30 روز متفاوت در بین روزهای سال گذشت و عید فطر فرا رسید. ماه رمضان، ماه روزه داری و عبادت به پایان رسید.

برای همه ما که در کشورهای اسلامی زندگی می کنیم، ماه رمضان، فارغ از اهمیت عبادی شخصی آن، از حیث عمومی و اجتماعی نیز حال و هوای خاصی دارد. در ماه رمضان، سبک زندگی خاصی بین مردم جاری می شود. حتی افرادی که عذر شرعی دارند و نمی توانند این ایام را روزه دار باشند، این سبک زندگی متفاوت را حس می کنند و به احترام این ماه، در حوزه عمومی از الگوی رفتاری متفاوتی تبعیت می کنند.

از این منظر، ماه رمضان صرفا برای روزه داران نیست، بلکه حال و هوایی است که به همه مردم ساکن در یک کشور اسلامی تعلق دارد؛ حال و هوایی که حتی اتباع غیرمسلمان این کشورها نیز آن را درک می کنند. از این رو اهمیت ماه رمضان صرفا مطابقت دقیق روزه افراد مقید به روزه گرفتن با دستورات شرعی نیست، بلکه ماه رمضان ایام کمرنگ شدن زرق و برق ها و غذاهای آنچنانی است که میان اعضای جامعه تفاوت ایجاد می کند؛ امتیازاتی که اقلیتی از اعضای جامعه بحق یا به ناحق از آن بهره مندند، و اکثریتی نیز با مشاهده بهره مندی آن اقلیت، آه حسرت می کشند.

ماه رمضان این نمایش در حوزه عمومی، در کف خیابان، اندکی متوقف می شود؛ نمایش خوشبختی و سعادت و بهره مندی اقلیت و تماشا و حسرت کشیدن اقلیت. گرچه شیفتگان این نمایش، حتی در ماه رمضان نیز این توانایی را دارند که آن را با رنگ و لعاب مذهبی در قلمرو خانوادگی تحت عنوان افطاری های آنچنانی به اجرا درآورند، اما دست کم قلمرو این نمایش در ماه رمضان، بسیار محدود می شود و در سطح عمومی از آن خبری نیست. این حال و هوا، حال و هوای مبارکی است و پس از ماه رمضان نیز تا مدتی تاثیر خود را بر ما به جا می گذارد. از این منظر تجربه رمضان یک تجربه استثنایی برای همه ما، مسلمان و غیرمسلمان، روزه دار و غیرروزه دار است، چرا که آثار پالایش آن بر روح و جسم همه ما باقی است؛ تجربه ای مبارک که پایان آن را بحق می توان عید نامید.