تحلیل نتایج رفتار (بخل، میانه روی، اسراف) براساس ادبیات اسلامی

این پژوهش با هدف مشخص کردن نتایج بخل، میانه روی و اسراف انجام پذیرفت. برای دستیابی به این مهم، مفاهیم بخل، میانه روی و اسراف بر اساس متون اسلامی مورد مطالعه قرار گرفت که حاصل آن دستیابی به نتایج هر کدام از رفتارهای بخیلانه، مسرفانه و میانه رو است. نتایج رفتارهای سه گانه در قالب یک الگوی سنجش چهار سطحی متشکل از مفاهیم (بخل، میانه روی و اسراف)، ابعاد (فردی اجتماعی)، عوامل (دنیوی - اخروی) و شاخصها، سازماندهی شد. برای رفتارهای سه گانه، 140 نتیجه به دست آمد. از نظر کمی، بخل 31%، میانه روی 43% و اسراف 26%، نتایج را به خود تخصیص می دهد. از مجموع نتایج، 83% فردی و 17% اجتماعی است. هم چنین از مجموع نتایج، 81% دنیوی و 19% اخروی است. نتایج تحقیق نشان می دهد که نه تنها بیشتر نتایج هر کدام از رفتارهای سه گانه فردی است (بخل با نتایج فردی 84%، میانه روی با نتایج فردی 82% و اسراف با نتایج فردی 84%)، بلکه همان طور که الگوی ساختاری تحقیق نشان می دهد، همه نتایج هر کدام از رفتارهای سه گانه چه در دنیا (تحت تاثیر نتایج دنیوی اجتماعی) و چه در آخرت (تحت تاثیر نتایج فردی دنیوی و نتایج اجتماعی اخروی) نهایتا به خود فرد یعنی عامل رفتار بر می گردد.