کتابی که اخیرا خوانده ام از استاد بهرام بیضایی به نام «هزار افسان کجاست؟» بوده است. این کتاب در واقع تحقیقی بسیار گسترده بوده که با دلایل زیادی ثابت می کند که برخلاف تصور، هزار و یک شب ترجمه ای از یک اثر عربی نیست بلکه در اصل کتابی ایرانی بوده، کتابی که پس از ترجمه به هندوستان رفته و سپس به زبان عربی درآمده است. زیبایی «هزار افسان» در شیوه تحقیق بهرام بیضایی است، بیضایی در این اثر علاوه بر شیوه تحقیقی خاص، نگاهی هنرمندانه به نثر نیز داشته و ضرباهنگ نثر، وفاداری به واژه سازی فارسی و نگاهی اصیل به نثر تاریخی باعث شده تا مخاطب به هنگام مطالعه اثر احساس کند که در حال قدم زدن در تاریخ است. البته این را نیز باید گفت که این نثر به هیچ عنوان کهنه نبوده بلکه مخاطب در این اثر حتی به نوعی نقد زمانه خودش را نیز مشاهده می کند. درباره این کتاب جالب است که چیزی را نقل کنم؛ به یاد دارم در انجمن بازیگران تئاتر ایران، در نظر داشتیم تا به برگزیدگان هدیه ای به صورت تندیس بدهیم، تندیسی که روی آن تصویری از نخستین بازیگران تئاتر در ایران حک شده باشد. در این رابطه با بهرام بیضایی صحبت کردم و او تصویری در این کتاب را پیشنهاد داد. تصویر عبارت بود از یک سکه دوره هخامنشی، سکه ای که اکنون در امریکا و در یک موزه زندانی است. در این سکه سه تصویر وجود دارد که ثابت می کند ما ایرانی ها در همان زمان نیز تئاتر داشته ایم؛ از یک سو در بالای سکه تصاویر افرادی در نقش خدمه ضحاک وجود دارد که در حال آماده سازی او برای جنگ هستند و از سویی دیگر تصاویر خدمه فریدون دیده می شود همچنین علاوه بر این افراد نیز در دوسوی سکه تصاویر رقصان افراد دیگری وجود دارد و همه این افراد ماسک بر چهره زده اند. در واقع نکته جالب ماجرا آنجاست که در آن زمان تئاتری وجود داشته است که افراد در آن با ماسک تصویر سازی می کرده اند. نکات دقیق تر درباره این تصویر در کتاب چاپ شده است. «هزار افسان کجاست؟» اثر با ارزشی است و من توصیه می کنم بچه های جوان تر که به شکل چندان عمیقی بر ادبیات خودمان دست ندارند به این کتاب نگاهی اندازند.