شرق: از تازه های ادبیات جهان، دو کتاب از داگلاس آدامز و ریچارد بیرد منتشر شده است که هر دو از نویسندگان مطرح انگلیسی هستند و برای بار نخست آثاری از آنها به فارسی برگردانده شده و این نویسندگان به مخاطبان ادبیات جهان در ایران معرفی شده اند. «خداحافظ برای همیشه و ممنون بابت اون همه ماهی»، جلد چهارم از مجموعه پنج جلدی داگلاس آدامز، نویسنده انگلیسی است با عنوان «راهنمای کهکشان برای اتواستاپ زن ها» که با ترجمه آرش سرکوهی اخیرا در نشر چشمه منتشر شده است. پیش از سه جلد دیگر این مجموعه با عناوین «راهنمای کهکشان برای اتواستاپ زن ها»، «رستوران آخر جهان» و «جهان و همه چیز» منتشر شده بود و جلد پنجم آن با عنوان «بیش ترش چیز خاصی نیست» نیز ترجمه شده و به زودی منتشر خواهد شد. رمان «بیست» با عنوان فرعی «رمان [ترک] سیگار» از ریچار بیرد با ترجمه نیما ملک محمدی نیز در نشر چشمه چاپ شده و نخستین اثر از این نویسنده معاصر انگلیسی است که بار نخست در 1996 منتشر شده است.

مجموعه «راهنمای کهکشان برای اتواستاپ زن ها»، در بافت و ساختار روایی، ژانر علمی- تخیلی به شمار می رود، اما آدامز با زبانی کنایی مفاهیم فلسفی را در قالب پارودی در رمان هایش طرح می کند. رویکرد فلسفی آدامز در رمان ها بیش از همه از مواجهه اش با مفاهیم اساسی فلسفی هم چون معنای زندگی پیداست. در «جهان و همه چیز»، آرتور دنت، قهرمان داستان، پس از سفرهای زمانی و مکانی به زمین بازمی گردد، به جایی که آرتور خود نابودی اش را دیده بوده اما هنوز وجود دارد. جلد چهارم مجموعه آدامز مقدمه ای نیز به قلم مترجم دارد که شرح مختصری از این اثر به دست می دهد: «راهنمای کهکشان برای اتواستاپ زن ها، که برخی منتقدان آن را از درخشان ترین طنزها و زیباترین آثار پست مدرن معاصر ارزیابی می کنند.» مترجم این رمان ها در مقاله ای که همزمان با انتشار جلد سوم این مجموعه نوشت که اثر آدامز با «افسانه سیزیف» کامو و فلسفه اگزیستانسیالیسم نسبت هایی جدی دارد: «پوچی جهان، پرتاب شدگی ناخواسته و چگونگی واکنش انسان ها به آن، نقطه عطف داستان مجموعه پنج جلدی راهنمای کهکشان برای اتواستاپ زن ها است. در جلد نخست این رمان، آرتور دنت، پس از نابودی کره زمین به معنای واقعی کلمه به فضا پرتاب می شود و زندگی ناخواسته خود را به عنوان مسافر، اتو استاپ زن و ماجراجوی کهکشانی آغاز می کند. آرتور از شروع ماجرا علاقه ای به این زندگی ندارد و بزرگ ترین آرزوی او بازگشت به زندگی معمول خود در کره زمین است. جهانی که داگلاس آدامز در این رمان ترسیم می کند، جهانی که آرتور ناخواسته بدان پرتاب شده، جهانی است عبث، پوچ و ابزورد. زندگی در این جهان بی هدف است و بی معنا. پوچی جهان در تمامی بخش های این رمان دیده می شود. پوچی جهان این رمان از آن جا آغاز می شود که کره زمین فقط برای بازکردن راه برای احداث یک بزرگ راه ماوراء مکانی نابود می شود و آن جا به اوج می رسد که کتاب، عدد چهل و دو را به عنوان پاسخ نهایی به پرسش درباره معنای زندگی، جهان و همه چیز ارائه می دهد. پاسخ داگلاس آدامز به این پوچی چیست؟ پاسخ آدامز را می توان در نحوه برخورد شخصیت های مهم رمان با این جهان جست.» مترجم، در مقدمه اش، سفر کهکشانی پرماجرای آرتور دنت، مردی میان مایه از طبقه متوسط انگلیس، را راهی برای طرح پرسش معنای زندگی می داند. آدامز با روایت ماجراهای بین کهکشانی دور از زمین، سعی دارد زمین و زمان و زمانه، قدرت، مراجع اتوریته های جهان معاصر، آدم ها و مفاهیم، افکار و کردار انسان ها را از خلال آن درک کند، آن هم با زبان طنز کنایی. مترجم جز درون مایه و مضمون اثر آدامز به زبان و نحوه انتخاب معادل و زبان ترجمه نیز اشاره می کند. «زبان آدامز در این رمان زبانی روایی و گفتاری است که زیبایی های زبان ادبی را نیز حفظ کرده است. کوشیده ام تا، علاوه بر انتقال طنز رمان، شیوه، سبک، روال و لحن و شگردهای نویسنده را نیز به فارسی منتقل کنم. زبان آدامز در این رمان، که برای خواندن از رادیو تنظیم شده است، زبانی گفتاری است. زبان محاوره ای یا شکسته ی فارسی معادلی است مناسب برای این زبان...». داستان جلد چهارم این طور آغاز می شود: «اون سر دنیا، در یه بخش ملال آور و کشف نشده ی یکی از نواحی بی اهمیت و ازمدافتاده ی بازوی غربی کهکشان، خورشید زرد و کوچیکی می درخشه که هیچ کس براش تره هم خورد نمی کنه. دور این خورشید و به فاصله ی 98 میلیون مایلی اون، یه سیاره ی کوچیک و بی اهمیت می چرخه... مشکل مشکل خود ساکنان سیاره بود. این جوری بود که مشکل هم چنان سر جای خودش باقی موند... این وضعیت ملال آور همین طور ادامه یافت تا یه روز پنجشنبه...».

رمان «بیست» نوشته ریچارد بیرد، آن طور که از عنوانش پیداست روایت بیست روز تلاش شخصیتی به نام «گرگوری سیمپسون» برای ترک سیگار است آن هم پس از کشیدن بیست نخ سیگار در روز به مدت ده سال. «راوی تصمیم می گیرد هر بار که هوس سیگار می کند با نوشتن دست های خود را مشغول نگه دارد و چون گرگوری تنها مواقعی که هوس سیگار می کند دست به قلم می برد، هر چیزی می نویسد درنهایت به سیگار ارتباط پیدا می کند.» ابتدای کتاب نیز نقل هایی هست در مورد خصلت سیگار مثلا از کتاب «چگونه سیگار را ترک کنیم و دیگر هیچ وقت سیگار نکشیم» با این مضمون: «اعتیاد به وسیله ی شبکه ی پیچیده ای از اغوا و فریب پابرجا باقی می ماند.» رمان «بیست» این طور آغاز می شود: «دکتر ویلیام بارکلی، تولد 7 مارس 1936، مرگ 3 مارس 1994، 57 ساله. میستریوم مگنوم. او می گفت اساس هر زایشی بر جدایی است.» در بخشی از رمان می خوانیم که تاسیس باشگاهی برای سیگاری ها فکر تازه ای نیست. در انتهای قرن نوزدهم تعدادی باشگاه ویژه ی سیگاری ها در لندن وجود داشت که همگی پررونق بودند... اما حالا که در پایان قرن دیگری هستیم، همه چیز فرق کرده. سیگار دموکراتیزه شده... سیگار به اعتیاد علنی قرن بدل شده، اعتراف بین المللی به این که تنفس هوا به خودی خود کافی نیست.