تحول عمده دیگر اواخر عصر ناصری، شکل گیری طبقه تاجر زمیندار بود. مبانی ساختاری قدرت تجار زمیندار، در ادغام اقتصاد ایران در اقتصاد جهانی ریشه داشت و در عمل، بخش عمده ای از املاک دولت را این گروه خریده بودند. حاج سیاح در خاطرات خود نقل کرده است: «تجار هم این نعمت بی زحمت را در ملاکی دیدند... همت آنها که باید در تجارت مملکت و ترویج متاع وطن و مصنوعات ایران صرف شود، آنان هم با فریب دادن مالکان دهات اطراف به دادن مال الاجاره به چند مقابل و رفتن فرع ها به سند بیع شرط ها بیچاره دهقانان را مستاصل می نمودند و مالک املاک می شدند... تجار پول دار خود را داخل ملاکین کرده و برای خود رعایا و اسرا خریده...» (حاج سیاح محلاتی، 1356: 471 تا 472).