دانیل مارتین کلاین، فلسفه دانی برآمده از دانشگاه هاروارد است که در پیرانه سر، به یاد عهد شباب افتاد و حاصلش شد کتابی با عنوان «هر بار که معنی زندگی را فهمیدم، عوضش کردند». کلاین این کتاب را در سال 2015، یعنی زمانی که تقریبا هنوز 75 ساله بود، نوشته است. ماجرای نگارش این کتاب از این قرار است که فلسفه دان پیر، روزی تصادفا دفترچه مهم ایام جوانی اش را پیدا می کند: دفترچه ای که دانیل جوان جملات قصار فیلسوفان بزرگ را در آن می نوشت: جملاتی درباره معنا و هدف زندگی. مارتین کلاین در مقدمه کتابش توضیح داده است که در سال های جوانی، یعنی از آغاز دانشگاه تا 35 سالگی، این دفتر جملات قصار را تدریجا پر کرده و در زیر هر جمله ای، تفسیر و تحلیل خودش را هم نوشته. اما هر چه به صفحات آخر دفتر نزدیک تر شده، تفسیرهای مطول جای خودشان را به تفسیرهای مختصر داده اند. گویی که فیلسوف جوان از فلسفه ناامید شده است. مارتین کلاین درباره بازخوانی نوشته های ایام جوانی اش می نویسد: «نخستین واکنش من در بازخوانی مطالب این دفترچه در این سن وسال- هفتادوپنج سالگی- این بود که آن موقع چقدر ساده لوح و خام بودم. واقعا فکر می کردم که می توانم با بهره گیری از تعالیم فلاسفه ای که صدها سال پیش زندگی می کردند بهینه زیستن در دوران معاصر را یاد بگیرم؟» کلاین می گوید در دوران تحصیل فلسفه در هاروارد، بعد از گذراندن حدود پنجاه واحد درسی، متوجه حقیقتی عجیب شد و آن اینکه: «در میان متون فلسفی که به عنوان یک دانشجو مطالعه می کردم پیشنهادات مرتبط با چگونه زیستن اندک بود. اکثر پرسش هایی که در این متون به آنها توجه می شد مواردی بودند مثل: چطور می توانم بدانم چه چیزی حقیقت دارد؟ آیا اساس عقلانی و منطقی برای اصول اخلاقی وجود دارد؟» خلاصه اینکه از متون فلسفی ای که در هاروارد تدریس می شدند، پاسخ این سوالات درنمی آمد که «بهترین زندگی ممکن چیست و چگونه می توان از آن برخوردار بود؟» کلاین پس از شخم زدن خاطرات جوانی اش، یک بار دیگر دفترچه اش را می خواند اما «این بار بدون تمسخر و تحقیر دوران خامی و جوانی.» و به این نتیجه می رسد که پرسش چگونه زیستن هنوز هم برایش دغدغه است. توضیح او درباره این دغدغه، خواندنی است: «وقتی به عنوان یک پیرمرد هفتادوپنج ساله به مساله چگونه زیستن از دیدگاه فلسفه فکر می کنم متوجه می شوم که اشتهای من برای کنکاش درباره چنین ایده هایی افزایش هم یافته است. درست است که سال های زیادی از عمرم باقی نمانده اما می خواهم همین سال های اندک را نیز به بهترین شیوه سپری کنم و از سوی دیگر کنجکاوم که نگاهی به گذشته داشته باشم و ببینم با معیارهای فلاسفه ای که تحسین شان می کردم چقدر توانسته ام خوب زندگی کنم.»

تاملات دوباره دانیل مارتین کلاین در دفترچه ایام جوانی اش، کتابی خواندنی و حقیقتا آموزنده را رقم زده است. او در آغاز، در بحث از اپیکور، اشتباهی رایج را رفع می کند. اپیکوریسم در ذهنیت عامه مردم و حتی نخبگانی که از دور دستی بر آتش فلسفه دارند، مترادف است با دم غنیمتی خوشگذرانه. در ایران نیز اپیکوریسم کم وبیش خوشباشی خیام وار را تداعی می کند. اما کلاین توضیح می دهد که اپیکور اگرچه در پی لذت بود، ولی چون به عواقب لذت ها نیز فکر می کرد، بسیاری از لذائذ زندگی را مایه درد و رنج بشر می دانست و به همین دلیل مردی زاهد بود. در تشریح نگاه اپیکور به لذت، کلاین می نویسد: «باید نتیجه نهایی کلیه امیال مان را در نظر بگیریم. مثلا اگر قصد دارید به وسوسه خیانت به همسرتان جامه عمل بپوشانید پیچیدگی های برنامه ریزی، اضطراب عمل و احساس گناه پس از عمل را در نظر بگیرید و فکر کنید آیا در مقابل لذتی که از آن برده اید ارزشش را دارد؟» هم از این رو اپیکور می گوید «مراقب باش که آرزوی چه را داری چون ممکن است آرزوی تو محقق شود.» کلاین می گوید از نظر اپیکور، غایت زندگی «لذت منفی» یعنی فقدان درد و رنج است. پس باید هر چه بیشتر از آرزوها و خواسته های مان بکاهیم. به همین دلیل اپیکور مجرد می زیست و غذایش نان و آبی بود و حداکثر مقداری عدس. برخلاف اپیکور، آریستیپوس غایت زندگی را «لذت مثبت» می دانست و می گفت «انسان معمار کاخ لذت خویش است.» آریستیپوس به «پرهیزکاری» اعتقادی نداشت. در واقع آنچه در ذهن عموم مردم مصداق «عیاشی» است، آموزه های آریستیپوس است نه آموزه های اپیکور. آریستیپوس حتی از لذائذ مازوخیستی هم دفاع می کرد و می گفت «درد، دریچه ای برای ورود به لذت ناب است.» او برخلاف سقراط و افلاطون، که از دریافت شهریه بابت تدریس فلسفه بیزار بودند، از شاگردانش شهریه های گزاف می گرفت تا خرج خوشگذرانی هایش تامین شود. مارتین کلاین اگرچه با اپیکور بیش از آریستیپوس همدلی دارد، اما نفس دریافتن «حال» و لذت بردن از «لحظه» را، که هر دو فیلسوف بر آن تاکید داشتند، می پسندد. وی می نویسد: «خوب که فکرش را می کنم می بینم قسمت اعظم عمرم را در این باره فکر کردم که «خب بعدش چی می شه؟» وقتی شام می خوردم فکر می کردم که قرار است بعد از شام چه کتابی را بخوانم یا چه فیلمی را ببینم و همین باعث می شد که در آن لحظه مثلا نتوانم از سیب زمینی تنوری که زیر دندانم بود لذت کامل و وافر را ببرم... درسی که من گرفتم از این قرار بود: اینکه تمام وقتم را صرف حسرت خوردن هر چیز مهم یا پیش پا افتاده ای در زندگی ام بکنم که به آنها نرسیده ام راه مطمئنی برای از دست دادن هر چیزی است که در حال حاضر پیش روی من و در اختیار من است. اینکه چرا ما «نقد حال» را درنمی یابیم، از نظر کلاین تا حد زیادی زیر سر آخرت اندیشی ادیان است. شاید مارتین کلاین پس از عمری فلسفه خواندن به نظر روشن و قاطعی درباره چگونه زیستن نرسیده باشد، اما کتاب او کتابی خواندنی و معرفت افزاست که بعید است کسی از خواندنش پشیمان شود و احساس کند نویسنده وقتش را هدر داده است.