آرشیو چهارشنبه ۲ اسفند ۱۳۹۶، شماره ۳۰۹۱
صفحه اول
۱
سرمقاله

کدامین گناه؟

دکتر صالح نیکبخت ( حقوق دان)

ارتش ترکیه از 34 روز پیش همراه با نیروهای مورد حمایت خود از زمین و هوا با ده ها هواپیمای بمب افکن اف-16 و تانک های ام-60 آمریکایی و لئوپارد آلمانی به کانتون (منطقه) عفرین سوریه حمله کرده است. این حمله توسط دومین ارتش ناتو با بیش از 15 هزار نفر از شبه نظامیان گروه های نزدیک به القاعده مانند جبهه الشام، جبهه النصره و گردان ترکمن های سوریه انجام شده است. افزون بر این ترکیه با آزادی بیش از هزار نفر از تروریست های داعش و القاعده که در شهرهای مختلف ترکیه بازداشت بودند و تعهد آنان به جنگ با کردها، نیروهای خود را تقویت کرده است. گزارش های رسانه های مستقل حکایت از آن دارد که ارتش ترکیه و شبه نظامیان حامی آن حقوق مخاصمات مسلحانه را نقض کرده اند. مقامات اداری عفرین و گریلاهای عضو شورای دموکراتیک شمال سوریه مرکب از مبارزان زن و مرد کرد، عرب و مسیحی که از سرزمین خود دفاع می کنند، با انتشار اسناد، فیلم و عکس، ارتش ترکیه و حامیانش را به ارتکاب اعمال غیرانسانی متهم می کنند. مثله کردن جسد دختر جنگجوی کرد، «بارین کوبانی» که پس از اسارت توسط ارتش ترکیه و حامیان آن، در فضای مجازی به صورت گسترده تصاویرش منتشر شده، تنها جنایتی نیست که گزارش شده است. حمله یک کشور به خاک کشوری دیگر و اشغال آن، نقض منشور ملل متحد و مخالف اصل تعرض نکردن کشورها به خاک کشوری دیگر است. ترکیه با حمله هوایی و زمینی به سوریه و کشتار غیرنظامیان، این واقعیت را عیان کرد که به موازین حقوقی و تعهدات بین المللی که قبلا آن را پذیرفته و باید ملتزم به اجرای آن باشد، پایبند نیست. اردوغان با بهانه حفظ امنیت کشورش، وعده تصرف عفرین در مدت سه ساعت و حرکت ارتش به سوی غرب عراق و شمال آن کشور و تصرف کوه قندیل به عنوان مقر اصلی «پ ک ک» را در مدت سه روز داده بود. ناکامی ارتش و شبه نظامیان حامی آن در اجرای وعده اردوغان نه تنها اعتبار ترکیه را در جهان مورد تردید قرار داد، بلکه عملا ثابت کرد اقدام ارتش صرفا برای تثبیت وضعیت سیاسی اردوغان و حزب حاکم ترکیه (عدالت و توسعه) بوده است. ارتش ترکیه که سپر شرقی کشورهای عضو ناتو به شمار می رود، در باتلاقی افتاده که اعلام شده بود عبور از آن فقط سه ساعت طول می کشد! در 34 روز گذشته، نه تنها ارتش ترکیه به شمال و غرب عراق نرسیده، بلکه حتی نتوانسته روستاهای عفرین هم مرز با ترکیه را اشغال کند. بیانیه های نظامی ارتش که مدعی هدف قراردادن مواضع نظامی «ی پ گ» است با تمسخر رسانه های جهان روبه رو شده است زیرا نیروهای «ی پ گ» به جنگ چریکی روی آورده اند و پایگاه ثابتی ندارند. اردوغان دولت خود را ادامه حکومت خلافت عثمانی اعلام کرده است.

تاریخ خاورمیانه، شمال آفریقا، شرق اروپا و جنگ های ایران و عثمانی، میراث شومی از خلافت عثمانی و رفتار نظامیان آن با مردم مناطق اشغال شده به ثبت رسانده و جهانیان از تکرار تاریخ می ترسند. مردم عفرین ارتش ترکیه و شبه نظامیان مورد حمایت آن را که با تصرف هر روستا در روز، اموال روستاییان، لوازم خانه، احشام، مرغ و طیور و روغن زیتون های انبارشده را غارت می کنند، «مرغ دزدان» روز می نامند. زیرا حملات ارتش و شبه نظامیان در روز با حمایت بمب افکن های ترکیه انجام می شود و گریلاها با حملات شبانه، بیشتر روستاهای اشغال شده را آزاد کرده و مهاجمان با دادن تلفات فراوان انسانی و سلاح و مهمات عقب نشینی می کنند. برای اردوغان که در 10 سال اخیر با سرکوب مخالفان خود و محدودکردن آزادی های دموکراتیک و بازداشت و اخراج هزاران نفر از نیروهای نظامی، پلیس، قضات و کارمندان، خود را حاکم بی رقیب ترکیه معرفی کرده است، سخت بود که شرمسارانه در برابر ملت ترکیه عنوان کند: «جنگ ممکن است ماه ها به طول انجامد». شکست های نظامی و سیاسی نه تنها دیکتاتورها را به تامل و تدبیر برای پیداکردن رهیافتی جدید رهنمون نمی کند، بلکه چون بر توهم خود پافشاری می کنند، همیشه به پیروزی با زور و قدرت نظامی چشم دوخته اند. اردوغان هم زمان با ناکامی در جنگ تجاوزکارانه و حمله به سوریه، در داخل کشور نیز اقدام به سرکوب و بازداشت گسترده روزنامه نگاران، استادان دانشگاه و روشنفکران به اتهام مخالفان جنگ کرده و برخی از روزنامه نگاران سرشناس هم به اتهام حمایت از کردها به حبس ابد محکوم شده اند. در این میان با وجود سکوت دولت های شرقی و غربی در مورد حمله تجاوزکارانه به خاک سوریه و کشتار مردم بی گناه، افکار عمومی جهان روزبه روز از مردم عفرین و مدافعان آن حمایت می کنند. در مورد سیاست دولت ها نسبت به جنگ عفرین، گرچه مواضع آنان در هاله ای از ابهام و سکوت مانده و این سکوت به مجوزی برای ادامه کشتار غیرنظامیان در عفرین تبدیل شده ولی اعضای ناتو هم به این نتیجه رسیده اند که برخلاف ادعای اردوغان، جنگ عفرین برای تثبیت موقعیت متزلزل وی در داخل کشور و پیروزی این حزب در انتخابات سال آینده است. چون نیروهای شورای دموکراتیک سوریه پیش از جنگ هرگز به خاک ترکیه حمله نکرده بودند. روشن است که توهم اردوغان در مورد به خطرافتادن امنیت کشور توسط کردها از پایه بی اساس است. دولت AKP با مطرح کردن مسئله امنیت کشور و خطری که از جانب کردها تهدیدش می کند با هر کردی صرفا به «گناه کردبودن» در هر کجای جهان مبارزه می کند. یکی از نمایندگان ترکیه در صحن پارلمان با طنزی گزنده گفت: «با کردی که در مریخ باشد چه کار کنیم؟!». پیامد شکست های نظامی ترکیه در جنگ عفرین، تشدید حملات هوایی و زمینی ای است که غیر از مناطق مسکونی شهرها و روستاهای منطقه، اماکن عمومی نیز با شدت هرچه بیشتر بمباران می شوند. به گفته سخنگویان ارتش، تاکنون 674 حمله هوایی به کانتون عفرین صورت گرفته است. ادامه جنگ نابرابر بزرگ ترین ارتش اروپا با گروهی که به دفاع از میهن خویش برخاسته اند، موجب شده بیش از 200 غیرنظامی کشته و صدها نفر زخمی و هزاران نفر نیز آواره شوند. کودکان و زنان بیش از دوسوم قربانیان این جنگ هستند. پس از تشدید حملات هوایی و زمینی به اماکن عمومی، 28 دبستان و دبیرستان و مرکز آموزشی و هشت بیمارستان و مرکز درمانی و بهداشتی و دو تلمبه خانه آب شهر عفرین و چند مسجد و کلیسا و آثار تاریخی عفرین مانند معبد رومیان تخریب کامل شده که طبق کنوانسیون های چهارگانه ژنو و سایر اسناد بین المللی، حمله به این مناطق در زمان جنگ ممنوع است. این یورش یادآور گفته سیدرضا درسیمی، رهبر کردهای علوی ترکیه، خطاب به آتاتورک (بعد از کشتار علویان و دستگیری او در 1924) است که گفت: «کربلای جدیدی آغاز شده است». ترکیه در جنگ کنونی ابتدا از بمب های خوشه ای و ناپالم در مناطقی که به زعم آنان محل تمرکز گریلا ها بود استفاده کرد و در اواخر هفته قبل استفاده از بمب های شیمیایی با گاز کلر را در برخی مناطق مسکونی آغاز کرده است. البته مسئولان ترکیه هم مانند صدام حسین، استفاده از سلاح شیمیایی را تکذیب می کنند، ولی سازمان دیده بان حقوق بشر سوریه و بیمارستان های عفرین و شورای پزشکان، مصدومیت گروهی از غیرنظامیان را بر اثر انتشار گاز کلر تایید کرده اند. با وجود سکوت دولت ها و سازمان ملل متحد، حمله ترکیه به عفرین و کشتار مردم غیرنظامی با عکس العمل مردم در جهان مواجه شده است. احزاب دموکراتیک و عدالت خواه جهان و استادان دانشگاه، نویسندگان و هنرمندان، آزادی خواهان و نیروهای ترقی خواه در سراسر جهان، ترکیه را به خاطر تجاوز و کشتار مردم سرزنش و محکوم می کنند. مانند جنگ های داخلی اسپانیا علیه فاشیست ها، صدها نفر از آزادی خواهان به یاری نیروهای مدافع عفرین رفته اند که تاکنون حداقل سه نفر از آنان (تبعه اسپانیا، فرانسه و هلند) کشته شده اند. دفاع جنگجویان شورای دموکراتیک سوریه منحصر به دفاع و حمله نظامی نیست، بلکه گروه سایبری آنان تاکنون به چند سایت ارتش و دانشگاه استانبول و مراکز دولتی و نظامی حمله کرده و در حمله به سایت دانشگاه استانبول با برافراشتن پرچم امپراتوری ماد در بیانیه ای خطاب به اشغالگران آسیای صغیر و آناتولی درخواست کرده اند به وطن اصلی خود، مغولستان بازگردند.