فهرست مطالب

مشاوره و روان درمانی خانواده - سال پنجم شماره 4 (پیاپی 20، زمستان 1394)

نشریه مشاوره و روان درمانی خانواده
سال پنجم شماره 4 (پیاپی 20، زمستان 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/11/28
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مقاله پژوهشی
  • بررسی روایی، پایایی و ساختار عاملی فرم فارسی پرسشنامه کیفیت دل بستگی بزرگ سالان (MAQ) در همسرها: مفهوم سازی چندبعدی دل بستگی زناشویی
    امید عیسی زاده صفحات 1-16
    رویکردهای نوین به مفهوم سازی و سنجش ابعاد دل بستگی، الگوی مبتنی بر طبقه بندی را نا پذیرفته می دانند. بااین وجود هنوز ابزارهای سنجش دل بستگی بزرگ سالان که در ایران مورداستفاده قرار می گیرد، افراد را بر پایه نوع دل بستگی طبقه بندی و جایگذاری می کنند. این پژوهش با هدف طرح مدل های نوین سنجش دل بستگی، به ترجمه و بررسی ویژگی های پایایی، روایی و بررسی ساختار عاملی پرسشنامه کیفیت دل بستگی (MAQ) در میان بزرگ سالان متاهل پرداخت. پژوهش به روش توصیفی و زمینه یابی انجام گرفت. نمونه دربرگیرنده 520 نفر بود که از میان افراد متاهل مراجعه کننده به مراکز مشاوره و فرهنگسراهای شهر اصفهان که حاضر به همکاری بودند به شیوه تصادفی انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش دربرگیرنده پرسشنامه کیفیت دل بستگی، مقیاس حرمت خود و مقیاس رضایت از زندگی بود. یافته ها افزون بر تائید درستی ترجمه پرسشنامه کیفیت دل بستگی، نشان داد که میزان آلفای کرون باخ و ضریب دونیمه گاتمن برای تمام ابعاد پرسشنامه بالاتر از 7/0 است و همبستگی هر گویه با عامل مربوطه بالاتر از 6/0 است. همبستگی نمرات باز آزمایی با فاصله 3 ماه برای تمام ابعاد بالاتر از 7/0 به دست آمد. نتایج تحلیل عاملی تائیدی، ساختار 4 عاملی پرسشنامه را تائید نمود. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که میان دل بستگی ایمن با رضایت از زندگی و حرمت خود رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. همچنین رابطه میان دل بستگی اجتنابی، دل بستگی دوسوگرای اضطرابی- اجتنابی و دل بستگی دوسوگرای نگران با رضایت از زندگی منفی به دست آمد (01/0 > p). رابطه میان دل بستگی اجتنابی و دل بستگی دوسوگرای اضطرابی- اجتنابی با حرمت خود منفی به دست آمد (05/0 >p ). ارتباط میان دل بستگی اجتنابی و دل بستگی دوسوگرای اضطرابی- اجتنابی و دل بستگی دوسوگرای نگران باهم مثبت به دست آمد (01/0 > p). بر پایه یافته های پژوهش می توان گفت پرسشنامه کیفیت دل بستگی (MAQ) در جامعه پژوهش دارای روایی و اعتبار بهینه است و می تواند در امور بالینی و پژوهشی گستره زوج و خانواده به ویژه مشاوره پیش از ازدواج کاربرد داشته باشد.
    کلیدواژگان: پرسشنامه کیفیت دل بستگی، اعتبار، روایی، ساختار عاملی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • نقش تعدیل کننده محبت جسمی در رابطه میان سبک های دل بستگی با کیفیت زناشویی زنان
    خالد اصلانی صفحات 17-35
    با توجه به اهمیت شناخت متغیرهای تعیین کننده و تاثیرگذار بر کیفیت زناشویی، پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تعدیل کننده محبت جسمی در رابطه میان سبک های دل بستگی و کیفیت زناشویی انجام شد. روش این پژوهش توصیفی- مقطعی بود، نمونه پژوهش دربرگیرنده 207 زن متاهل دانشجوی دانشگاه شهید چمران اهواز که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه سبک های دل بستگی عاشقانه (BSQ)، مقیاس درجه بندی رفتار محبت جسمی (PAB- RS) وفهرست کیفیت زناشویی (Q MI) استفاده شد. داده های پژوهش با روش همبستگی پیرسون، روش تحلیل رگرسیون خطی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که میان سبک دل بستگی ایمن با کیفیت زناشویی ارتباط مثبت و معنی دار وجود دارد و میان سبک دل بستگی اضطرابی و اجتنابی با کیفیت زناشویی ارتباط منفی و معنی دار وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد محبت جسمی رابطه میان سبک های دل بستگی ایمن، اضطرابی و اجتنابی با کیفیت زناشویی را تعدیل می کند. بر پایه یافته های این پژوهش، می توان نتیجه گرفت که رابطه میان سبک های دل بستگی و کیفیت زناشویی یک رابطه خطی ساده نیست و محبت جسمی می تواند این رابطه را تعدیل کند.
    کلیدواژگان: دل بستگی ایمن، دل بستگی اضطرابی، دل بستگی اجتنابی، محبت جسمی، کیفیت زناشویی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تاثیر درمان طرح واره همسران در تغییر طرح واره های سازش نایفاته نخستین و کاهش گرایش به طلاق
    معصومه اسمعیلی صفحه 36
    مشاهده متن زبان: فارسی
  • اثربخشی برنامه غنی سازی مبتنی بر امیدواری در سازش یافتگی و تعهد زناشویی زنان
    سمیه شاهدی صفحات 61-76
    هدف این پژوهش بررسی اثربخشی برنامه غنی سازی مبتنی بر امیدواری بر میزان سازش یافتگی و تعهد زناشویی زنان بود. روش پژوهش، نیمه آزمایشی و طرح آن از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. بدین منظور 16 نفر از زنان ساکن منطقه 6 تهران به روش نمونه گیری داوطلبانه انتخاب و با بهره مندی از گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. نخست هر دو گروه با بکار بستن پرسشنامه های سازش یافتگی زناشویی اسپنیر (1976) و تعهد زناشویی آدامز و جونز (1997) مورد پیش آزمون قرار گرفتند. سپس، گروه آزمایش 5 جلسه در برنامه غنی سازی زناشویی مبتنی بر امیدواری نهاده شد، درحالی که گروه گواه در فهرست انتظار قرار داشت. پس از پایان جلسات از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. از برای نبود برقراری مفروضه های تحلیل کوواریانس برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس چند متغیری استفاده شد. نتایج برآمده از تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد که میان گروه آزمایش و گواه در میزان سازش یافتگی زناشویی، تعهد شخصی و تعهد ساختاری تفاوت معنی داری وجود دارد و برنامه غنی سازی مبتنی بر امیدواری بر این متغیرها اثرگذار بوده است؛ ولی اختلاف معنی داری در متغیر تعهد اخلاقی مشاهده نشد. یافته ها نشان گر از این است که برنامه غنی سازی ازدواج مبتنی بر امیدواری که روشی کوتاه مدت و مقرون به صرفه است می تواند یک روش مداخله ای درخور برای افزایش سازش یافتگی و تعهد زناشویی و غنی سازی روابط زوجی باشد.
    کلیدواژگان: سازش یافتگی زناشویی، تعهد زناشویی، غنی سازی ازدواج مبتنی بر امیدواری
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • اثربخشی زوج درمانی خودتنظیمی در ابراز احساسات مثبت و رضایت زناشویی
    مریم مرتدی صفحات 77-97
    پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر زوج درمانی خودتنظیمی در ارتقاء رضایت زناشویی و ابراز احساسات مثبت در برابر همسر انجام شد. در این راستا از میان همه زوجین دارای مشکلات زناشویی شهر اردبیل شمار 24 زوج داوطلب با به کارگیری روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. سپس به طور تصادفی به دو گروه گواه و آزمایش گمارده شدند. اعضای گروه آزمایش که دربرگیرنده 12 زوج بودند تحت زوج درمانی خودتنظیمی قرار گرفتند، درحالی که اعضای گروه گواه مداخله ای را دریافت نکردند. اگرچه، در آغاز از زوجین خواسته شد تا ابزار سنجش مورداستفاده در این پژوهش یعنی فهرست رضایت زناشوییIMS) ) و پرسشنامه احساسات مثبت در برابر همسر (PFQ) را تکمیل نمایند و پرسشنامه ها در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون برای هر دودو گروه به کار گرفته شد. تحلیل یافته ها با به کارگیری آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که زوج درمانی خودتنظیمی منجر به ارتقاء سطح رضایت زناشویی گروه آزمایش نسبت به گواه شده و همچنین، این مداخله به افزایش معنی دار میانگین نمرات احساسات مثبت در برابر همسر در گروه آزمایش گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که زوج درمانی خودتنظیمی می تواند به عنوان یک برنامه درمانی سودمند در ارتقاء سطح رضایت زناشویی و ابراز احساسات مثبت در برابر همسر به کار رود.
    کلیدواژگان: زوج درمانی خودتنظیمی، رضایت زناشویی، احساسات مثبت در برابر همسر
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • هم سنجی خودتنظیمی در گونه های ناهمسان خانواده
    سیامک سامانی صفحات 98-112
    پژوهش با هدف تبیین تفاوت خودتنظیمی دانش آموزان دبیرستانی در گونه های ناهمسان خانواده بر پایه مدل فرایند و محتوای خانواده انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی و از نوع پس رویدادی بود. به این منظور از میان دانش آموزان پایه دوم و سوم دوره متوسطه شهر شیراز 308 (186 دختر، 122 پسر) دانش آموز به روش نمونه گیری خوشه ایانتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از مقیاس های فرایند و محتوای خانواده (فرم فرزندان) و راهبردهای انگیزشی یادگیری که روایی و اعتبار آن ها تاییدشده، استفاده گردید. داده های به دست آمده با آزمون تحلیل واریانس یک متغیره و چند متغیره تجزیه وتحلیل شد. برآیندها نشان داد که راهبردهای شناختی در گونه های سالم و غیرسالم دارای تفاوت معنی دار است. درحالی که تفاوت در خودتنظیمی برآمده از تفاوت گونه سالم با غیرسالم و از نوع مشکل دار محتوایی و مشکل دار فرایندی است. با توجه به برآیندها می توان گفت که در گونه های ناهمسان خانواده به کارگیری خودتنظیمی در میان دانش آموزان تفاوت وجود دارد و به روانشناسان مدرسه و مشاوران توصیه می شود که این موضوع را در مشاوره با دانش آموزان موردتوجه قرار دهند.
    کلیدواژگان: خودتنظیمی، فرایند خانواده، گونه های خانواده، محتوای خانواده
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • اثربخشی مشاوره خانواده به شیوه مثبت نگری و حل مسئله بر روابط میان فردی نوجوانان دختر
    یاسر مدتی صفحه 113
    پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی دو فن مثبت نگری و حل مسئله از مجموعه فنون رویکرد شناختی رفتاری بر روابط میان فردی نوجوانان دختر انجام شد. روش پژوهش، مطالعه موردی بود. در این مطالعه، یک آزمودنی دختر 17 ساله دانش آموز کلاس سوم دبیرستان که با به کارگیری مصاحبه بالینی، ملاک های تشخیصی DSM-IV و آزمون های تشخیصی؛ پرسشنامه چند جنبه ای مینه سوتا (MMPI)، فهرست بازبینی نشانه های-90- تجدیدنظر شده (SCL-90-R) و مقیاس 16 عاملی شخصیت کتل دارای مشکلات شدیدی درزمینه روابط میان فردی تشخیص داده شد، شرکت نمود. یافته ها آشکارکننده نقش خانواده در بروز، نگهداری و نیز بهبود روابط میان فردی نوجوانان دختر بود. همچنین یافته ها نشان داد که روش ترکیبی حل مسئله و مثبت نگری در بهبود روابط میان فردی نوجوانان دختر کارآمد است. برآمدها نشان گر آن بود که خانواده به عنوان عامل مهم و تاثیرگذار در روابط میان فردی نوجوانان باید در نظر گرفته شود. همچنین با توجه به اینکه بکار بستن این دو فن به جای مجموعه فنون شناختی- رفتاری در بهبود روابط میان فردی نوجوانان دختر اثربخش بود، ازاین رو پژوهش حاضر در راستای صرفه جویی در زمان و هزینه نیز می تواند به کار رود.
    کلیدواژگان: مشاوره خانواده، نوجوانان دختر، روابط میان فردی، مثبت نگری، حل مسئله
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Factor structure, Validity and reliability of Persian form of Measure of Attachment Qualities (MAQ) in married couples: Multidimensional conceptualization of marital attachment
    Pages 1-16
    New approaches to construction and assessment of attachment dimensions reject category-based pattern. Nevertheless, the adult attachment assessment instruments that are using in Iran, classify and placement the individuals based on attachment type yet. This research done to render and investigate the characteristics of reliability, validity, and factorial construct of measure of attachment quality (MAQ) questionnaire, with the aim to design new patterns of attachment assessment among married adults. This research is a descriptive and survival and sample of the study included 520 subjects who selected randomly among the married clients who came to counseling centers of Isfahan. Research instruments included measure of attachment quality (MAQ), self-esteem, and satisfaction with life (SWL) questionnaires. Results confirmed the correctness of measure of attachment quality (MAQ) questionnaire translation and showed that the rate of Cronbach's alpha and Gattman split half for all questionnaire dimensions is higher than 0.7 and the correlation of each item with relevant factor is higher than 0.6. Retest score correlation with 3 months intervals obtained 0.7 for all dimensions. Confirmatory factor analysis results confirmed four-factor structure of the questionnaire. The correlation test results showed that there was a positive and meaningful relationship between secure attachment with satisfaction with life (SWL) and self-esteem. In addition, the relationship between avoidant attachment, ambivalence merger attachment and ambivalence worry attachment with satisfaction with life (SWL), was negative (p > 0.01). A negative relationship obtained between avoidant attachment and ambivalence merger attachment with self-esteem (p
    Keywords: attachment quality questionnaire, reliability, validity, factor structure
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The moderator role of physical affection in the relationship between attachment styles with marital quality of women
    Pages 17-35
    Considering the impact of effective and determining variables on marital quality, the present study examined the moderator role of physical affection in the relationship between attachment styles and marital quality. The cross-sectional survey method used to conduct the present investigation. The sample consisted of 207married women from Shahid Chamran University of Ahvaz. They selected through available sampling method. Thus, in order to gather the required data, these instruments used: (1) Romantic Attachment Styles Questionnaire; (2) Physical Affection Behavior-Rating Scale; and (3) Quality of Marriage Index. The following statistical methods also used for analyzing the collected data: (a) Pearson correlation; and (b) Linear Regression Analysis. Results revealed that there is a significant positive relationship between the security attachment styles and marital quality, and a significant negative relationship between anxiety and avoidance attachment styles with marital quality. The results also indicated that physical affection moderate the relationship between secure, anxiety and avoidance attachment with marital quality.Based upon the findings of this study, it can conclude that the relationship between attachment styles and marital quality is not a simple linear one, and physical affection can indeed moderate this kind of relationship.
    Keywords: security attachment, anxiety attachment, avoidance attachment, physical affection, marital quality
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The effectiveness of Hope- Focused marriage Enrichment program on women's marital adjustment and commitment
    Pages 61-76
    The aim of this study was to investigate the effectiveness of the Hope-Focused marriage Enrichment program the marital adjustment and commitment. With this purpose in mind, 16 women living in the sixth district of Tehran were selected by volunteer sampling procedure and assigned randomly into experimental and control groups. First, both groups completed marital adjustment scale (Spanier, 1976) and marital commitment scale (Adams and Jones, 1997) as pretest. The experimental group participated in 5 sessions (10 hours) of Hope-Focused marriage enrichment program, while the control group was on the waiting list. After the sessions, both groups answered scales again as posttest. Data analysis using multivariate analysis of variance showed that there are significant differences between the experimental and control groups in terms of level of increase in marital adjustment, personal commitment, and structural commitment, and hope-based enrichment program has had an impact on these variables. However, there was no significant difference between two groups in level of moral commitment. The findings suggest that hope-focused marriage enrichment program that is a short-term and cost-effective method, can be an appropriate intervention for increasing the marital adjustment and commitment and enriching marital relationships.
    Keywords: marital adjustment, marital commitment, hope focused marriage enrichment
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Effectiveness of Self- regulation Couple Therapy in Marital Satisfaction and Expression of Positive Feelings
    Pages 77-97
    Recent research has studied effectiveness of self –regulation couple therapy in marital satisfaction and expression of positive feelings. Thus, 24 couples studied in two groups of test and control. As a first step, they get index of marital satisfaction and positive feeling questionnaire test. The test group received self– regulation couple therapy whereas the control group received any care. After getting care both groups get the test again and implementing Covariance analysis on results proved that in marital satisfaction and expression of positive feelings have improved meaning fully. Whole research proved that self –regulation couple therapy to considers as a care method for marital satisfaction and expression of positive feelings toward spouse.
    Keywords: self, regulation couple therapy, marital satisfaction, expression of positive feelings toward spouse
    Abstract View Paper Original: Persian
  • A Comparison of Self-Regulatory in Different Family types
    Pages 98-112
    The purpose of the study was to explain the difference between self-regulatory of high- school students in different family types based on family process and content model. The research method was descriptive post event. The sample consisted of the second and third of 308(186female, 122male) high-school students in Shiraz. The sampling method was cluster sampling. The self-report family process scale, the self-report family content scale (children form) and motivated strategies for learning questionnaire were used in this study, who confirmed their validity and reliability. There used from ANOVA & MANOVA for data analysis of this research. The results showed that significant difference in healthy family and unhealthy family on cognitive strategies. The difference of self-regulation was between of healthy family with unhealthy family, content problematic family and process problematic family. In sum, this research showed that there is significant difference in terms of self- regulatory among students in these families. In addition, school psychologists and counselors recommended that this issue to consider in consultation with the student.
    Keywords: family content, family process, family types, self, regulatory
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The effectiveness of family counseling based on positive thinking and problem solving on interpersonal relationships of female adolescents
    Page 113
    The aim of this study was to evaluate the efficacy of family counseling using elements of cognitive-behavioral therapy (positive thinking and problem solving) on female adolescent's interpersonal relationships. The research method utilized in this research was case study. In this study, the participant was a 17 years-old female third-grade high school student who diagnosed with serious problems in interpersonal relationships. For inclusion in the study, DSM-IV criteria were used, along with clinical interview, as well as Minnesota Multiphasic Personality Inventory (MMPI), Symptom Chechlist-90-R (SCL-90-R) and Cattle's 16 Personality Factors Questionnaire. Findings indicated the role of family in onset, maintenance, and improvement of interpersonal problems of adolescent girls. In addition, findings showed the effectiveness of combining positive thinking and problem-solving methods in improving interpersonal relationships for the participant. Results indicate that families to be consider as an important element. The results from the present study suggest that providing family counseling based on combined use of positive-thinking and problem-solving (from set of cognitive-behavioral therapy techniques) is a cost- effective intervention to improve interpersonal relationships of adolescent girls.
    Keywords: adolescents, girls, interpersonal relationships, positive thinking, problem solving
    Abstract View Paper Original: Persian