying and selling rules.
    Keywords: Fixing Goods, Mismatch, Defect, Terminate, Internatonal Sale Conventon
  • Seyed Ahmad Mir Khalili*, Abbas Kalantari, Bahareh Karami Pages 89-105
    Guardianship of men in family has been insisted in the Islamic legal system. The guardianship and supervision of man in family, taking responsibilites to care for and look afer wife and children, and assistng and handling their needs in the context of fulflling their interests and creatng happiness for the family, has been put on men’s shoulders, which is based on his natural characteristcs and abilites, from the view point of Islam.The husband does not have the rights to interfere in fnancial afairs of wife and for non-fnancial ones; he can supervise the work and relatons in order to maintain discreton and dignity of the family. Therefore, he does not have the punishment or discipline right with an excuse of wife’s refusal and his ttle. Today, defning instances and limits of husband’s guardianship in practce comes with questons and doubts that in order to understand the limits of his guardianship beter and fx undue prejudice, the most important instances of husband’s guardianship in wife’s non-fnancial afairs has been studied in this artcle so that it will be a step towards reducton of constrains and practcal difcultes of it.
    Keywords: Non, fnancial Afairs, Supervision of Relatons, Wife's work, Wife's Punishment