چالش های ایران و عثمانی در خلیج فارس از شاه عباس تا سقوط صفویه

دور زدن دماغه امید نیک توسط اروپائیان و ورودشان به آب های اقیانوس هند، دریای سرخ دریای عمان و خلیج فارس سبب رویاروئی آنها با فرمانروایان منطقه ای شد، زیرا ورود آنها سیستم سنتی تجارت را مختل کرد. ورود پرتغالی ها به این نواحی و انتقال تجارت این حوزه ها از دوران کهن به دوران جدید موجب واکنش فرمانروایان مناطقی که در حقیقت مسیرهای اصلی تجارت سنتی بودند، گردید، چرا که آنها را از سود حاصل از مبادلات شرق و غرب محروم می ساخت. از جمله فرمانروایان این مناطق می توان به صفویان، عثمانی ها و مغولان هند اشاره کرد. دولت صفوی در ابتدای قدرت گیری خود به دلیل درگیری های داخلی توجه چندانی به این امر نداشت تا اینکه در زمان شاه عباس اول آنها را در سال 1032 ق./1622م. به کمک انگلیسی ها از هرمز بیرون راند، اما دولت عثمانی که از همان ابتدای ورود پرتغالی ها در صدد رقابت با آنها برآمده بود، پس از بیرون رانده شدن پرتغالی ها از هرمز به آنها نزدیک گردید و در نواحی دیگری از خلیج فارس مانند بصره و بحرین برای ایران مشکل ساز شد. در پژوهش حاضر این مسئله از دوره شاه عباس اول تا سقوط سلسله صفوی در دوره شاه سلطان حسین مورد بررسی قرار خواهد گرفت.