آرشیو پنجشنبه ۱۰ تیر ۱۳۹۵، شماره ۲۶۲۰
دیپلماسی
۷

جنگ سرد ایران و سعودی در ژاپن

مترجم: شهرام زرندار

منازعه نیابتی ایران با عربستان سعودی در سرتاسر جهان در حال رشد است. در سال 2011 ریاض به سرکوب خیزش بهار عربی در بحرین که اکثریت مردمش شیعه هستند، کمک کرده است و اصطکاک منافع بین دو کشور باعث بروز جنگ داخلی در سوریه و یمن شده است. تلاش برای افزایش بهای نفت در اوایل سال جاری هنگامی که ایران از شرکت در جلسه اوپک در دوحه اجتناب کرد، دچار بی نظمی و سردرگمی شده است. اکنون جنگ سرد بین ایران و عربستان سعودی به ژاپن رسیده است.

خانواده ایدمیتو کوسان که بنیان گذار شواشل [اصلی ترین شرکت پتروشیمی ژاپن] هستند، در بیانیه ای اعلام کرده اند که شواشل تحت کنترل مستقیم عربستان سعودی قرار دارد. سعودی ها 15 درصد از سهام شواشل را به همراه یک کرسی در هیات مدیره 15 نفری شواشل در اختیار دارند؛ اما این مسئله به خاطر سهم 34 درصدی خانواده سعودی در شرکت ایدمیتو وزن خود را سنگین تر کرده است.

رابطه ایدمیتو با ایران به سال های دهه 1950 میلادی باز می گردد؛ هنگامی که صنعت نفت ایران با تهدیدات قانونی از سوی شرکت نفت ایران و انگلیس مواجه شده بود که می خواست یکی از اولین محموله های سوخت از صنعت نفت ملی شده ایران را بخرد. به نظر می رسد این مسئله شبیه به یک پیوند خونی باستانی است؛ اما احتمالااندیشیدن درباره تصمیم ایدمیتو برای معامله با ایران به عنوان مسئله ای صرفا تجاری دقیق تر است. تصمیمات این شرکت برای خرید نفت از ایران معمولابیشتر تحت تاثیر مسائل اقتصادی بوده تا سیاسی. در سال های اخیر این شرکت یکی از کوچک ترین مصرف کنندگان نفت ایران بوده است. چرخش به سوی تصمیم سازی سیاسی شده تر نشان می دهد که چگونه لغو تحریم های هسته ای علیه ایران در اوایل سال جاری، صنعت انرژی آسیا را دچار تغییر کرده است. از زمانی که تحریم ها در سال 2006 برای اولین بار تحمیل شدند، سهم عربستان سعودی از واردات نفت ژاپن تا 40 درصد افزایش یافته است؛ در حالی که سهم ایران در بعضی موارد به صفر رسیده است. تهران به شدت تلاش کرده تا تاخیر و زمان از دست رفته را جبران کند و این از زمان لغو موانع و تحریم ها رخ داده است؛ اما با موانعی رو به رو شده که یک دهه نبود سرمایه گذاری در زیرساخت های صادراتی این کشور پدید آورده است.

این موضوع باعث شده ژاپنی ها دچار سردرگمی در منازعات خاورمیانه شوند.