فهرست مطالب

فصلنامه خانواده پژوهی
پیاپی 24 (زمستان 1389)

  • تاریخ انتشار: 1390/01/25
  • تعداد عناوین: 7
|
  • علی معدنی پور، زهرا رستمی، مژگان معدن دار صفحات 411-431
    در جهان امروز با وجود شباهت های زیادی که در نتیجه پدیده جهانی شدن در ابعاد و سطوح مختلف زندگی اجتماعی روی داده، هنوز شاهد تفاوت های قابل توجهی در ابعاد و سطوح مختلف زندگی اجتماعی هستیم. مسئله اصلی این پژوهش ارزش های تربیت فرزند است که با توجه به تئوری های مختلف، 9 ویژگی مهم از سوی والدین در جریان جامعه پذیری کودکان مطمح نظر قرار گرفته است. هدف اصلی پژوهش پاسخ به این سؤال است که مهم ترین ارزش هایی که در کشورهای مورد بررسی در خصوص تربیت فرزندان وجود دارند چه هستند؟ آن گاه در مورد شباهت ها و تفاوت هایی که بین هر کدام از کشورها وجود دارند، بحث می شود. روش تحقیق به صورت تحلیل ثانویه می باشد. داده ها از پیمایش جهانی ارزش ها (WVS) و از موج چهارم آن به دست آمده است. نمونه تحقیق شامل 14 کشور از مناطق آسیای میانه، خاورمیانه و شمال آفریقا که داده های آن ها موجود بود، می باشند. نتایج نشان می دهند که با وجود برخی اشتراکات، الگوی ارزشی در خصوص تربیت فرزند در آسیای میانه با الگویی که در خاورمیانه و شمال آفریقا وجود دارد کمی متفاوت است. به علاوه یافته ها نشان می دهند که بین کشورهای مورد بررسی در خصوص اهمیت هر کدام از ارزش ها تفاوت معناداری وجود دارد.
    کلیدواژگان: ارزش های تربیت فرزند، خانواده، جامعه پذیری، مطالعه تطبیقی، آسیای میانه، خاورمیانه و شمال آفریقا
  • مهدی رحیمی، فریده یوسفی صفحات 433-447
    هدف پژوهش حاضر بررسی نقش پیش بینی کنندگی ابعاد گفت وشنود و همنوایی الگوهای ارتباطی خانواده بر همدلی و خویشتنداری فرزندان به عنوان شاخص های هوش هیجانی می باشد.
    گروه نمونه پژوهش را 348 دانش آموز دختر و پسر پایه های سوم تا پنجم ابتدایی تشکیل می دهند. مقیاس همدلی (ایزنبرگ و همکاران، 1991)، نسخه ب ابزار الگوهای ارتباطی خانواده (فیتزپاتریک و ریچی، 1994) و مقیاس خویشتنداری (کندال و ویلکاکس، 1979) مورد استفاده قرار گرفتند.
    این مقیاس ها به ترتیب توسط کودک، مادر و آموزگار تکمیل شدند. نتایج تحلیل عاملی، همبستگی گویه با نمره کل و آلفای کرونباخ، روایی و پایایی مطلوبی برای مقیاس های مذکور گزارش کرده اند. یافته های پژوهش نشان می دهند که گفت وشنود خانواده پیش بینی کننده مثبت و همنوایی، پیش بینی کننده منفی هر دو بعد همدلی و خویشتنداری می باشند. در مقیاس همدلی، دختران نسبت به پسران و پایه های چهارم و پنجم نسبت به پایه سوم نمرات بالاتری داشتند. در حالی که در مقیاس خویشتنداری جنسیت و پایه کلاسی نقش معناداری نداشتند.
    کلیدواژگان: گفت وشنود، همنوایی، همدلی، خویشتنداری
  • فریده خلج آبادی فراهانی، امیرهوشنگ مهریار صفحات 449-468
    هدف از انجام این پژوهش شناخت عوامل خانوادگی پیش بینی کننده روابط با جنس مخالف قبل از ازدواج در بین دختران دانشجوی دانشگاه های شهر تهران است. تعداد 1743 دانشجوی دختر از چهار دانشگاه بزرگ در تهران با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ایطبقه ای دو مرحله ای و پرسشنامه بی نام محقق ساخته و به روش خود ایفایی وارد مطالعه شدند. به منظور تعیین عوامل پیش بینی کننده ارتباطات دوستی و پیشرفته قبل از ازدواج در سطوح خانوادگی تحلیل آماری دو متغیره و چند متغیره انجام شد.تعداد 1400 دانشجو مجرد بوده و میانگین سنی نمونه مورد بررسی 4/21 سال بود. حدود نیمی از دختران ارتباطات دوستی با جنس مخالف را گزارش کرده اند در حالی که کمتر از یک چهارم آن ها ارتباط پیشرفته تر (نوعی تماس جنسی) و حدود یک دهم نزدیکی کامل جنسی داشته اند. تحلیل آماری نشان داد کنترل سختگیرانه والدین در دوران بلوغ، نگرش آزادانه والدین و احترام کم به نظرات والدین، مهم ترین پیش بینی کننده های دوستی با جنس مخالف در سطح خانواده می باشند. هم چنین کنترل سختگیرانه والدین، جو نامناسب خانوادگی، نگرش آزادانه والدین و احترام کم به نظرات والدین پیش بینی کننده های مهم خانوادگی در نزدیکی جنسی با جنس مخالف قبل از ازدواج در بین دختران می باشند. اهمیت برخورداری از جو و روابط خوب خانوادگی و کنترل و نظارت متعادل والدین بر عملکرد نوجوانان در دوران بلوغ و هم چنین انتقال ارزش ها و اعتقادات توسط والدین به جوانان و بیان انتظارات از جوانان در مورد روابط قبل از ازدواج توسط والدین تاکید می گردد.
    کلیدواژگان: تاثیر خانواده، قبل از ازدواج، ارتباط با جنس مخالف، جوانان ایرانی، دختران دانشجو
  • یحیی معروفی صفحات 469-482
    هدف اصلی این مقاله بررسی پیامدهای زندانی شدن والدین بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان است. برای نیل به این هدف، عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارای والدین زندانی (پدر یا مادر) در قبل از زندانی شدن و بعد از گذشت حداقل شش ماه از زنذانی شدن مورد مقایسه قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش را تمامی مجرمین زندانی استان کردستان که حداقل شش ماه از مدت زندانی خود را سپری کرده و دارای فرزند دانش آموزی که قبل از به زندان رفتن آن ها در یکی از پایه های دوره ابتدایی، راهنمایی و متوسطه مشغول به تحصیل باشد، تشکیل می دهد.نمونه آماری پژوهش را 108 زندانی و 155 دانش آموز تشکیل می دهند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. ابزار جمع آوری اطلاعات را پرسشنامه والدین و چک لیست وضعیت تحصیلی دانش آموزان تشکیل داده است. برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از شاخص های آمار توصیفی و آزمون های آمار استنباطی شامل آزمون هایt، F و رگرسیون چندگانه استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که زندانی شدن والدین بر وضعیت تحصیلی فرزندان تاثیر منفی داشته و این تاثیر بر عملکرد تحصیلی دختران بیش از پسران و بر عملکرد دانش آموزان دوره متوسطه به ترتیب بیش از دوره ابتدایی و راهنمایی بوده است. تاثیر متغیرهایی چون مدت زندانی شدن و نوع جرم زندانی در عملکرد تحصیلی فرزندان از لحاظ آماری معنادار نبوده است. بر مبنای یافته های پژوهش پیشنهاد شده، سازمان ها و نهادهای مسئول هنگام زندانی شدن فرد با اتخاذ تدابیر لازم، تلاش نمایند آسیب های ناشی از زندانی شدن فرد را در ابعاد اقتصادی، عاطفی، اجتماعی و آموزشی بر خانواده و به خصوص فرزندان، کنترل و به حداقل رسانند.
    کلیدواژگان: زندان، پیامدهای زندانی شدن، والدین، عملکرد تحصیلی، خانواده
  • کارینه طهماسیان، آسیه اناری، محبوبه فتح آبادی صفحات 483-495
    هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل مؤثر در خوداثرمندی والدینی مادران کودکان 6-2 ساله است. این مطالعه در زمره مطالعات توصیفی پس رویدادی قرار دارد. بدین منظور پس از انتخاب خوشه ایچندمرحله ای 15 مهدکودک از سه منطقه شهر تهران، 350 مادر به پرسش های پژوهش پاسخ دادند. از پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ، پرسشنامه پیوند والدینی، شاخص استرس والدینی، مقیاس منابع حمایت اجتماعی، پرسشنامه اثرمندی مادرانه و فهرست رفتاری کودکان پیش دبستانی جهت جمع آوری داده ها استفاده شد.
    نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد استرس والدینی، مشکلات رفتاری کودک، عزت نفس مادر و خرده مقیاس آشفتگی والدینی در شاخص استرس والدینی، در چهار گام، حدود 32 درصد واریانس خوداثرمندی والدینی مادران را تبیین می کنند. لذا برنامه های آموزشی و پیشگیرانه با در نظر گرفتن این متغیرها می تواند سطح خوداثرمندی در مادران را افزایش داده و از ناسازگاری های بعدی پیشگیری کند.
    کلیدواژگان: استرس والدینی، پیوند والدینی، حمایت اجتماعی، خوداثرمندی والدینی، عزت نفس، مشکلات رفتاری و مادران
  • بهناز سادات جعفری، رقیه موسوی، علی فتحی آشتیانی، کتایون خوشابی صفحات 497-510
    هدف پژوهش حاضر، اثربخشی برنامه گروهی فرزندپروری مثبت بر سلامت روان مادران کودکان 4 تا 12 ساله مبتلا به اختلال بیش فعالی/ کمبود توجه است. در یک مطالعه شبه تجربی با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل، مادران20 کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی/ کمبود توجه، به صورت در دسترس از دو مرکز درمانی وابسته به دانشگاه، انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه تحت آموزش برنامه گروهی فرزندپروری مثبت قرار گرفت. آزمودنی ها به وسیله مقیاس سلامت روان عمومی در 3 مرحله (قبل از مداخله، بعد از مداخله و مرحله پی گیری) مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان دادند که اجرای برنامه آموزشی منجر به افزایش معنادار سلامت روان مادران گروه آزمایش در مقایسه با مادران گروه کنترل شده است. در نتیجه برنامه فرزند پروری مثبت در ارتقاء سلامت روان مادران دارای کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی/ کمبود توجه، مؤثر است؛ لذا پیشنهاد می شود درمانگران از این روش برای کمک به این گروه کودکان استفاده نمایند.
    کلیدواژگان: شیوه فرزندپروری مثبت، سلامت روان، اختلال بیش فعالی، کمبود توجه
  • محمود حیدری، خدیجه زالی پور، اعظم مولایی صفحات 511-525
    ازدواج به عنوان رابطه عاطفی، جنسی و اقتصادی بین زن و مرد تعریف شده که مورد تایید اجتماع، شرع و قانون است. رفتار جنسی، جنبه مهمی از کیفیت زندگی زناشویی است. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس رابطه جنسی در نمونه ایرانی است. در مرحله بررسی روایی سازه، نمونه پژوهش شامل 121 زوج عادی است که با روش خوشه ایتک مرحله ای انتخاب شدند. در مرحله بررسی روایی توافقی و پایایی نیز به ترتیب 21 نفر (10 زن و 11 مرد) واجد مشکلات زناشویی و 30 نفر (15 زن و 15 مرد) با روش در دسترس و داوطلبانه انتخاب و ابزار پژوهش بر روی آن ها اجرا شد. داده های جمع آوری شده با روش های آماری تحلیل عوامل اکتشافی، تحلیل واریانس چند متغیره، ضریب همبستگی پیرسن و آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفتند.
    نتایج تحلیل عاملی اکتشافی داده های جمع آوری شده نشان داد که 17 ماده از مقیاس بر روی سه عامل جهت گیری مشارکتی، جهت گیری مبادله ای و توقع بار عاملی دارند. مقایسه گروه واجد مشکلات زناشویی با گروه عادی نشان داد که گروه واجد مشکلات زناشویی به طور معناداری در جهت گیری مبادله ای بالاتر از گروه افراد عادی هستند. همبستگی عامل جهت گیری مشارکتی با مقیاس روابط جنسی از پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ 92/0 است. این نتایج مؤید روایی سازه، افتراقی و توافقی مقیاس رابطه جنسی است. نتایج نشان دادند که مقیاس رابطه جنسی از همسانی درونی (81/0 تا 90/0) و پایایی (92/0 تا 96/0) مطلوبی برخوردار است. مقیاس 17 ماده ای روابط جنسی در پژوهش های مربوط به رضایت زناشویی کاربرد دارد و می تواند در موقعیت های مشاوره ای و انتخاب روش های زوج درمانی مناسب مفید باشد.
    کلیدواژگان: رابطه جنسی، زوجین، جهت گیری مشارکتی، جهت گیری مبادله ای، توقع
|
  • A. Madanipour, Z. Rostami, M. Madandar Pages 411-431
    In the contemporary world، the phenomenon of globalization has been leading to more similarities in many aspects of social life at different levels. But there are many differences among countries yet. The present research concentrates on the child rearing values. Nine characteristics of importance in the process of socialization have been studied. The main question is ‘what are the important child rearing values? ’ Then similarities and differences among the targeted countries are discussed. The research method is second analysis. Data are from the fourth wave of the world value survey. The sample consists of 14 countries from Central Asia، the Middle East and North Africa whose data were available. Findings show that the child rearing values in Central Asia is different from those of the Middle East and North Africa. In addition، there are significant differences in the importance of all the values amongst the countries under study.
  • M. Rahimi F. Yousefi Pages 433-447
    The aim of the present research is to examine the relationship between pat-terns of communication (in the form of conversation) and conformity on the one hand and the empathy and self-control of children on the other. The sample comprises 348 students of third، fourth and fifth grades of prim-ary schools. Empathy scale (Eisen-berg، et al.، 1991)، family communica-tion patterns instrument (Fitzpatrick & Ritchie، 1994) and self- control rating scale (Kendall & Wi-lcox، 1979) were administered. These scales were completed by the children، their mothers and teachers، respectively. Factor analysis، itemtotal correlation and Cronbach alpha coeffi-cient reported acceptable validity and reliability of the measures. Results show that conversation was a positive and conformity was a negative predi-ctor of empathy and self-control. Girls and 4th and 5th grades students had significantly higher mean scores on empathy scale than boys and 3rd grade students، respectively.
  • F. Khalajabadi Farahani, A. H. Mehyar Pages 449-468
    The aim of this paper is to identify family predictor factors for premarital heterosexual friendship and sexual intercourse among female university students in Tehran. 1743 female students were enrolled in the study from four multidisciplinary universiti-es in Tehran using two stage random cluster sampling and anonymous self-administered questionnaires. To deter-mine predictor factors، bivariate and multivariate analyses were employed. Almost more than half of unmarried females reported premarital friendship with the opposite sex، less than one -fifth reported any type of sex and one-tenth reported intercourse. Multivar-iate analysis showed that strict parental control during adolescence، parents'' liberal attitude، and low re-spect for parents’ views are important predictors of premarital heterosexual friendship. Moreover، strict parental control، poor family atmosphere، lib-eral parental attitudes، low respect for parents views are significant predict-tors of premarital sexual intercourse. The importance of having a good family atmosphere، communication about parental views and their expec-tations and a balanced control over adolescents needs to be emphasized in interventions.
  • Y. Maroofi Pages 469-482
    The main purpose of this research is to examine the consequences of the imprisonment of parents on the acad-emic achievement of their children ac-hievement in the Iranian province of Kurdistan. Student academic achieve-ments are compared before and six mounts after the incarceration of their parents. The statistical sample compri-ses 108 imprisoned parents and 155 of their children selected using the sim-ple random sampling method. The instruments used to gather relevant da-ta consist of a researcher-made questi-onnaire and a checklist. Data were analyzed using the des-criptive statistical indices and infe-rential statistics such as T، F and mult-ivariable regression tests. Main fin-dings are: (1) student academic achi-evement was lower after parents were imprisoned compared with the time before their imprisonment; (2) acade-mic achievement of female students was found to be lower than that of the male students; (3) academic achieve-ment of high school students was less than that of primary and middle (junior high) school students.
  • K. Tahmassian, A. Anari, M. Fathabadi Pages 483-495
    The aim of the present research is to examine factors influencing of paren-tal self-efficacy in mother with 2-6 year-old children. The study is descry-ptive-post hoc. 350 mothers were se-lected from 15 kindergartens of 3 ar-eas of Tehran by multistage sampling method. They completed Rosenberg’s Self-esteem Scale، Parental Bonding Questionnaire، Parenting Stress In-dex، Sources of Social Support Scale، Maternal efficacy Questionnaire and Preschool Behavior Checklist. Stepwise regression analysis showed that parenting stress، behavioral pro-blems in children، mother’s self-est-eem and parental stress subscale from parenting stress index، in four steps، could explain 32% of variance in maternal self-efficacy. Therefore، edu-cational programs relevant to the men-tioned factors can enhance maternal self-efficacy and prevent from child-ren’s psychological problems.
  • Jafari, M. A. R. Mosavi, A. Fathi Ashtiani, K. Khoshabi Pages 497-510
    The purpose of the present study was to examine the efficacy of stress coping skills training on parenting stress of mothers of children with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD). Twenty four mothers that their children were diagnosed with ADHD were matched and randomly assigned to experimental and control groups. were randomly allocated to two experimental and control groups. The experimental group received a 8 se-ssions of instruction within the fra-mework of a Positive Parenting Pro-gram. The subjects were assessed by General Health Questionnaire in 3 sections (before and after treatment and the follow-up). The collected data were then put to the Multivariate Covariance Analysis. Findings show that the instruction has caused signi-ficant mental health improvement in the experimental group compared to control group mothers. The positive parenting program was found effective for the mental health of the mothers who had children with attention deficit/hyperactivity disorder. There-fore، the program is recommended to be used for mothers of such children.
  • M. Heidari, Kh. Zalpour, A. Molaii Pages 511-525
    Marriage is defined as a sexual، emotional and economic partnership that is socially and/or legally sanc-tioned. Sexual behavior is an impo-rtant aspect of marital satisfaction. Sexual relationship can be communal، or exchangenal. The aim of this study is to evaluate the psychometric pr-operties of sexual relationship scale. This research is a descriptive-correlational study with a random sampling of 121 couples to investigate the construct validity، 21 persons (10 females) with marital problems to examine the differential validity and 30 persons (15 females) for test-retest reliability. The sum of samples is 293. Original Sexual Relationship Scale (24 items) and Sexual Relationship Subscale from ENRICH Questio-nnaire (10 items) were administered. Collected data were analyzed using exploratory factor analysis، MANO-VA، Pearson Correlation، and Chronbach Alpha. Exploratory factor analysis supported a 3-factor (17 items from 24 original items) solution namely “communal orientation،” “exchangenal orientation،” and “dem-and”. MANOVA shows a significant difference (p<001) between the normal group and the group suffering from marital problems in “exchan-genal orientation”. Correlation betw-een “communal orientation” and sexual relationship scale from ENRICH questionnaire was found to be 0. 92. The results provide further support for the differential، and convergent validity of the SRS. Chronbach’s Alpha for the factors ranged from 0. 81 to 0. 90. Test-retest reliability was between 0. 92 and 0. 96، supporting the reliability of the SRS. The 17-item SRS was found a useful scale for research on marital satisfaction، for professionals to help those in need choose an appropriate marriage therapy method.