در نزدیک به چهار دهه اخیر، فرایند تغییر بافت مراکز خرید در ایران به تاثیر از الگوهای جهانی، روند شتابانی داشته است: از فروشگاه های جدید نظیر پاساژهای نسل اول که در عمل چیزی شبیه بازارهای سنتی در چند طبقه بودند تا پاساژهای نسل دوم، یعنی فروشگاه های بزرگ دولتی یا شبه دولتی نظیر رفاه و شهروند که با ایده های اقتصادی دولت های سازندگی و اصلاحات حمایت می شدند تا مراکز نسل سوم که همان «مال»های بزرگ و چندمنظوره به سبک کشورهای حاشیه خلیج فارس بودند که صاحبان آنها، به اصطلاح بخش خصوصی بود و بقای تجاری و فرهنگی شان در گرو حمایت های سیاسی و اقتصادی دولت مهرورزی و در آخرین سطح، مراکز خرید مجازی و آنلاین را