هیچ ارزشی در اسلام به اندازه ارزش آزادی نیست. علی علیه السلام می فرماید: «من ترک الشهوات کان حرا» آزاد کسی است که شهوتها را ترک کند. معصومین (ع) در بسیاری از کلمات به ما آموختند که آزاد بشوید. آزاد شدن از دشمن بیرونی چندان مهم نیست. آزاد شدن از دشمن درونی مهم است. راه تشخیص بنده بودن یا آزاد بودن این است که اگر به دلخواه خود عمل می کنیم معلوم می شود در قفس آز و طمع زندانی هستیم و اگر به خواسته خدای سبحان عمل کنیم، آزاد هستیم. انسان آزاد به غیر خدا نمی اندیشد. راه آزادی، استغفار و طلب آمرزش است. از این رو گفته اند: «در شبانه روز چندین بار بگویید استغفرالله ربی و اتوب الیه». در نماز و غیر نماز برای خود و دیگران طلب آمرزش کنید نه برای رهایی از آتش و نه برای رفتن به بهشت و متنعم شدن در آن بلکه باید هدف بالاتر از این مسائل باشد. امیرمومنان (ع) در نامه ای به مالک اشتر می فرماید: «این دین اسیر دشمنان بود، به میل خود عمل کرده و دنیاطلبی می نمودند». کسانی که در دنیا شکست می خورند گرفتار اسارت نفس هستند. هم میل به ماندن در دنیا دارند و هم از رها شدن می ترسند. اسلام این دو اصل را محکوم و دو اصل اصیل دیگری جایگزین آن کرده است: یکی اینکه به طبیعت دل نبندید، دیگر آنکه از ماورای طبیعت نترسید. علی (ع) فرمود: آیا انسان آزاده ای پیدا می شود که این مانده لای دندان نسل گذشته را ترک کند؟ آنچه فعلابه نام دنیاست مانند مقام، مسکن، زمین یا ثروت و... از آنها نسل قبل استفاده کرده و لای دندانش مانده و امروز به شما رسیده است. آنچه فعلادر روی زمین است، همه این مقامها، ثروتها، اوهام و خیالها، ته مانده ای است که انسان آزاده باید آن را رها کند.