در بین مبناها و مفاهیمی که شکل رایج داستان نویسی در ادبیات ایران را محقق می کنند و معمولابه صورت حقیقتی مسلم جلوه می نمایند و هیچ گاه در کارآمدی آنها اندک شک وشبهه ای روا نمی داریم، یکی هم «کنش داستانی» است. روال کار ظاهرا ساده و معقول به نظر می رسد. داستان نویس پس از انتخاب راوی و چشم انداز او، فضایی را ایجاد می کند که در آن فضا شخصیت ها یکی یکی عرض اندام می کنند و در ادامه هرکدام کنشی مرتکب می شود و ما به زنجیره ای از کنش ها و واکنش ها ورود پیدا می کنیم که به تصور کلی از روایت منجر می شود. «کنش داستانی» در این معنی مبنایی خنثی و بی تقصیر به نظر می رسد. این طور که پیدا است داستان نویسان، منتقدان