الگویی درباره چگونگی ارجاع معرفتی

در این نوشتار، پس از مروری دوباره بر راه حل مبناگرایان در معیار صدق گزاره های نظری، بر اساس مبناگروی برگزیده، الگویی در باب چگونگی ارجاع معرفتی ارائه می دهیم. منظور از ارجاع معرفتی در معرفت شناسی ارجاع گزاره های نظری به بدیهی است که اصطلاحا در منطق آن را «تحلیل» نامیده اند. در برابر این فعالیت، صعود معرفتی قرار دارد وآن عبارت است از گذر از بدیهی به نظری که آن را در منطق «ترکیب» نام نهاده اند.
الگویی که برای ارجاع گزاره های نظری به بدیهی می توان ارائه کرد بدین شرح است: می توان نظام یا دستگاهی فلسفی داشت که قضایای آن تحلیلی اند. این الگو در فلسفه قبل العلم قابل ارائه است. برای نمونه، می توان برهان های فلسفی اثبات وجود خدا، همچون برهان های هندسی، را به قضایای بدیهی تحلیل کرد و به چند اصل محدود ارجاع داد. این نظام و دستگاه فلسفی که از قضایای تحلیلی تشکیل شده است گزاره هایی حقیقی بوده که به خودی خود بر تحقق مصداق خارجی و انطباق آن بر خارج دلالت نمی کند، بلکه انطباق آن بر خارج و تحقق مصداق خارجی آن به دلیل نیاز دارد. بدین ترتیب، مهم ترین مشکلی که فراروی این راه حل قرار دارد این است که چگونه می توان این گونه احکام و گزاره های تحلیلی را به خارج نیز نسبت داد. در ادامه، برای این مشکل نیز راه حلی ارائه می شود.