تاملی در نسبت تاریخ، هویت و امنیت (به سازی امنیت جامعه ای با بازروایت تاریخ)

امنیت به عنوان یک امر معنایی و در عین حال تجربه عینی، رکن اساسی شکل گیری جوامع انسانی و هویت های افراد جامعه است. هویت افراد جوامع انسانی نیز ممکن نمی شود، مگر آن که معنایی از «کیستی ما» را که از گذشته می آید، مشخص کند؛ بنابراین بین امنیت و هویت و گذشته، یک پیوستگی معنایی و مفهومی وجود دارد. در عصر جهانی شدن و نظام امنیت دولت - ملت، مطالعات امنیت از رویکرد واقع گرایی که مبتنی بر محوریت امنیت ملی به معنای امنیت دولت ها فراتر رفته و ایده «امنیت جامعه ای» را با محوریت امنیت هویت ها مطرح می کند، مسئله مقاله حاضر این است که اهمیت بازشناسی رابطه امنیت و هویت و روایت گذشته را در این رویکردهای نوین نشان دهد و در عین حال اهمیت راهبردی آموزش تاریخ گذشته ایران را در درونی سازی ارزش های فرهنگی و اجتماعی هویت ملی در نسبت با امنیت ملی بررسی کند؛ بر این اساس تلاش شده با تبارشناسی جایگاه تاریخ به مثابه گذشته در برساخت هویت سیاسی دولت های پیشامدرن و مدرن در ایران، معنایی که از این شیوه روایت از گذشته ذیل مفهوم امنیت و امنیت ملی بازنمایی می شود را نشان دهد که عملا تقلیل آن به «امنیت دولتی» و در نتیجه طرد امکان تکوین و دوام مفاهیم و ارزش های تقویت کننده درک مبتنی بر «امنیت جامعه ای» در نهادهای متولی برقراری نظم و امنیت در حاکمیت است. پذیرش دوگانگی نظم/بی نظمی و اقتدار/هرج و مرج به عنوان واقعیت تاریخی جامعه ایرانی مقوم این سازوکار حاشیه رانی در راستای محوریت «دولت» به عنوان حافظ امنیت و نیز تقلیل مفهوم امنیت ملی به امنیت دولت است.