طی دو دهه گذشته، هتل های سنتی توانسته اند بخوبی در سیستم اقامتی کشور برای خود جا باز کنند و به عنوان اقامتگاهی متفاوت، گاه خود جاذبه و دلیل سفر شوند.

روزگاری بود که خانه های تاریخی در وضعیت بحرانی قرار داشتند. مالکان عمدتا شخصی این خانه ها در میان هزینه های بالای نگهداری از مجموعه هایی بزرگ از یک طرف و ثبت ملی و عدم امکان تخریب ملک از طرف دیگر سردرگم بودند. تغییر کاربری این خانه ها و تغییرشان به هتل و اقامتگاه، یکباره تمام معادلات را عوض کرد. از یک سو درآمدزایی ایجاد و بر تعداد اقامتگاه های کشور افزوده شد و از سوی دیگر، خانه های ارزشمند تاریخی نه تنها حفظ شدند، بلکه مرمت و آباد گردیدند.

این روزها هتل های سنتی چهره شهرهای بسیاری را تغییر داده اند. حضور عمدتا پررنگ این هتل ها در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی سبب شده، گردشگران خارجی بسیاری پیش از سفر به ایران، یکی از این هتل های سنتی را برای اقامت رزرو کنند. این مساله تا آنجا پیش رفته که برخی از این هتل ها تنها گردشگر خارجی پذیرش می کنند تا بتوانند پاسخگوی تقاضاها باشند.

در میان شهرهای موفقی چون یزد، اصفهان، شیراز و کاشان جای تهران خالی است. پایتخت 200 ساله ایران در دل محلات قدیمی خود خانه های تاریخی کم ندارد؛ خانه هایی که با مرمت و بازسازی چیزی کم از بسیاری از هتل های سنتی موفق در کشور نخواهند داشت. در میان شهرهای موفق در این حوزه تهران بسیار مهجور مانده است؛ کلانشهری که به واسطه پایتخت بودن با مشکل کمبود اقامتگاه روبه رو است، از چنین قابلیت بالقوه ای بهره نمی برد. با گشتی کوتاه در محلات تاریخی در مرکز و شمال شهر تهران، خانه هایی نمایان می شوند بسیار زیبا با معماری هایی عمدتا به سبک قاجاری و پهلوی که خالی از سکنه به حال خود رها شده اند و رو به زوال هستند.

بررسی شرایط این خانه ها توسط متولیان میراث فرهنگی و رایزنی با مالکان شخصی آنها هم به حفظ این آثار ارزشمند و جلوگیری از نابودی شان کمک خواهد کرد و هم به گسترش هتل های سنتی در پایتخت و افزایش اقامتگاه خواهد انجامید. بسیاری از مالکان شاید نمی دانند با صرف هزینه ای اندک و با وام های مرتبط با گردشگری می توانند به سود اقتصادی درخوری دست پیدا کنند که اگر می دانستند، شاید زودتر از اینها دست به کار می شدند.