آرشیو دوشنبه ۸ خرداد ۱۴۰۲، شماره ۸۱۹۶
صفحه آخر
۲۴
درنگ

نابغه ای باریک بین و چندوجهی

صفورا رستمی نژاد

محمدعلی موحد 100 ساله شد. به همین بهانه بزرگداشت هایی پرشور با حضور چهره های برجسته فرهنگی، هنری، ادبی و علمی برای یکصد سالگی ایشان برگزار شد که در آن کارنامه کاری و وجوه مختلف شخصیت فرهیخته و دانشمند ایشان از دیدگاه ها و نظرات مختلفی بررسی شد. دکتر موحد، از لحاظ کاری شخصیتی چند وجهی دارد. ادیب، مصحح، مترجم، عرفان پژوه، تاریخ نگار، حقوقدان و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و شاعراست. البته ایشان در برخی از وجوه همچون حقوق، تصحیح، تاریخ نگاری، عرفان پژوهی و ترجمه بیشتر درخشیده و آثار ماندگار و ارزشمندی پدید آورده است. درخشیدن در همه این عرصه ها از او شخصیتی ویژه و حتی نایاب ساخته است. دکتر موحد اگرچه از نسل بزرگانی است که درمیان آنان می توان همتایانی برایش پیدا کرد اما کار متمایز و دقیق وی در عرصه هایی که برخی از آنها ربطی به هم ندارند غریب و ستودنی است. اینکه هم تاریخ نگار و حقوقدان ممتاز و شاید بی نظیری در زمینه مباحث تخصصی حقوق و تاریخ نفت باشی و هم مولانا پژوه و مصححی یگانه با امضای بی مانند که با حوصله و دقت فراوان به کارهای چنین ظریف و سترگی بپردازی، نشان ازیک توانایی خارق العاده ناشی از نبوغ دارد که شاید دیگر در این روزگار پرسرعت تکنولوژیک سطحی نگر و مجازی بستری برای شکوفایی پیدا نکنند.یکی از نکات قابل بحث و تاملی که در یکی از این بزرگداشت ها در خصوص ایشان مطرح شد، بحثی بود که از جانب دکترحسن انوری، ادیب و استاد زبان و ادبیات فارسی سرشناس، عنوان شد. اینکه کاش دکتر موحد به جای پرداخت به شرح و ترجمه «فصوص الحکم» ابن عربی به دیگر بزرگان ایرانی می پرداخت! اینکه نظر دکتر انوری بر این است و طرح آن را نه به عنوان ایراد، بلکه به عنوان حسرت و غبطه ای مطرح کرد، محترم است؛ اما«ابن عربی» نه تنها جایگاهی بلندمرتبه در عرفان و فقه و کلام و حکمت دارد و تبیین کننده نظریه وحدت وجود عرفانی است، از منابع فکری بسیاری از عارفان و متکلمان و فیلسوفان ایرانی نیز بهره برده و شرح و ترجمه دانشمند باریک بینی چون دکتر موحد می تواند پرتوافکنی به بسیاری از مباحث مطرح شده در عرفان و کلام اسلامی باشد که بخش بزرگی از آن هم ایرانی و متعلق به بزرگان عرفان ، حکمت و فلسفه ایران است. از سوی دیگر، مگر مولانا و دیگر عارفان و ادیبان ما کم از نظریات ابن عربی بهره برده اند که شرح و ترجمه آثارش نیازی اساسی تصور نشود؟! دیگر اینکه، رشد هر جامعه ای در گرو بهره گیری از آثار و دانش دیگران و مبتنی بر تعامل است و چه بسا دیدگاه ها در جاهایی نیز متفاوت باشند. درواقع، اگر این نیاز نبود که این همه ترجمه در حیطه های مختلف شکل نمی گرفت.در پایان باید گفت، اگرچه مقام و شخصیت دکتر موحد همواره در نظر متولیان و جامعه علمی و فرهنگی ارجمند و گرامی داشته شده اما جا دارد که پرتویی به زندگی و مقام دیگر شخصیت هایی چنین که شاید از روی فروتنی از نظر دور مانده اند نیز داشت، از این طریق موجبات بهره وری از اندوخته ها و دانش آنها برای مشتاقان فراهم می شود تا مبادا که بزرگانی از این دست در محاق بمانند.