تجربه آغاز حس سالمندی: یک مطالعه کیفی

در منابع متعدد، سن شروع سالمندی و عوامل موثر بر آن متفاوت توصیف شده است؛ چرا که هرکس ممکن است در سن خاصی پیر شود. هدف از این مطالعه اکتشاف چگونگی آغاز حس سالمندی و عوامل موثر بر آن بر اساس تجارب زنان سالمند بوده است.
این مطالعه با رویکرد کیفی و به روش تحلیل محتوای گرانهیم و لاندمن طراحی و اجرا شد. 20 زن سالمند در این پژوهش شرکت کردند. در مجموع داده های20 مصاحبه و مشاهده تحلیل شد. هم زمان با جمع آوری داده ها تحلیل با مرور مداوم متن مصاحبه، مشاهده و یادداشت های در عرصه انجام شد.
بر اساس یافته ها، نقطه آغاز حس سالمندی برای برخی از مشارکت کنندگان ملموس و برای برخی نیز ناملموس و تدریجی اظهار شد. به طوری که دو مقوله از سالمندی شامل سالمندی روانی و جسمی پدیدار گردید. در این مطالعه بعضی از زنان سالمند از نظر ذهنی احساس سالمندی روانی داشتند و بسیاری از عوامل زمینه ساز مانند فوت همسر، فوت فرزند، به دانشگاه رفتن و ازدواج فرزندان، ابتلاء به بیماری های متعدد در آنان حس سالمندی را ایجاد کرده بود که هر کدام در سنین متفاوتی (قبل از 65 سال و بعد از آن) آن را تجربه کرده بودند. با توجه به سن این گروه از سالمندان، در واقع آنان به نوعی از سالمندی، یعنی به سالمندی روانی اشاره داشتند. این در حالی است که برخی از شرکت کنندگان نقطه شروع احساس سالمندی را زمان مشخصی بیان نکردند و تنها روند آن را تدریجی بیان نمودند. لذا به نظر می رسد آنان از این طریق، وقوع نوعی دیگر از سالمندی یعنی سالمندی جسمی را تجربه کرده اند.
با توجه به یافته های مطالعه حاضر می توان گفت که برخی سالمندان احساس سالمندی روانی و برخی دیگر تنها احساس سالمندی جسمی را تجربه کردند. آشنایی و توجه به این دو احساس در مراقبت و جلب رضایت زنان سالمند برای پرستاران و تیم مراقبتی ضروری به نظر می رسد.