آرشیو دوشنبه ۲۱ خرداد ۱۳۹۷، شماره ۴۱۰۷
صفحه اول
۱
سرمقاله

ترامپ علیه امریکا

دکتر عبدالرضا فرجی راد (استاد جغرافیای سیاسی و دیپلمات پیشین)

آنچه برای دونالد ترامپ، رییس جمهور امریکا اهمیت دارد، اشتغال بیشتر، سرمایه گذاری بیشتر و موفقیت اقتصادی در کوتاه مدت و...

آنچه برای دونالد ترامپ، رییس جمهور امریکا اهمیت دارد، اشتغال بیشتر، سرمایه گذاری بیشتر و موفقیت اقتصادی در کوتاه مدت و میان مدت برای امریکا ست. هدف اصلی او این است که آنچه را در انتخابات وعده داده است، عملی کند و این روند را تا انتخابات بعدی ادامه دهد و به این طریق با عملی کردن وعده های انتخاباتی اش برای دور دوم به ریاست جمهوری انتخاب شود و بعد از دو دوره، زمانی که کاخ سفید را ترک می کند، به عنوان یک رییس جمهور موفق و قهرمان در اوج از صحنه سیاسی امریکا خارج شود. ترامپ در طول 40-30 سال گذشته فقط با پول و سرمایه و اقتصاد سر و کار داشته و فقط در این حوزه می اندیشد، در نتیجه برایش مهم نیست که متحدان امریکا به لحاظ امنیتی چه تصور یا چه مطالبه ای دارند. امنیت برای ترامپ مساوی است با ثروت، رونق و استمرار شکوفایی مالی و اقتصادی. امنیت از نظر ترامپ، یعنی آن چیزی که باعث می شود مردم امریکا راضی بمانند و آرای او را برای ریاست جمهوری دوره بعد نگه دارد.

آن نظام امنیتی که در طول جنگ سرد در جهان شکل گرفت و بعد از جنگ سرد به عنوان میراث امنیتی غرب باقی ماند، اکنون از نظر ترامپ یک موضوع عتیقه است که به تاریخ پیوسته است. رقابت میان روسیه و غرب، برای ترامپ مهم نیست، او قصد ندارد پولی برای حفظ امنیت کسانی که در آن سوی اقیانوس ها قرار دارند هزینه کند و معتقد است که نه تنها هزینه امنیت کشورهای اروپایی باید توسط خود آنها تامین شود، بلکه این زمینه در روسیه وجود دارد که ترامپ و امریکا از روسیه هم به عنوان یک همکار تجاری و شریک اقتصادی، کسب منفعت مالی و اقتصادی کنند. همزمان ممکن است این تصور هم در ترامپ وجود داشته باشد که روسیه یکی از عوامل کمک کننده به پیروزی او در انتخابات بود و از این جهت، به مسکو مدیون است و باید این کمک را جبران کند.

رییس جمهور امریکا معتقد است که متحدان امریکا در طول چند دهه گذشته، بعد از جنگ جهانی دوم، در طول جنگ سرد و پس از آن، واشنگتن را به بهانه امنیت جهان غرب، دوشیده اند. ترامپ قصد دارد جلوی هزینه بیشتر امریکا برای امنیت اروپا را بگیرد و معتقد است که هزینه پول بیشتر برای امنیت اروپا بعد از فروپاشی شوروی و از میان رفتن تهدید کمونیسم، امری بیهوده، توجیه ناپذیر و غیرمنطقی است. او رویکردی تجدیدنظرخواهانه نسبت به نظام جهانی دارد و معتقد است اقتصاد جهانی باید براساس منافع ملی هر کشور تعریف شود.

پیش بینی من این است که کش و قوس میان امریکا و متحدانش، مادامی که ترامپ در مسند قدرت باشد، ادامه خواهد یافت. البته من معتقد نیستم که چنین رویارویی هایی به یک جنگ بزرگ تجاری میان امریکا و متحدانش بدل خواهد شد.

آنچه در نشست گروه 7 اتفاق افتاد، نشانه ای از یک اختلاف نظر جدی و عمیق بود، اما به معنای آغاز جنگ تجاری نیست. همزمان، در درون امریکا هم دست های ترامپ برای چنین رویکردی آنچنان باز نیست. منتقدان قدرتمند ترامپ، از اتحاد دو سوی آتلانتیک و ایستادن در کنار جهان غرب حمایت می کنند. همین امروز مشاهده کردیم که جان مک کین که از جمهوریخواهان ارشد و ریشه دار امریکایی است، در واکنش به اقدام ترامپ در پس گرفتن امضایش، به متحدان امریکا خبر داد که هر دو حزب امریکا و شهروندان این کشور از استمرار روند گذشته همراهی و همکاری کشورهای غربی حمایت می کنند.

این نشان می دهد که حتی هم حزبی های ترامپ هم روش او را طرد می کنند. تصور من این است که ترامپ تلاش می کند رویه خود را ادامه دهد و با توجه به خصوصیات فردی و اشتیاقش به کسب پیروزی، بتواند دستاوردی اقتصادی و مالی به عنوان میراث سیاسی خود به جا بگذارد. سابقه ترامپ نشان می دهد که همواره علاقه مند است وارد بازی هایی شود و نهایتا از آنها به هر شکل ممکن، پیروزمندانه خارج شود. به گمان من شکاف میان ترامپ و متحدان غربی اش به معنای گرایش او به رقبای امریکا، به خصوص چین نیست. دیدگاه ترامپ به چین، مشابه همان نظری است که نسبت به اروپا، کانادا، مکزیک و متحدانش در اقیانوس آرام دارد. ترامپ معتقد است که چین هم مانند کشورهای دیگر در حال دوشیدن امریکا است و با سیل کالاهای ارزان قیمت و تجارت غیرمنصفانه در حال ضربه زدن به اقتصاد امریکاست.

شاید امریکا بنیانگذار بسیاری از پایه های نظام کنونی جهانی باشد، اما امروز سیاستمداری از درون همین کشور، رهبر تجدیدنظر در این نظام شده است. ترامپ در حال پیش بردن انقلابی در نظام جهانی است که شاید در کوتاه مدت و میان مدت باعث رونق و شکوفایی در اقتصاد امریکا شود، اما به تدریج و در بلندمدت می تواند به قدرت امریکا، چین و متحدانش لطمات جدی وارد کند.