آرشیو سه‌شنبه ۷ خرداد ۱۳۹۲، شماره ۵۳۷۷
دانستنی ها
۱۱
نخستین ها

نخستین اکتشاف های زکریای رازی

رازی نخستین کسی است که فعل و انفعالات شیمیایی را در طب دخالت داده است. پس از وی این روش توسط ابن سینا و سایر پزشکان اسلامی دنبال شد.

رازی نخستین شیمیدان و پزشک اسلامی است که با تجربه خود به خاصیت سمی جیوه پی برده و درباره آن چنین نوشته است: «... در باب جیوه خالص به نظرم نمی رسید که خوردن آن خطرناک باشد، فقط دردهای شدید شکمی تولید می کند و به نحوی که وارد بدن شده از آن خارج می گردد، مخصوصا اگر شخصی حرکات ورزشی انجام دهد... جیوه را به میمونی که در منزل خود داشتم خوراندم و ملاحظه کردم که حیوان دندان هایش را به هم ساییده و شکم خود را با دستهایش فشار می دهد.»

رازی با توجه به این خاصیت جیوه، آن را به عنوان مسهل تجویز کرد. همچنین رازی برای نخستین بار الکل را از تقطیر مواد قندی و نشاسته ای به دست آورد و آن را الکحول نامید. رازی سرخ شدن جیوه در اثر حرارت دادن در هوا را هشت قرن قبل از لاوازیه می شناخته و برای نخستین بار اکسید جیوه را تهیه کرده است. رازی نخستین کسی است که تهیه کردن آرسنیک را به صورت خالص شرح داده است. رازی آرسنیک را جوهر زرنیخ نامیده و به فلز سفید یا جسم سفید که قابل ذوب شدن است ترجمه کرد.

گلمن در کتاب شیمی مدنی خود «آلبرتوس ماگنوس» را نخستین تهیه کننده فلز آرسنیک نامیده بود ولی پس از اینکه کتاب الاسرار رازی بوسیله دکتر «یولیوس روسکا» به آلمانی ترجمه شد وی اشتباه گذشته خود را رفع کرده و رازی را نخستین تهیه کننده فلز آرسنیک نامیده است. رازی برای نخستین بار جوهر نمک (اسید کلریدریک) را از تقطیر نشادر به دست آورد و آن را روغن نشادر نامید.