آرشیو شنبه ۹ اردیبهشت ۱۳۸۵، شماره ۳۴۵۶
چشم انداز
۱۹

«چاه های هوایی» چیست و چگونه بوجود می آید؟

مجید شریف منش

در روزهای نخست صنعت هواپیمایی برای بیان افت یا صعود ناگهانی و غیر منتظره هواپیماها در حین پرواز که بوسیله سرنشینان آن احساس می شود از اصطلاح «Pocket Air» که به معنای چاه هوایی است استفاده می شد. تصور مردم بر این بوده است که وجود برآمدگی ها و یا چاه ها در جو موجب چنین پیشامدهایی می شود، یعنی هواپیما در مواجهه با یک چاه هوایی، ناگهان در آن سقوط می کند و حتی این تصور گاهی بین مردم عادی تولید هراس می کند، حقیقت این است که افت و یا بالا روی ناگهانی هواپیما بین پرواز مربوط به برخورد آن با یک جریان قائم هوا و یا برخورد با یک جریان افقی (باد) مخالف جهت پرواز و یا موافق آن است. دراین صورت اگر هواپیمایی حین پرواز ناگهان باستونی از هوا که در حال بالا رفتن است برخورد کند، به تبعیت از آن بالا کشیده می شود، البته پس از عبور از مقطع ستون مزبور دوباره به ارتفاع اولیه باز می گردد وبالعکس اگر با ستونی از هوا که جریان نزولی دارد برخورد کند افت می نماید. همچنین اگر هواپیما در پرواز خود ناگهان با باد رو به رو مواجهه شود، چون سرعت آن نسبت به هوا افزایش می یابد هواپیما بطور غیرمنتظره اوج می گیرد و عکس این حالت هم در باد پشت «Tail wind» صدق می کند. لازم به ذکر است که تاثیر جریانات هوا روی هواپیما بستگی به نوع آنها دارد، یعنی آنکه هرچه هواپیما سنگین تر و سریعتر و دارای ساختمان آئرودینامیکی بهتر و از لحاظ قدرت کشش نیرومندتر وخلبانش ماهرتر وارتفاع پروازش بالاتر باشد، کمتر در جریانات جوی هوا وچاه های هوایی قرار می گیرد.