ارزیابی اولیه ژرم پلاسم کنجد برای مقاومت به بیماری پوسیدگی زغالی در شرایط آزمایشگاهی

بیماری پوسیدگی زغالی کنجد ناشی از قارچ Macrophomina phaseolina (Tassi) Goid. یکی از مهم ترین بیماری های قارچی خاکزاد کنجد در ایران است. برای ارزیابی واکنش ژنوتیپ های کنجد به این بیماری، ابتدا بیست و شش جدایه قارچ عامل بیماری از مناطق مختلف کنجدکاری ایران تهیه شد. آزمون بیماریزائی جدایه ها روی رقم داراب14، درون تشتک های پتری حاوی محیط کشت آب-آگار (WA) انجام شد و جدایه های مناطق مختلف از نظر بیماریزائی تنوع چشمگیری نشان دادند. به منظور تعیین مقاومت، 75 ژنوتیپ کنجد شامل ارقام اصلاح شده، لاین های پیشرفته و توده های محلی به مدت پنج دقیقه از ناحیه ریشه، درون سوسپانسیون میسلیوم مخلوطی از جدایه های انتخابی قارچ عامل قرار داده شدند. گیاهچه های مایه زنی شده در دمای 32 درجه سانتی گراد نگهداری و پس از 2 تا 3 روز، واکنش آن ها با استفاده از مقیاس مشاهده ای 5-1 ثبت شد. میانه محاسبه شده مقیاس ها نشان داد که چهارده ژنوتیپ واکنش مقاومت و هشت ژنوتیپ واکنش نیمه مقاومت داشتند. با استفاده از آزمون کروسکال والیس، ژنوتیپ های پتک موسیان، محلی ایرانشهر و لاین 3 صفی آباد دارای بالاترین سطوح مقاومت به بیماری در سطح احتمال 5% بودند. سایر ژنوتیپ های مقاوم نیز با این که سطح آلودگی کمی داشتند، از نظر آماری با شماره 1 و 2 مقیاس (به ترتیب سطوح مقاوم و نیمه مقاوم) تفاوت های معنی داری نشان دادند.