آرشیو شنبه ۲۰ خرداد ۱۳۸۵، شماره ۷۷۹
علم و دانش
۲۸

منظومه های مینیاتوری

پژوهشگران می گویند ممکن است منظومه های سیاره ای کوچکی به دور اجرام کیهانی که صد مرتبه از خورشید ما کوچک تر است، در حال گردش باشد. پژوهشگران صفحه هایی از گاز و غبار را یافتند که به دور چنین اجرام نسبتا کوچک در حال گردشند. وجود این صفحه های گاز و غبار برای تشکیل چنین منظومه هایی ضروری است. این پژوهش براساس نتایج رصدهای تلسکوپ های رصدخانه جنوب اروپا (ESO) انجام شده است. چهار مورد از این اجرام که در فاصله حدود 450 سال نوری در منطقه تشکیل ستارگان قرار دارند، حدود چند میلیون سال عمر دارند که در مقیاس های کیهانی تازه متولد شده محسوب می شوند. جرم این اجسام بین پنج تا پانزده برابر مشتری است. اما این اجرام برخلاف مشتری در فضا شناورند و ستاره ای ندارند. آشکارسازی پرتوهای زیر قرمز این اجرام که پلانموس (Planemos) نام دارند، نشان می دهد که صفحه هایی از گرد و غبار به دور آنها می گردند و دانشمندان بر این باورند که با گذشت زمان گرد و غبارها به سیاره ها، سیارک ها و دنباله دارها تبدیل می شوند. به گمان آنها روش انجام چنین پدیده ای شبیه همان فرآیندهایی است که میلیاردها سال پیش انجام شده و منظومه شمسی ما را به وجود آورده است. در پژوهش دیگری مشخص شده است که یک کوتوله قهوه ای به نام 2m1207 که در فاصله 170 سال نوری قرار دارد، دارای یک صفحه گردوغبار است. دانشمندان پیش از این نیز صفحه هایی از غبار را که به دور کوتوله قهوه ای می گردید، شناسایی کرده بودند؛ اما دستاوردهای جدید بیانگر آن است که سیاره ها و سیارک های به مراتب کوچک تری می توانند از موادی که به دور چنین اجرامی می گردند به وجود آید.

BBC