تحلیل شاخص های حدی دما در آشکارسازی تغییر اقلیم خراسان بزرگ

تغییرات آب و هوایی با تغییر الگوهای اقلیمی و به هم ریختن نظم اکوسیستم ها، عواقب جدی بر محیط زیست وارد می کند. تغییر در این الگوها می تواند به گرم شدن جهانی هوا و پیامد وقوع سیل ها، گرما و سرماهای شدید، تکرار بیشتر خشکسالی ها و... منجر شود. این امر در خراسان بزرگ به سبب وسعت زیاد و ویژگی های طبیعی خاص و عواملی مانند وجود رشته کوه های مرتفع و مناطق کویری، دوری از پهنه های آبی و وزش بادهای مختلف موجب گوناگونی آب وهوا در هر یک از مناطق آن شده است. هدف از این پژوهش بررسی 16 شاخص حدی دما در منطقه خراسان بزرگ به منظور آشکارسازی تغییرات اقلیمی است. روش کار از 25 سال آمار دمای روزانه ایستگاه های سینوپتیک (14 ایستگاه) طی سال های 2011-1987 براساس تحلیل اماری استفاده گردید. نتایج نشان داد، ایستگاه های محدودی از جمله قوچان و سبزوار در تعدادی از نمایه های حدی دما (CSDI،TR20،TNX،FD،TN10P) روند کاهشی را نشان می دهند، در سایر ایستگاه ها در بیش از 90 درصد درچار تغییرات دمایی از نوع گرمایشی می باشند. در بین شاخص ها، در مرتبه اول، شاخص های روزهای تابستانی، روزهای گرم، حداکثر دمای حداکثر، شب های گرم، طول دوره گرم، 100 درصد روند افزایشی و شاخص روزهای سرد 100 درصد روند کاهشی را نشان می دهند. همچنین شاخص های شب های حاره ای و حداکثر دمای حداقل، حداقل دمای حداقل با بیش از 85 درصد روند افزایشی و شاخص شب های سرد با 85 درصد روند کاهشی در مرتبه دوم قرار دارند. در مرتبه سوم، شاخص-های حداقل دمای حداکثر، طول فصل رشد به ترتیب با 71 و 69 درصد روند افزایشی و شاخص روزهای یخبندان با 71 درصد روند کاهشی قرار دارند. از این رو می توان نتیجه گرفت خراسان بزرگ، تغییرات شدید دمایی را، از نوع گرمایشی طی 25 سال اخیر تجربه کرده است و با توجه به رفتارسنجی شاخص ها شدت این نوع تغییرات در دهه های آتی افزایش بیشتری داشته است.