ارزش گذاری اقتصادی نقش پوشش گیاهان مرتعی در حفاظت خاک (مطالعه موردی: حوزه طالقان میانی)

حفظ خاک یکی از مهم ترین کارکردهای تنظیمی اکوسیستم های طبیعی به شمار می رود. این نقش در حوزه طالقان میانی، به دلیل بالابودن میزان فرسایش و تجمع رسوبات در دریاچه سد، از اهمیت دوچندانی برخوردار است. در این تحقیق، ارزش اقتصادی کارکردهای کاهش میزان ازدست رفتن اراضی، کاهش رسوب گذاری در مخازن آبی، و حفظ حاصلخیزی خاک بررسی شد. بدین منظور، با روی هم گذاری نقشه فرسایش با نقشه سایر عوامل محیطی، اثر نوع کاربری و پوشش بر فرسایش بررسی گردید. دیمزارهای کم بازده و ر هاشده مبنای مقایسه جهت برآورد نقش پوشش مرتعی در حفظ خاک مدنظر قرار گرفت. برای محاسبه ارزش اقتصادی کارکرد کاهش میزان ازدست رفتن اراضی از شاخص هزینه فرصت و سود کشت دیم استفاده شد. کارکرد کنترل رسوب نیز، با توجه به نسبت تحویل رسوب برآوردشده و هزینه ساخت سد طالقان، به عنوان هزینه فرصت این کارکرد مدنظر قرار گرفت. کارکرد حفظ حاصلخیزی خاک نیز، با توجه به میزان نگهداشت خاک و محتوای عناصر غذایی خاک مراتع منطقه، برآورد شد و ارزش اقتصادی آن با رویکرد هزینه جایگزینی محاسبه گردید. بر اساس نتایج، مراتع منطقه سالانه 60545 متر مکعب فرسایش خاک را کاهش می دهند. ارزش اقتصادی کارکردهای کاهش میزان ازدست رفتن اراضی، کاهش رسوب گذاری در مخازن، و حفظ حاصلخیزی خاک به ترتیب برابر با 64718، 261346، و 89152 هزار ریال در سال محاسبه شد. بدیهی است این کارکرد ها فقط بخشی از کارکردهای اکوسیستم های مرتعی را تشکیل می دهند و ارزش گذاری اقتصادی کلیه کارکرد ها می تواند ابزار موثری جهت حفظ اکوسیستم های مرتعی به کار گرفته شود.